Tác giả: Jia Feimao | 2025-05-21

Đài Loan phải tận dụng các điểm mạnh và củng cố các liên minh bằng cách xây dựng một "lá chắn không gian" để cảnh báo về các xâm nhập vùng xám khi việc quân sự hóa không gian của Trung Quốc đặt ra mối đe dọa cấp bách, theo lời các nhà phân tích.

"Hợp tác sâu sắc hơn giữa Trung Quốc và Nga trong lĩnh vực không gian đang đe dọa an ninh quốc gia của Đài Loan", Jason Wang, Giám đốc điều hành của ingeniSPACE, viết trên Tạp chí Commonwealth vào ngày 1/5.

Phòng thủ hiện đại, từ truyền thông và tình báo đến các cuộc tấn công tầm xa, phụ thuộc vào các hệ thống không gian lớn, ông nói.

Nếu Trung Quốc chiếm ưu thế quỹ đạo, họ có thể làm tê liệt các hệ thống phòng thủ thiết yếu và cơ sở hạ tầng quan trọng của Đài Loan, ông viết.

Ông Wang đã phác thảo một loạt các chiến thuật không gian vùng xám mà Bắc Kinh có thể triển khai, như việc ngụy trang các vệ tinh đe dọa như rác không gian, đẩy rác không gian vào các vệ tinh quan trọng, thực hiện các cuộc tấn công mạng vào các trạm mặt đất và gây nhiễu Hệ thống Định vị Toàn cầu và vệ tinh thời tiết.

Mặc dù các chiến thuật này sẽ không như một "Trân Châu Cảng trên không gian", nhưng chúng có thể cắt đứt các dịch vụ dân sự, gây ra hỗn loạn kinh tế và xói mòn "niềm tin của công chúng vào chính phủ hoặc vào cam kết của đồng minh", làm yếu đi ý chí và khả năng tự vệ của Đài Loan - ông Wang viết.

Ấn phẩm Đánh giá Quốc phòng Bốn năm của Đài Loan, được Bộ Quốc phòng phát hành ngày 18/3, cũng nêu ra những lo ngại đó.

Quân đội Trung Quốc có thể sử dụng các chiến thuật đa lĩnh vực, bao gồm cả vệ tinh không gian, trong chiến lược chống tiếp cận và chống xâm nhập đa tầng của họ (A2/AD) để làm tê liệt và bao vây Đài Loan - bản đánh giá cảnh báo.

Mối đe dọa gia tăng

Các lo ngại mới nhất xuất hiện khi Nga và Trung Quốc đã tăng cường hợp tác trong không gian trong những năm gần đây.

Hai thỏa thuận năm 2022 giữa hệ thống định vị vệ tinh BeiDou của Trung Quốc và hệ thống GLONASS của Nga đã tìm kiếm sự tương thích và bổ sung, cũng như các trạm theo dõi chung dưới mặt đất tại lãnh thổ của nhau.

Những bước đi này nhằm tăng cường độ chính xác và độ tin cậy của cả hai hệ thống, với mục tiêu cuối cùng là thiết lập các mô-đun dẫn đường toàn cầu và nâng cao khả năng định vị toàn cầu, cũng như khả năng tấn công chiến lược.

Sự hợp tác có thể làm tăng khả năng thu thập tình báo và chiến tranh điện tử của họ, lật ngược thế cân bằng quyền lực trên quỹ đạo. Nó sẽ làm sắc bén hơn mũi nhọn trinh sát của Bắc Kinh ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, đặc biệt nơi gần Đài Loan, các nhà phân tích nói.

Những tham vọng không gian của Bắc Kinh đang trở thành một "lực lượng gây bất ổn mạnh mẽ" trong lĩnh vực tranh chấp ngày càng gia tăng này, Tướng B. Chance Saltzman, Trưởng ban Chiến dịch Không gian thuộc Lực lượng Không gian Mỹ, nói tại một phiên điều trần Quốc hội ngày 3/4.

"Vành đai tiêu diệt" của Trung Quốc gồm hàng trăm vệ tinh đang tạo ra mối đe dọa lớn nhất cho khu vực, cùng với hành vi quỹ đạo bừa bãi của Nga - ông nói với POLITICO ngày 15/5.

Sự tiến bộ nhanh chóng của Trung Quốc về các vệ tinh quang học và radar làm cho các cơ sở quân sự của Đài Loan ngày càng bị lộ diện, bà Chou Ruo-min thuộc Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh của Đài Loan cảnh báo trong một cuộc phỏng vấn với Focus.

Việc hợp tác chặt chẽ hơn giữa Trung Quốc và Nga trong các vệ tinh quân sự, vũ khí chống vệ tinh và cảm biến không gian sẽ làm gia tăng mối lo ngại của Mỹ về an ninh của các chùm vệ tinh và hệ thống giám sát toàn cầu của Mỹ, bà Chou lưu ý.

Đối với Đài Loan - vốn phụ thuộc nặng nề vào dữ liệu vệ tinh của Mỹ và đồng minh trong lĩnh vực truyền thông, định vị, khí tượng và quan sát Trái đất, thì mối đe dọa này đặc biệt cấp bách.

Đối phó với Trung Quốc

Để đối phó với các hoạt động không gian tinh vi của Trung Quốc, Đài Loan cấp bách cần một "lá chắn không gian" hoặc khả năng Nhận diện Lĩnh vực Không gian (SDA) mạnh mẽ, Giám đốc điều hành ingeniSPACE Wang viết.

Tận dụng các thế mạnh về bán dẫn và máy tính, Đài Loan nên hợp tác với các đồng minh như Nhật Bản, Hàn Quốc và Mỹ để tăng cường các mạng lưới giám sát và xây dựng năng lực phân tích bằng các công nghệ tiên tiến, để phát hiện, răn đe và ứng phó hiệu quả với các mối đe dọa trước khi chúng leo thang - ông viết thêm.

Đài Loan không hoàn toàn bất khả phòng thủ, theo bà Chou.

"Ưu thế lớn nhất của Đài Loan trong việc tham gia hệ thống SDA do Mỹ dẫn đầu nằm ở vị trí địa chiến lược độc đáo của mình" - bà Chou nói. Nằm tại trung tâm của chuỗi đảo đầu tiên ở Tây Thái Bình Dương, Đài Loan có thể trở thành một trung tâm quan sát tuyến đầu cho các đối tác như Mỹ và Nhật Bản.

"Năng lực đẳng cấp thế giới của Đài Bắc về bán dẫn và hệ thống radar" là một nền tảng vững chắc cho các công nghệ chủ chốt như theo dõi radar mặt đất, xử lý tín hiệu và thuật toán nhận diện tự động" - bà nói.

Tuy nhiên, bà lưu ý rằng hiện Đài Loan thiếu khả năng SDA độc lập và chỉ ra sự thiết hụt các thiết bị quan sát quy mô lớn và sự thiếu vắng các hệ thống độc lập, cũng như ngân sách quốc phòng ưu tiên cho các lĩnh vực quân sự truyền thống thay vì không gian.

Để thu hẹp khoảng cách này, bà Chou đề xuất thiết lập một khung hợp tác SDA khu vực với Mỹ và Nhật Bản — kết hợp giữa việc chia sẻ dữ liệu quân sự-dân sự, các quan hệ đối tác radar thương mại và đổi mới giám sát trong nước để củng cố khả năng phản ứng và tư thế phòng thủ độc lập của Đài Loan.