Tác giả: Cheng Chung-lan | 2025-06-26

Đây là lần đầu tiên hai tàu sân bay của hải quân Trung Quốc có các hoạt động chung ở Tây Thái Bình Dương. Các chuyên gia nhận định, động thái này nhằm phô diễn sức mạnh và là phép thử phản ứng của khu vực đối với năng lực ngày càng lớn mạnh của Trung Quốc.

Tại buổi họp báo ngày 20/6, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Tướng Nakatani cho biết, từ cuối tháng 5 đến ngày 19/6, các nhóm tàu ​​sân bay Liêu Ninh và Sơn Đông thực hiện khoảng 1.000 cuộc diễn tập cất cánh và hạ cánh từ tàu sân bay trong khu vực Thái Bình Dương.

Riêng tàu Sơn Đông đã tiến hành hơn 100 cuộc diễn tập trong nhiều ngày ở gần đảo Okinotori, bên trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Nhật Bản.

"Trung Quốc muốn cải thiện năng lực tác chiến và tăng cường khả năng hoạt động ở các vùng biển và không phận xa xôi của hai tàu sân bay này", ông Nakatani đánh giá.

Đáng chú ý, tàu Liêu Ninh đã vượt qua Chuỗi đảo thứ hai để tiến vào vùng biển gần Nhật Bản.

Ngày 7/6, tàu Liêu Ninh đã xuất hiện gần đảo Minamitorishima và sau đó tiến vào vùng biển phía đông của Iwo Jima, một căn cứ chiến lược quan trọng của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (JSDF).

Theo Bộ Quốc phòng Nhật Bản, động thái này đánh dấu việc lần đầu tiên một tàu sân bay Trung Quốc vượt qua Chuỗi đảo thứ hai. Chuỗi đảo này bắt đầu từ Nhật Bản qua Guam và kéo dài đến Papua New Guinea.

Trong khi thực hiện các cuộc diễn tập, máy bay Trung Quốc đã gây ra những nguy cơ trực tiếp cho JSDF.

Theo Bộ Quốc phòng Nhật Bản, một máy bay chiến đấu J-15 cất cánh từ tàu Sơn Đông ở Thái Bình Dương đã theo dõi một máy bay tuần tra P-3C của Nhật Bản đang làm nhiệm vụ giám sát vào các ngày 7 và 8/6.

Trong hai ngày này, máy bay J-15 bay song song với máy bay tuần tra của Nhật Bản, ở khoảng cách 45 mét. Ngày 8/6, một máy bay chiến đấu cùng loại cũng cắt ngang phía trước máy bay Nhật Bản ở khoảng cách khoảng 900 mét.

Tham mưu trưởng Liên quân Nhật Bản, Đại tướng Keishu Yoshida nhấn mạnh, đây không phải là lỗi vận hành mà là hành động "có chủ ý".

"Nếu chúng ta nơi lỏng cảnh giác và giám sát, điều đó sẽ chỉ khuyến khích những hành động tương tự tiếp tục xảy ra. Chúng tôi quyết tâm duy trì cả nhận thức và khả năng để ngăn chặn những hành động này", ông nói.

Mở rộng phạm vi hoạt động

Sự hiện diện của cả hai tàu sân bay ở Thái Bình Dương cho thấy việc mở rộng năng lực của Trung Quốc để triển khai sức mạnh ở các vùng biển xa và phối hợp hoạt động ở nhiều địa điểm.

Ngày 12/6, Bonji Ohara, nghiên cứu viên cao cấp tại Tổ chức Hòa bình Sasakawa, nói với Nikkei rằng, mục đích của việc Trung Quốc triển khai hai tàu sân bay (ở Thái Bình Dương) là nhằm vào Hoa Kỳ.

"Hoa Kỳ và Trung Quốc đang hướng tới một cuộc đàm phán thực sự, bao gồm các vấn đề thuế quan và cả hai bên đều đang thể hiện sức mạnh quân sự và kinh tế của mình", ông nhận xét.

Liên quan đến những cuộc chạm trán gần với máy bay Nhật Bản, nhà nghiên cứu này cho biết thêm, "Trung Quốc đã bước vào một giai đoạn mới, quan sát phản ứng của Nhật Bản. Nhật Bản cũng phải thể hiện quyết tâm và khả năng để bảo vệ lãnh thổ của mình".

Ngày 10/6, bình luận về các mục tiêu chiến lược lớn hơn của Bắc Kinh, Zhang Jun-she, giáo sư của Đại học Quốc phòng Trung Quốc, nói với tờ Thời báo Hoàn cầu của Trung Quốc rằng, đội hình hai tàu sân bay được thiết kế để ứng phó với các cuộc xung đột quy mô nhỏ và vừa trên biển và xử lý các trường hợp khẩn cấp hoặc các nhiệm vụ tầm xa.

"Việc hình thành năng lực tác chiến theo nhóm hai tàu sân bay giúp củng cố quyết tâm mạnh mẽ và khả năng bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ", ông nói.

Bên cạnh việc đưa ra các phản đối qua kênh ngoại giao, Nhật Bản cũng tăng cường năng lực giám sát của mình.

Bộ trưởng Nakatani cho biết, Tokyo đang đẩy nhanh việc triển khai các hệ thống radar di động và các cơ sở khác trên các đảo Thái Bình Dương để ứng phó với sự bành trướng quân sự của Trung Quốc.

"Chúng tôi sẽ tiếp tục công bố thông tin giám sát một cách kịp thời và phù hợp để chứng minh rằng, Nhật Bản có khả năng ngăn chặn mọi nỗ lực nhằm đơn phương thay đổi nguyên trạng bằng vũ lực hoặc các biện pháp tương tự", ông tuyên bố.

Trong khi căng thẳng đang gia tăng, vào ngày 16/6, một bài xã luận trên tờ Mainichi Shimbun đã cảnh báo để đáp lại các cuộc tập trận, "Một khi căng thẳng quân sự gia tăng, thái độ của công chúng chắc chắn sẽ xấu hơn nữa".

Bài xã luận cho rằng, Nhật Bản không nên chỉ dựa vào Lực lượng Phòng vệ của mình mà phải tăng cường chia sẻ thông tin tình báo và xây dựng khuôn khổ đa phương với Hoa Kỳ, Úc và các đối tác khác để ứng phó với những mối đe dọa ngày càng nhiều từ Trung Quốc.