Tác giả: Chia Feimao | 2025-08-19

Đài Loan đang ở tuyến đầu trong cuộc chiến chống lại chủ nghĩa độc tài, cựu Thủ tướng Anh Boris Johnson nhận định như vậy trong chuyến thăm Đài Loan vào đầu tháng 8.

Ông cho rằng, các nước phương Tây, gồm Vương quốc Anh, Hoa Kỳ và châu Âu, phải mạnh dạn thắt chặt quan hệ với Đài Loan, thay vì né tránh hay nhượng bộ Bắc Kinh trong bối cảnh Trung Quốc đang gia tăng sức ép lên Đài Loan.

Diễn văn của ông Johnson là một trong hai bài phát biểu chính tại Diễn đàn Ketagalan: Đối thoại An ninh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương 2025.

Năm 2021, chính phủ Anh, dưới sự lãnh đạo của ông Johnson, chủ trì hội nghị thượng đỉnh G7. Tại đây, lần đầu tiên nhóm này đã đề cập đến "tầm quan trọng của hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan" trong thông cáo chung.

Theo ông Johnson, Trung Quốc đã điều tàu và máy bay chiến đấu vào vùng biển và không phận Đài Loan mỗi ngày. Qua đó thể hiện tham vọngthực hiện mục tiêu thống nhất bằng vũ lựcvào năm 2027 và xóa bỏ nền dân chủ ở đây.

Ông Johnson cho rằng, việc Trung Quốc sử dụng vũ lực sẽ châm ngòi cho một thảm họa toàn cầu và là một hành động "thiếu suy nghĩ". Ông nêu ví dụ về cuộc chiến Nga - Ukraine và kêu gọi Bắc Kinh không nên xem nhẹ ý chí của người dân Đài Loan cũng như sự ủng hộ của phương Tây.

Khẳng định tự do và pháp quyền là chìa khóa cho đổi mới công nghệ, ông Johnson khen ngợi Đài Loan vì hòn đảo này giành được vị thế hàng đầu thế giới trong lĩnh vực bán dẫn và trí tuệ nhân tạo.

“Khi Trung Quốc gia tăng sức ép lên Đài Loan, tôi hy vọng tất cả chúng ta, các nước phương Tây, sẽ có đủ can đảm để không lùi bước, không bị khuất phục bởi mong muốn nhân nhượng Bắc Kinh và đứng về phía Đài Loan và làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác kinh tế của chúng ta”, ông nói.

Hồi tháng 6,tàu tuần tra HMS Spey của Hải quân Hoàng gia Anh đã quá cảnh ở eo biển Đài Loan. Đây là lần quá cảnh đầu tiên của Hải quân Hoàng gia Anh kể từ năm 2021.

Văn phòng đại diện Vương quốc Anh tại Đài Bắc đã bác bỏ các chỉ trích của Trung Quốc, nhấn mạnh rằng các tàu Hải quân Hoàng gia của nước này được phép hoạt động trong khu vực theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển.

Tàu chiến của Hoa Kỳ, Nhật Bản, Đức và Canada cũng từng thực hiện những chuyến quá cảnh thu hút sự chú ý qua eo biển Đài Loan.

Vương quốc Anh sẵn sàng tham chiến

Trong một cuộc phỏng vấn giữa thời điểm diễn ra các cuộc tập trận quân sự đa quốc gia tại Australia vào cuối tháng 7, Bộ trưởng Quốc phòng Vương quốc Anh John Healey cho biết, nước này sẵn sàng tham chiến ở Thái Bình Dương nếu chiến tranh nổ ra ở Đài Loan.

“Nếu chúng tôi buộc phải chiến đấu, như đã từng xảy ra trong quá khứ, Australia và Vương quốc Anh là những quốc gia cùng chung chiến tuyến. Việc thường xuyên tập trận chung giúp hai nước nâng cao mức độ sẵn sàng chiến đấu và tăng khả năng răn đe”.

Tờ London Telegraph khi đó đưa tin, phát biểu của ông Healey là "một trong những tuyên bố mạnh mẽ nhất từ một quan chức Anh về khả năng tham chiến tại khu vực trong tương lai".

Bình luận về tuyên bố của Bộ trưởng Healey, ông Johnson đánh giá, tuyên bố này không nói đến bất cứ tình huống cụ thể nào. Tuy nhiên, nếu Hoa Kỳ quyết định hành động, nhiều khả năng họ sẽ tìm kiếm sự hỗ trợ từ các đồng minh thân cận như Vương quốc Anh và Australia, ông nhận định.

Hoa Kỳ không nên phải nhận toàn bộ trách nhiệm về vấn đề an ninh, ông Johnson nói và cung cấp thêm thông tin rằng, các nước NATO và Liên minh Châu Âu đang gia tăng ngân sách quốc phòng và ông thấy thật đáng mừng khi Đài Loan cũng đang làm điều tương tự.

Tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức tuyên bố tại Diễn đàn Ketagalan rằng, ngân sách quốc phòng của Đài Loan sẽ vượt mức 3% GDP vào năm tới.

Ông Lại khẳng định, Đài Loan hiện đang ở tuyến đầu chống lại những mối đe dọa độc tài và giữ vị trí then chốt trong nỗ lực bảo vệ nền dân chủ toàn cầu.

“Là một thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, Đài Loan sẽ sát cánh cùng các nền dân chủ trên thế giới để đối mặt với các thách thức, duy trì trật tự quốc tế dựa trên luật lệ, bảo vệ hòa bình bằng sức mạnh và bảo vệ cuộc sống tự do, dân chủ mà chúng tôi đã phải trải qua nhiều khó khăn để giành được”, ông tuyên bố.

Những tiếng nói ủng hộ Đài Loan

Diễn đàn Ketagalan là diễn đàn an ninh thường niên của Đài Loan. Diễn đàn năm nay quy tụ các chính khách, học giả và chuyên gia phân tích tham gia phát biểu từ 10 quốc gia, bao gồm Hoa Kỳ, Nhật Bản cùng nhiều nước châu Âu và khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Francois de Rugy, nguyên Chủ tịch Quốc hội Pháp khẳng định, eo biển Đài Loan là tuyến đường huyết mạch của thương mại toàn cầu. Ông cho rằng, cộng đồng quốc tế cần phải có biện pháp đối phó với những nỗ lực liên tục của Trung Quốc nhằm cô lập Đài Loan trên các phương diện quân sự, kinh tế và ngoại giao, cũng như đe dọa sự ổn định của khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Ông đánh giá Đài Loan là “đối tác không thể thiếu” trong nỗ lực bảo vệ dân chủ và tự do. Ông cũng cho rằng Pháp và Liên minh Châu Âu cần ủng hộ Đài Loan tham gia các diễn đàn quốc tế và tăng cường hợp tác với các nền dân chủ trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, bao gồm việc thúc đẩy "Chính sách Hướng Nam Mới" của Đài Loan.

Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Canada, Jason Kenney cho biết, Canada đang loại bỏ những kỳ vọng sai lệch trước đây về Bắc Kinh và hướng tới một chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương chủ động hơn, tập trung vào nhu cầu tăng cường hợp tác với Đài Loan trong lĩnh vực an ninh và công nghệ.

Theo ông, với vị thế là một quốc gia sản xuất năng lượng và khoáng sản quan trọng, Canada có tiềm năng trở thành nhà cung cấp lớn cho các đối tác dân chủ tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, qua đó góp phần giảm thiểu sự lệ thuộc của họ vào Trung Quốc.

Ông Tomohiko Taniguchi, cố vấn đặc biệt của cố Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cho biết, mối quan hệ an ninh giữa Nhật Bản và Đài Loan đang ở mức độ gắn bó chưa từng có. Ông nêu quan điểm: “Nhật Bản cần phải sát cánh cùng Đài Loan”.

Liên minh Nhật - Mỹ hiện đã mở rộng gồm cả Philippines, Australia và Ấn Độ. Tuy nhiên, sự thiếu vắng các kênh liên lạc giữa quân đội Nhật Bản và Đài Loan có thể gây trở ngại cho công tác phối hợp trong tình huống khủng hoảng, ông Taniguchi nói. Ông kêu gọi các nhà lãnh đạo chính trị của hai nước đẩy mạnh hợp tác quân sự, bắt đầu từ những hình thức giao lưu có chừng mực giữa những sĩ quan cấp thấp hơn.