Tác giả: Gia Phi Mạo | 2025-04-24

Trong khi các cuộc diễn tập quân sự và chiến thuật "vùng xám" của Trung Quốc gây áp lực với Đài Loan, quân đội Đài Loan đang đánh giá lại giá trị của các hệ thống vũ khí quy mô lớn.

Trước các chiến thuật bao vây và tiêu hao kéo dài của Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA), Đài Loan đang điều chỉnh chiến lược quốc phòng, chuyển từ tập trung đơn lẻ vào chiến tranh bất đối xứng sang tìm cách sở hữu những nền tảng khí tài lớn từ Hoa Kỳ.

Sự tính toán mang tính chiến lược này thể hiện sự tái cam kết tăng cường khả năng phòng thủ toàn diện của Đài Loan.

Không quân Đài Loan được cho là đang xúc tiến kế hoạch mua sắm 6 máy bay E-2D Advanced Airborne Early Warning (AEW) nhằm thay thế đội bay E-2K đã lạc hậu, được trang bị từ những năm 1990 – vốn không còn đáp ứng đủ nhu cầu trong môi trường đe dọa trên không ngày càng phức tạp.

Máy bay E-2D là một bước nâng cấp đáng kể, được trang bị radar mảng pha tiên tiến thay thế loại radar cơ học truyền thống. Hệ thống này giúp nâng cao năng lực trinh sát, có thể phát hiện các mục tiêu nhỏ như tên lửa hành trình và máy bay không người lái.

E-2D còn tăng cường khả năng phát hiện tiêm kích tàng hình hoạt động tại không phận phía đông đảo Đài Loan.

Những khiêu khích của PLA

Theo Thông tấn xã Trung ương Đài Loan đưa tin hồi tháng 2, quá trình mua sắm E-2D đã chính thức được khởi động.

Trước đó, Đài Loan từng hai lần đề nghị mua dòng máy bay này nhưng đều rút lại, vì khi đó họ cho rằng các hệ thống radar mặt đất hiện có là đủ.

Việc sở hữu E-2D sẽ giúp cải thiện đáng kể năng lực chỉ huy và kiểm soát không phận, đồng thời tăng cường khả năng ứng phó với những khiêu khích thường xuyên của PLA – ông Tô Tử Vân, Giám đốc Ban Nghiên cứu Chiến lược và Nguồn lực thuộc Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Quốc gia Đài Loan, chia sẻ với Focus.

Ông Tô nhấn mạnh vai trò của thông tin tình báo kịp thời từ E-2D trong việc giành ưu thế trên không.

Tập đoàn Lockheed Martin cũng khẳng định radar của E-2D có khả năng phát hiện "các mục tiêu nhỏ, có độ cơ động cao trong môi trường ven biển và đất liền đông đúc," làm nổi bật giá trị chiến lược của loại máy bay này.

Liên kết dữ liệu chiến thuật Link-16 trên E-2D cho phép chia sẻ tình báo theo thời gian thực, góp phần nâng cao năng lực tác chiến hiệp đồng giữa các quân chủng của Đài Loan, ông Tô cho biết thêm.

Cũng như không quân, hải quân Đài Loan đang đối mặt với nhu cầu cấp bách trong việc nâng cấp trang bị. Đội trực thăng săn ngầm S-70C cũ kĩ hiện có đã phục vụ trên 25 năm, đang gặp nhiều vấn đề về bảo trì và cần được thay thế.

Hải quân dự kiến sẽ mua 10 trực thăng MH-60R – được trang bị hệ thống sonar tiên tiến, phao âm, tên lửa chống hạm và ngư lôi hạng nhẹ – giúp Đài Loan nâng cao đáng kể khả năng phát hiện và tấn công tàu ngầm, tàu mặt nước, đồng thời củng cố quyền kiểm soát trên biển.

Đơn đặt hàng Black Hawk

Việc mua sắm vũ khí này không chỉ giúp Đài Loan đối phó hiệu quả với mối đe dọa ngày càng gia tăng từ các tàu ngầm Trung Quốc mà còn thể hiện sự quyết tâm của Mỹ trong việc hỗ trợ Đài Loan đối phó với các hoạt động "vùng xám" từ Trung Quốc, ông Chiết Trung, nghiên cứu viên tại Hiệp hội Dự báo Chiến lược, chia sẻ với Focus.

Lục quân cũng đang đẩy mạnh hiện đại hóa, được cho là có kế hoạch mua thêm 30 trực thăng UH-60M Black Hawk – có khả năng mang theo tên lửa và rocket.

Ngoài ra, đơn hàng còn có pháo tự hành M109A7 cỡ nòng 155mm.

Bộ Tổng Tham mưu Lục quân nhấn mạnh rằng việc tăng cường năng lực tác chiến hiệp đồng vẫn là một ưu tiên chiến lược, theo United Daily News đưa tin vào tháng 4.

Sự chú trọng trở lại với các nền tảng khí tài lớn thể hiện một quá trình tái đánh giá chiến lược sâu rộng. Dù trong những năm gần đây, Đài Loan đặt trọng tâm vào chiến tranh bất đối xứng để tận dụng các hệ thống có hiệu quả cao, chi phí thấp nhằm bù đắp bất lợi quân sự trước Trung Quốc, nhưng xu hướng hiện tại cho thấy một cách tiếp cận cân bằng hơn.

Bộ trưởng Quốc phòng Wellington Koo hồi tháng 3 từng khẳng định năng lực bất đối xứng vẫn là ưu tiên hàng đầu, song ông cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải củng cố khả năng ứng phó với các mối đe dọa vùng xám.

Theo ông Tô Tử Vân, chiến lược mua sắm quốc phòng hiện nay của Đài Loan đang thể hiện mô hình "lưỡng kênh", trong đó vũ khí bất đối xứng và khí tài quy mô lớn hỗ trợ lẫn nhau nhằm nâng cao sức mạnh quân sự tổng thể.

Ông Chiết Trung cũng chỉ ra sự thay đổi trong chính sách bán vũ khí của Mỹ qua từng chính quyền: có chính quyền thiên về máy bay chiến đấu như F-16V, có chính quyền lại nhấn mạnh vào hệ thống C4ISR và năng lực bất đối xứng.

Cả hai hướng tiếp cận đều có giá trị chiến lược và bổ sung cho nhau trong việc tăng cường phòng vệ cho Đài Loan, ông nói.

Tổng thống Lai Thanh Đức đã cam kết nâng ngân sách quốc phòng vượt ngưỡng 3% GDP. Việc sở hữu các khí tài như E-2D và MH-60R sẽ góp phần hiện thực hóa mục tiêu này, đồng thời mở rộng chiều sâu phòng thủ và tăng cường năng lực tác chiến hiệp đồng cho Đài Loan.