Tác giả: Shirin Bhandari | 2025-05-16

Các vụ bắt giữ công dân Trung Quốc gần đây có liên quan đến cáo buộc gián điệp tại Philippines, đã làm dấy lên lo ngại về các hoạt động tình báo rộng khắp của Trung Quốc ở quốc gia này.

Vào tháng 4, cảnh sát Philippines đã bắt giữ một công dân Trung Quốc gần trụ sở Ủy ban Bầu cử (COMELEC) tại Manila, cùng với một máy dò, chặn tín hiệu IMSI (International Mobile Subscriber Identity catcher), thiết bị có khả năng chặn tín hiệu điện thoại di động.

Phát hiện này làm gia tăng lo ngại về sự can thiệp của nước ngoài vào tiến trình chính trị của đất nước. Các quan chức Philippines cảnh báo rằng hoạt động theo dõi này có thể làm tổn hại đến tính toàn vẹn của cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ diễn ra vào ngày 12 tháng 5.

Lo ngại càng gia tăng khi cảnh sát bắt thêm hai công dân Trung Quốc khác mang theo thiết bị tương tự ở Bulacan chỉ ba ngày trước khi cử tri đi bỏ phiếu.

Các nhà chức trách thông báo sẽ khởi tố các nghi phạm theo Đạo luật Phòng, chống Tội phạm Mạng.

Vào tháng 3, các nhà chức trách Philippines đã bắt giữ sáu công dân Trung Quốc và một người Philippines tại Vịnh Subic vì bị cáo buộc sử dụng drone để do thám các cơ sở, phương tiện, thiết bị hải quân gần đảo Grande.

Các nghi phạm đã giả vờ là ngư dân trong khi theo dõi các khu vực quân sự nhạy cảm - giới chức cho biết.

Trong khi đó, Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. vào tháng 1 bày tỏ lo ngại trước việc bắt giữ năm người đàn ông Trung Quốc tại Palawan - một vụ việc diễn ra trong cùng tháng. Những người này bị cáo buộc theo dõi các tuyến đường của Cảnh sát Biển Philippines và các cơ sở quân sự bằng thiết bị giám sát thời gian thực.

“Chúng tôi rất bức xúc trước bất cứ ai tiến hành các hoạt động gián điệp nhắm vào quân đội của chúng tôi” - ông Marcos nói.

Hoạt động gián điệp rộng khắp

Các vụ bắt giữ gần đây diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc, từ lâu, đã bị cáo buộc có các hoạt động gián điệp tại Philippines.

Các công dân Trung Quốc có quan hệ với Đảng Cộng sản Trung Quốc đã bị cáo buộc ủng hộ tiền cho các cơ quan chính quyền và lực lượng cảnh sát địa phương của Philippines, với mục đích, theo một số người, là nhằm để thâu tóm ảnh hưởng.

Trong khi đó, các tin tặc được nhà nước Trung Quốc hậu thuẫn đã liên tục nhắm vào các cơ quan chính phủ và cơ sở hạ tầng quan trọng ở Philippines.

Sau một cuộc đối đầu về bãi cạn Scarborough trong năm 2012, nhiều cơ quan chính phủ Philippines, bao gồm Bộ Ngoại giao và Văn phòng Tổng thống, đã chứng kiến sự gia tăng các cuộc tấn công mạng.

Các nhà phân tích an ninh cho rằng những vụ xâm nhập này có liên quan đến các đơn vị tác chiến mạng của Trung Quốc, có quan hệ với Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA).

Bộ Công nghệ Thông tin và Truyền thông đã xác nhận một số cuộc tấn công có nguồn gốc từ các địa chỉ IP của Trung Quốc, nhắm vào hệ thống liên lạc quân sự, dịch vụ cấp nước và hệ thống năng lượng.

Các Công ty Điều hành Trò chơi Trực tuyến Ngoài khơi Philippines (POGOs), cung cấp dịch vụ cờ bạc trực tuyến cho các thị trường ngoài nước và thường tuyển dụng lao động Trung Quốc, đã trở thành một mối lo ngại lớn.

Vào tháng 7 năm ngoái, Tổng thống Marcos Jr. đã công bố lệnh cấm toàn bộ các POGO hoạt động tại Philippines, viện dẫn lo ngại về việc các tổ chức này có dính líu đến nhiều hoạt động tội phạm khác nhau.

Một số POGO bị nghi ngờ là vỏ bọc cho các cựu quân nhân PLA giả danh dân thường, theo giới chức. Những cơ sở này, đôi khi nằm gần các căn cứ quân sự và cơ sở hạ tầng trọng yếu ở các khu vực như Clark, Subic và Taguig, nên đã khiến các quan chức quốc phòng lo ngại.

Một số POGO đã bị đóng cửa, nhưng nhiều tổ chức hiện nay vẫn hoạt động bí mật, làm dấy lên những tranh luận dai dẳng về rủi ro an ninh quốc gia và sự can thiệp của nước ngoài.

Tăng cường trấn áp

Trung Quốc đã bác bỏ mọi cáo buộc liên quan đến hoạt động gián điệp, gọi đó là những cáo buộc mang động cơ chính trị.

Tuy nhiên, trước mối đe dọa được cho là hiện hữu, các nhà chức trách đã tăng cường an ninh tại các địa điểm trọng yếu như Dinh Malacañang.

Trợ lý Lãnh đạo Đa số Hạ viện Jay Khonghun vào tháng 3 đã kêu gọi áp dụng các biện pháp an ninh nghiêm ngặt hơn đối với các cơ sở quân sự và đại sứ quán, đồng thời cảnh báo rằng tình báo nước ngoài “có thể đã cắm rễ sâu” trong hạ tầng an ninh của Philippines.

Bộ trưởng Quốc phòng Gilberto Teodoro Jr. đã kêu gọi các nhà lập pháp thông qua các cải cách nhằm hình sự hóa hoạt động gián điệp trong thời bình. Luật chống gián điệp hiện hành, chỉ áp dụng trong thời chiến, đã lỗi thời - ông Teodoro phát biểu hồi năm ngoái.

“Điều quan trọng lúc này là chúng ta phải trừng trị hoạt động gián điệp trong thời bình” - ông Teodoro nói trong một cuộc phỏng vấn, nhấn mạnh sự cấp thiết trong việc hiện đại hóa luật an ninh quốc gia để đối phó với những mối đe dọa mới nổi.