Tác giả: Jia Fei-mao | 2025-06-10

Cuộc cải cách giáo dục quân sự của Trung Quốc có thể tinh gọn hệ thống mà Bắc Kinh vẫn coi là lỗi thời và cồng kềnh. Tuy nhiên, kế hoạch này cũng có thể gây ra những rắc rối không mong muốn cho bộ máy.

Hồi tháng 5, Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) đã công bố một cuộc tái cấu trúc quy mô lớn cho hệ thống giáo dục của mình, thành lập ba học viện mới để củng cố hoạt động chung và đào tạo nhân tài cho các quân chủng mới được thành lập.

Động thái này đánh dấu cuộc cải tổ các học viện quan trọng nhất của PLA kể từ năm 2017 và phù hợp với những cải cách quân sự ở quy mô lớn hơn cũng như mục tiêu hiện đại hóa quân đội toàn diện vào năm 2027.

Ba học viện mới là Học viện Quân chủng Lục quân của PLA ở Hợp Phì, Đại học Kỹ thuật Lực lượng Hỗ trợ Thông tin (ISF) của PLA ở Vũ Hán và Đại học Kỹ thuật Lực lượng Hỗ trợ hậu cần chung của PLA ở Trùng Khánh.

Thông báo của Bộ Quốc phòng hồi giữa tháng 5 cho biết, các học viện này sẽ tuyển sinh các học sinh vừa tốt nghiệp trung học.

Sáng kiến này được thực hiện nhằm thích ứng với "các thay đổi trong cấu trúc và sự sắp xếp các lực lượng quân đội" cũng như nhu cầu về nhân tài trong lĩnh vực quân sự, Đại tá Jiang Bin [Tưởng Bân], người phát ngôn Bộ Quốc phòng, khẳng định trong cuộc họp báo ngày 15/5.

Hợp nhất các học viện

Đại học Kỹ thuật Lực lượng Hỗ trợ Thông tin sáp nhập với Cao đẳng Thông tin và Truyền thông của Đại học Công nghệ Quốc phòng và Trường Sĩ quan Truyền thông của Đại học Kỹ thuật Quân sự.

Trường có nhiệm vụ đào tạo nhân lực cho Lực lượng Hỗ trợ thông tin (ISF) mới được thành lập. Lực lượng này được hình thành từ việc giải thể Lực lượng Hỗ trợ chiến lược.

ISF hiện đang phối hợp các hệ thống thông tin và mạng lưới của PLA và có vai trò quan trọng đối với nỗ lực phát triển các mạng lưới thông tin tích hợp và giành chiến thắng trong các cuộc chiến tranh trong tương lai của Trung Quốc.

Trường đại học mới này được coi là cái nôi của các sĩ quan an ninh mạng và thông tin tương lai của PLA trong các lĩnh vực như mạng lưới quân sự, kỹ thuật truyền thông, dữ liệu thông minh và các hệ thống phần mềm.

Trong khi đó, Đại học Kỹ thuật Lực lượng Hỗ trợ hậu cần chung được thành lập dựa trên hợp nhất Học viện Hậu cần quân sự, Đại học Vận tải quân sự và Trường Sĩ quan Ô tô - trực thuộc đại học này. Trường sẽ đào tạo sĩ quan về chỉ huy, quản lý hậu cần và hỗ trợ kỹ thuật cho hệ thống hỗ trợ toàn quốc của PLA.

Cuối cùng, Học viện Quân chủng Lục quân được hình thành từ việc hợp nhất Học viện Lực lượng Thiết giáp với Học viện Pháo binh và Phòng không.

Trọng tâm kế hoạch hiện đại hóa PLA là củng cố khả năng hoạt động chung, Lin Ying-yu, trợ lý giáo sư tại Viện Nghiên cứu chiến lược và Các vấn đề quốc tế thuộc Đại học Tamkang, Đài Loan, nhấn mạnh.

Các hoạt động chung — là các hoạt động quân sự được lên kế hoạch và thực hiện bởi từ hai hoặc nhiều quân chủng — là điều kiện tiên quyết để thực hiện mục tiêu của Chủ tịch Tập Cận Bình. Theo đó, PLA phải có "khả năng xâm lược Đài Loan vào năm 2027", trợ lý Lin lưu ý.

"Việc để các học viên sĩ quan của lực lượng thiết giáp và pháo binh học cùng một học viện sẽ dẫn đến việc chia sẻ chương trình học và tăng cường tương tác. Những trải nghiệm học tập chung này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động chung trong tương lai", ông Lin nói với Focus.

Tư tưởng bè phái đã bén rễ sâu trong nội bộ PLA, đặc biệt là trong lực lượng lục quân. Khối này vẫn chống lại việc hợp tác với các quân chủng khác, ông nhận định.

Việc sáp nhập các học viện, theo ông Lin, có thể giúp xây dựng một văn hóa hoạt động chung bắt đầu từ cấp độ học viên.

Vẫn chưa chắc chắn

Việc tái cấu trúc nhằm điều chỉnh những bất cập trong tổ chức và tình trạng thừa nhân lực.

Trước đây, nhiều học viện của PLA bị chồng chéo chức năng và sử dụng quá nhiều nhân viên không giảng dạy. Điều này làm suy yếu khả năng sẵn sàng của toàn lực lượng, trợ lý Lin cho biết.

Việc tinh gọn hiện tại có thể giảm đáng kể chi phí cho nhân sự, ông đánh giá.

Nhìn lại năm 2017, PLA đã giảm số lượng học viện quân sự từ 63 xuống còn 44, theo tờ Ta Kung Pao [Đại Công báo] của nhà nước Trung Quốc. Đợt tái cấu trúc mới nhất này cho thấy nỗ lực không ngừng của PLA nhằm tối ưu hóa hệ thống giáo dục và nhân lực như một phần của chiến lược hiện đại hóa quân đội trong dài hạn.

Mặc dù cải cách nhằm nâng cao khả năng chiến đấu chung và tinh gọn việc sử dụng nguồn lực, nhưng tác động của nó vẫn chưa chắc chắn do sự kiểm soát nghiêm ngặt của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Việc bị hạn chế tiếp cận với thông tin bên ngoài có thể cản trở sự phát triển của các lực lượng an ninh mạng hàng đầu, Shen Ming-shih, một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Đài Loan, nói với Focus.

Tuy nhiên, sự cởi mở hơn lại có thể khiến sinh viên đặt câu hỏi về chế độ, do đó, giới chức bị rơi vào tình huống tiến thoái lưỡng nan, ông Shen nêu quan điểm.