Tác giả: Jia Feimao | 2025-07-28

Đài Loan đã kết thúc cuộc tập trận quân sự Hán Quang quy mô lớn nhất từ trước đến nay vào ngày 18/7, đánh dấu sự chuyển hướng chiến lược quan trọng từ mô hình phòng thủ bờ biển truyền thống sang tác chiến đô thị thực tế, đặc biệt nhấn mạnh vào sự phối hợp quân – dân.

Cuộc tập trận kéo dài 10 ngày này đã huy động gần 22.000 quân dự bị tham gia huấn luyện chiến đấu đô thị, phản ánh quyết tâm của Đài Loan trong việc xây dựng không chỉ một lực lượng phản ứng tiền tuyến, mà còn một hệ thống phòng thủ dân sự bền vững, có khả năng trụ vững trong một cuộc chiến kéo dài tại đô thị.

Lực lượng dân sự tham gia cùng quân đội trong các bài diễn tập nhằm đảm bảo duy trì các tuyến hậu cần và đảm bảo hoạt động của các dịch vụ chính phủ thiết yếu trong điều kiện giả định bị tấn công.

Nội dung trọng tâm của cuộc tập trận năm nay là đối phó với chiến thuật "vùng xám" và chuẩn bị cho tình huống kháng chiến đô thị kéo dài sau khi giả định Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) đổ bộ lên đảo.

“Vùng xám” là thuật ngữ dùng để chỉ các chiến thuật của Trung Quốc không đến mức chiến tranh toàn diện, nhưng nhằm mục tiêu làm hao mòn lực lượng Đài Loan buộc phải phản ứng liên tục.

Lần đầu tiên, quân đội Đài Loan đã sử dụng hệ thống tàu điện ngầm Đài Bắc cho việc tái triển khai lực lượng dưới lòng đất.

Để mô phỏng chiến đấu trong điều kiện bị tấn công tên lửa, cảnh sát quân sự đã tiến hành các hoạt động phòng không và phản công trong tàu điện ngầm bằng súng trường, tên lửa Red Arrow và Stinger.

Đồng thời, các đội hậu cần sử dụng xe kỹ thuật chuyên dụng để vận chuyển đạn dược và hàng tiếp tế.

Việc sử dụng cơ sở hạ tầng dân sự như tàu điện ngầm theo cách chưa từng có này nhằm giảm thiểu khả năng bị tấn công từ trên không tại các khu đô thị đông đúc trên đảo.

Trong kịch bản chiến đấu đô thị, lực lượng vũ trang đã diễn tập phong tỏa cầu Vạn Bán – một điểm nút chiến lược chỉ cách Phủ Tổng thống 10 phút lái xe. Cảnh sát quân sự triển khai hệ thống phòng thủ nhiều lớp với sự hỗ trợ của xe bọc thép CM-34 "Báo mây".

Việc thiết lập chiều sâu phòng ngự tại tuyến giao thông huyết mạch này nhằm mục tiêu làm chậm, làm rối loạn và cuối cùng là đẩy lùi quân địch trước khi chúng có thể đe dọa đến bộ máy lãnh đạo và cơ sở hạ tầng của Đài Loan.

Cuộc tập trận có sự tham gia của các hệ thống vũ khí then chốt do Mỹ cung cấp, bao gồm xe tăng M1A2T Abrams, hệ thống pháo phản lực cơ động cao HIMARS và tên lửa phòng không Patriot.

Tại Đài Trung, các đơn vị HIMARS mô phỏng tấn công lực lượng đổ bộ vượt eo biển Đài Loan, trong khi gần Đài Bắc, hệ thống Patriot được triển khai để bảo vệ hạ tầng trọng yếu trước các mối đe dọa từ không quân và tên lửa.

Huấn luyện thực chiến

Chuyên gia Jieh Chung, nhà nghiên cứu thuộc Hiệp hội Dự báo Chiến lược, nhận định Hán Quang 2025 là “cuộc tập trận thực tế nhất từ trước đến nay”.

Việc tổ chức diễn tập thực địa trong các khu vực đô thị thật sự cho phép quân đội xác định điểm yếu về vận hành và huấn luyện nhân sự cho các nhiệm vụ mở rộng trong thời chiến, ông nói với Focus.

Ông nhấn mạnh, các cuộc tập trận này phản ánh lo ngại rằng diễn tập của PLA có thể nhanh chóng leo thang thành xung đột thực sự, do đó các đơn vị cần rà soát lại quy tắc tác chiến và kế hoạch dự phòng để đảm bảo tính pháp lý cũng như hiệu quả vận hành.

Sự hiện diện của Mỹ năm nay cũng rõ nét hơn so với các năm trước. Các cố vấn quân sự Mỹ không chỉ quan sát mà còn trực tiếp hướng dẫn quân dự bị Đài Loan theo quy chuẩn tác chiến của quân đội Mỹ.

Một quân nhân dự bị chia sẻ trên mạng xã hội, được The Liberty Times dẫn lại ngày 19/7: “Đây không còn là hình thức nữa, mà là huấn luyện sát thực tế chiến đấu.”

Việc đầu tư vào khả năng chống chịu đô thị – điều đã trở thành thông lệ trong chiến lược phòng thủ của NATO – cần được xem là một phần của quốc phòng quốc gia, ông Lin Ying-yu, Phó giáo sư tại Viện Quan hệ Quốc tế và Nghiên cứu Chiến lược, Đại học Tam Giang, nhận định với Focus.

Mục tiêu là đảm bảo cả cơ sở hạ tầng và các dịch vụ khẩn cấp vẫn tiếp tục hoạt động ngay cả khi bị tấn công kéo dài.

Bộ trưởng Quốc phòng Đài Loan, ông Wellington Koo ngày 18/7 cho biết, cuộc tập trận đã nâng cao khả năng ứng phó với các mối đe dọa vùng xám và kiểm tra hỏa lực ở sâu trong các tuyến phòng thủ.

Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận việc tổ chức huấn luyện trong môi trường đô thị phức tạp, thực tế như vậy tiềm ẩn nguy cơ tai nạn.

Trong quá trình diễn tập, một số sự cố đã xảy ra tại các khu vực đô thị đông đúc của Đài Loan, bao gồm lật xe bọc thép và va chạm giữa phương tiện quân sự và dân sự.

Các tai nạn này cho thấy cả thách thức lẫn ưu thế của việc tác chiến trong địa hình đô thị của Đài Loan, một quan sát viên quân sự nước ngoài nói với Financial Times ngày 14/7.

"Đây sẽ là cơn ác mộng với bất kỳ kẻ tấn công nào," nguồn tin nhận định. "Đài Loan thật sự có khả năng phòng thủ rất cao, nhưng điều đó chỉ đúng khi quân đội của chính họ đã làm chủ được cách hành quân trong mê cung đô thị này."

Tăng cường năng lực sẵn sàng của công chúng

Trung Quốc đã mạnh mẽ lên án các cuộc tập trận Hán Quang và việc triển khai hệ thống HIMARS do Mỹ cung cấp.

Ngày 9/7, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh tái khẳng định lập trường "kiên định và nhất quán" của Bắc Kinh trong việc phản đối quan hệ quân sự Mỹ - Đài, đồng thời cảnh báo rằng các nỗ lực tìm kiếm độc lập của Đài Loan "sẽ không bao giờ thành công."

Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc Giang Bin ngày 14/7 tuyên bố rằng “Dùng vũ lực để kháng cự thống nhất là con đường dẫn đến ngõ cụt."

Trong thời gian Hán Quang diễn ra, Bộ Tư lệnh Chiến khu miền Đông của PLA đã tiến hành một loạt cuộc tập trận song song, bao gồm tác chiến điện tử, hoạt động hải quân và tuần tra phối hợp trên không – trên biển, theo South China Morning Post.

Máy bay PLA vượt qua đường trung tuyến eo biển Đài Loan và xâm nhập vào vùng nhận diện phòng không của Đài Loan từ nhiều hướng khác nhau. Dù Bắc Kinh không công bố cụ thể lịch tập trận, các hoạt động này diễn ra gần như trùng khớp với thời gian của Hán Quang.

Việc Hán Quang 2025 mở rộng trọng tâm sang tác chiến đô thị và phối hợp dân sự đánh dấu một bước chuyển lớn trong chiến lược phòng thủ quốc gia của Đài Loan.

Theo như ông Lin tại Đại học Tamkang viết trên tờ The Diplomat ngày 25/7 rằng, việc nâng cao ý thức sẵn sàng của người dân nay đã trở thành điều cốt lõi.

"Trong một cuộc xung đột tại eo biển Đài Loan, không còn ranh giới rõ ràng giữa tiền tuyến và hậu phương nữa," ông khẳng định.