Tác giả: Jia Feimao | 2025-10-06

Những phát ngôn u ám và bi quan được cho là của Tổng thống Đài Loan Lai Thanh Đức hóa ra chỉ là các deepfake do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra.

“Đài Loan không còn nhiều thời gian. Trung Quốc đang mạnh lên, mà Hoa Kỳ thì không thể kiềm chế họ nữa. Một ngày nào đó, họ có thể đem chúng ta ra trao đổi”.

Trong đoạn video được đăng tải trên kênh YouTube AI Community of Common Destiny (Cộng đồng Vận mệnh Chung AI) – nay đã bị xóa – ông Lai xuất hiện như đang nói chuyện với Phó Tổng thống Tiêu Mỹ Cầm.

Quan sát kỹ cho thấy các video của kênh này đều được tạo ra bằng công nghệ deepfake, bóp méo lời nói của các chính trị gia Đài Loan. Trong một đoạn clip ngắn chưa đến 50 giây được đăng ngày 17/9, hình ảnh ông Lai do máy tính tạo ra đã nói: “Ngay cả khi chúng ta mua toàn bộ trang bị [quân sự] của Mỹ, chúng ta cũng không thể đánh bại Trung Cộng”, “Chúng ta nên tận dụng thời gian này để kiếm càng nhiều lợi nhuận càng tốt”, và “Chỉ cần thấy có điều gì bất thường, chúng ta sẽ rời khỏi Đài Loan ngay lập tức”.

Mặc dù kênh này tuyên bố các video chỉ mang tính giải trí, nhưng ông Lo Tien, phó giáo sư kiêm nhiệm tại Đại học Khoa học và Công nghệ Quốc gia Đài Loan, nói với PTS News rằng: “Dù là giả mạo giọng nói hay khuôn mặt, mức độ chân thực đều khá cao. Nếu điều này xâm phạm đến lợi ích quốc gia, thì cần phải có cuộc điều tra”.

Giới chức an ninh quốc gia Đài Loan cho rằng những thông điệp “thân Trung” và “chống Mỹ” trong các đoạn video này có tính chất xuyên tạc nghiêm trọng, đồng thời nghi ngờ khả năng có sự can thiệp của lực lượng mạng Trung Quốc hoặc các đơn vị truyền thông xã hội thân Bắc Kinh, theo truyền thông Đài Loan.

Do các video thu hút sự chú ý rộng rãi, vào cuối tháng 9, YouTube đã xóa bỏ kênh AI Community of Common Destiny, vốn được lập từ tháng 7.

Không chỉ là trò đùa vô hại

Tạo ra các clip giả mạo về các nhà lãnh đạo có thể trông giống như trò đùa hay mồi câu view, nhưng nếu không được ngăn chặn, hành động này có thể làm suy giảm uy tín của ông Lai, theo ông Diêu Nguyên Nghiệp, Giám đốc Chương trình Nghiên cứu Đài Loan và Đông Á tại Đại học St. Thomas ở Houston, Texas, nói với Focus.

Ông cảnh báo, nếu Đài Loan rơi vào khủng hoảng, những thông tin sai lệch tương tự có thể bị khuếch đại, gây hoang mang cho công chúng.

“Về mặt pháp lý, cần có lệnh cấm việc sử dụng hình ảnh hay giọng nói do AI tạo ra của các nhân vật công chúng để lan truyền thông tin sai lệch, dù là để giải trí hay với mục đích xấu,” ông Diêu nói, đồng thời kêu gọi chính quyền Đài Loan điều tra khả năng có nguồn tài trợ từ Trung Quốc đứng sau.

Mặc dù động cơ của kênh AI Community of Common Destiny chưa được làm rõ, song một điều chắc chắn: các tổ chức có liên hệ với chính phủ Trung Quốc đã và đang sử dụng các công ty ứng dụng AI để thao túng dư luận.

Hồi tháng 8, giáo sư kỹ thuật Brett J. Goldstein và nhà khoa học chính trị Brett V. Benson, đều thuộc Đại học Vanderbilt ở Nashville, Tennessee, tiết lộ trên The New York Times rằng GoLaxy — một công ty được tài trợ bởi các tổ chức có liên hệ với quân đội Trung Quốc — đã lan truyền thông tin sai lệch và tiến hành các chiến dịch gây ảnh hưởng xấu tại Hồng Kông và Đài Loan.

Theo tài liệu nội bộ mà The New York Times thu thập được, GoLaxy đã sử dụng cái gọi là Hệ thống Tuyên truyền Thông minh (Smart Propaganda System) – còn được biết đến với tên GoPro – để phân tích dữ liệu mạng xã hội và xây dựng hồ sơ cá nhân, đồng thời đề xuất các chiến lược nhằm làm suy giảm niềm tin của người dân vào Đảng Dân Tiến cầm quyền của Đài Loan.

Công ty này được cho là đã thu thập dữ liệu từ hơn 5.000 tài khoản mạng xã hội của người Đài Loan nhằm lập bản đồ về thái độ chính trị đối với Trung Quốc.

Can thiệp vào Đài Loan và Hồng Kông

Trước thềm cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan năm 2024, GoLaxy đã tung ra các video deepfake do AI tạo, trong khi các nhóm thân Trung Quốc lan truyền tư tưởng đầu hàng và những cáo buộc tham nhũng sai sự thật trên mạng xã hội.

Năm 2020, GoLaxy đã sử dụng các tài khoản giả để tấn công những người phản đối luật an ninh quốc gia của Trung Quốc. Luật này đã xoá bỏ phần còn lại của quyền tự do ngôn luận tại Hồng Kông.

“GoLaxy có mối liên hệ sâu sắc với bộ máy an ninh và quân đội Trung Quốc. Họ đang phát triển những công cụ mới nhằm thực hiện các chiến dịch thông tin hiệu quả hơn”, ông James Mulvenon, Giám đốc tình báo của Pamir Consulting, nói với The Times.

Nội dung do AI tạo ra là đặc biệt nguy hiểm vì có thể lan truyền những thông điệp “thuyết phục” mà không gặp phản kháng, theo Goldstein và Benson.

“Nó hoạt động liên tục, định hình dư luận và làm xói mòn các thể chế dân chủ từ bên trong”, họ nói.

Giới chức an ninh Đài Loan nhận định, tuyên truyền ngày nay đã chuyển từ hình thức phát tán đại trà sang nhắm mục tiêu chính xác dựa trên đặc điểm cá nhân. Để chống lại ảnh hưởng thù địch, họ cho rằng Đài Loan cần xây dựng hệ thống phòng thủ nhiều tầng, bao gồm công nghệ, pháp lý, giáo dục truyền thông và giáo dục công dân.