Oleh Shirin Bhandari | 2025-05-06

China telah memulakan semula penyiaran pengakuan televisyen tahanan warga asing selepas berhenti beberapa tahun.

Laporan mendalam oleh pertubuhan bukan kerajaan hak asasi manusia Safeguard Defenders memperincikan cara polis China mendapatkan pengakuan berskrip untuk siaran televisyen, sering kali di bawah tekanan.

Amalan ini pernah menyebabkan pihak berkuasa penyiaran di United Kingdom, Australia dan beberapa negara Eropah menarik balik lesen siaran bagi CGTN dan CCTV. China sebelum ini menghentikan penyiaran tersebut selepas penahanan ahli perniagaan Taiwan Morrison Li pada tahun 2019.

Kini, taktik itu digunakan semula oleh China susulan tuduhan perisikan terhadap tiga warga Filipina. Pada 3 April, pihak berkuasa China menahan David Servanez, Albert Endencia dan Nathalie Plizardo atas dakwaan tersebut.

Media China mendakwa bahawa seseorang bernama "Richie Herrera" telah merekrut ketiga-tiga warga Filipina tersebut untuk mengumpulkan maklumat ketenteraan bagi perisikan Filipina. Dua saluran TV negara China, CCTV-13 dan CCTV-4, menyiarkan pengakuan mereka, dengan tahanan mengaku terlibat dalam aktiviti pengintipan.

Pegawai China menuduh perisikan Filipina telah menyasarkan lokasi ketenteraan China dan menghantar rakaman video sensitif sejak tahun 2021.

Menurut media negara China, Herrera melatih secara jarak jauh dan membayar ketiga-tiga suspek setiap bulan, dengan menawarkan bonus berdasarkan perisikan yang dihantar. Lokasi Herrera masih belum didedahkan.

Memakai hud hitam, bergari

Walau bagaimanapun, Majlis Keselamatan Negara Filipina (NSC) menyatakan pada 5 April bahawa pengakuan yang disiarkan "kelihatan seperti telah disediakan terlebih dahulu, membangkitkan keraguan serius bahawa pengakuan tersebut dibuat secara sukarela.

Menurut NSC, individu terbabit merupakan bekas sarjana tajaan tanpa latar belakang ketenteraan di bawah program kerjasama antara wilayah Palawan di Filipina dan wilayah Hainan di China. Mereka telah melepasi tapisan keselamatan pihak berkuasa China sebelum ketibaan mereka.

Video pengakuan itu disiarkan di saluran berita tempatan dan platform dalam talian di Filipina.

Rakaman menunjukkan tahanan diiringi pihak polis dalam keadaan bergari dan memakai hud hitam. Pihak berkuasa dilaporkan memaksa mereka menandatangani dokumen dalam bahasa Cina, walaupun mereka bukan penutur asli.

Siaran selama lima minit itu memaparkan penyampai berita yang menyatakan tahanan "mengancam keselamatan negara China," eolah-olah tuduhan tersebut telah dibuktikan.

Majlis belia Palawan menggesa kerajaan untuk melindungi warga Filipina yang ditahan secara diplomatik, dan menyifatkan bekas sarjana wilayah itu sebagai "dituduh mengintip dan diadili di belakang tembok, bukan di mahkamah terbuka tetapi di halaman media kerajaan."

Kementerian Hal Ehwal Luar Filipina berikrar untuk menyediakan bantuan guaman dan menggesa China agar menghormati proses perundangan serta hak tahanan.

Pola yang dikenali

Penyelidikan oleh Safeguard Defenders, yang menganalisis lebih daripada 100 video pengakuan, menerangkan cara pihak berkuasa China menulis dan mementaskan pengakuan ini. Mereka mengarahkan tahanan tentang pakaian yang perlu dipakai, perkara yang perlu dikatakan dan cara berkelakuan.

Dalam siaran itu, Servanez berkata dalam bahasa Mandarin: "Walaupun kerajaan China telah menyediakan persekitaran hidup yang baik, saya telah melakukan perkara yang memudaratkan kepentingan China. Saya menyesali tindakan saya."

"Albert Endencia pula berkata dalam bahasa Inggeris: “Jika ada orang lain yang mengalami perkara sama seperti saya, saya akan nasihatkan mereka untuk menyerah diri kepada pihak berkuasa China yang berkaitan.

Video itu berakhir dengan amaran kepada warga asing supaya tidak terlibat dalam perisikan di China.

Urutan itu mencerminkan kes-kes yang lalu, seperti penahanan dua warga Kanada di China dari tahun 2018 hingga 2021.

Apabila diteliti, pengakuan-pengakuan tersebut memaparkan corak yang serupa: pengakuan bersalah, ucapan terima kasih kepada China, dan amaran kepada pihak lain. Tiada bukti kukuh atau penjelasan terperinci mengenai kesalahan yang didakwa.

Safeguard Defenders menyifatkan siaran itu sebagai "satu lagi contoh diplomasi tebusan China, dengan warga asing digunakan sebagai alat dalam pertikaian geopolitik Beijing."

Majlis Keselamatan Negara (NSC) Filipina turut menyatakan bahawa pengakuan dalam siaran tersebut kelihatan seperti disediakan lebih awal, dengan kandungan yang menonjolkan penyesalan dan imej positif terhadap China, termasuk sebutan mengenai "Perkhidmatan Perisikan Filipina" yang sebenarnya tidak wujud.

Ketegangan memuncak

Penahanan itu "boleh dilihat sebagai tindakan balas terhadap siri penahanan sah terhadap ejen dan rakan subahat China," tambah NSC dalam satu kenyataan pada 5 April.

Pihak berkuasa Filipina telah menahan sekurang-kurangnya sedozen warga China dalam tempoh tiga bulan lalu kerana disyaki mengintip, menuduh mereka mendapatkan maklumat sensitif berkaitan kem tentera dan infrastruktur penting secara haram, yang boleh menjejaskan keselamatan dan pertahanan negara di Manila.

Sementara siasatan terhadap dakwaan perisikan itu masih diteruskan, pemerhati memberi tumpuan terhadap kesan isu ini terhadap kestabilan serantau dan hubungan China–Filipina.

Jurucakap Jabatan Hal Ehwal Luar Filipina Teresita "Tess" Daza mengesahkan bahawa konsulat Filipina di Guangzhou sedang menyediakan bantuan yang diperlukan, termasuk bantuan guaman, dan mengutamakan hak warga Filipina yang ditahan.

Duta China ke Filipina, Huang Xilian, menyatakan bahawa konsulat tersebut mengendalikan semua urusan dengan pihak berkuasa China berhubung kes ini, termasuk kemungkinan lawatan keluarga.

Ketegangan antara kedua-dua negara kekal memuncak susulan pertikaian maritim di Laut China Selatan. Filipina sedang meneliti semula undang-undang antipengintipan dan menyuarakan kebimbangan berkaitan keselamatan negara.

Sementara itu, Presiden Ferdinand Marcos Jr. telah memperkukuh hubungan keselamatan dengan Amerika Syarikat, termasuk cadangan perjanjian bernilai AS$5.6 bilion melibatkan jet pejuang dan peluru berpandu.