Ayon sa Focus | 2025-10-14

Muling pinatunayan ng Pilipinas ang pangako nitong ipagtanggol ang teritoryal na integridad ng bansa at ang karapatan ng mga mangingisdang Pilipino sa South China Sea, kasunod ng panibagong insidente ng umano’y agresibong panggigipit ng mga puwersang pandagat ng China.

Sa pinakahuling insidente noong Oktubre 12, tatlong sasakyang pandagat ng Bureau of Fisheries and Aquatic Resources (BFAR) ng Pilipinas ang nakahimpil malapit sa Thitu Island (na kilala bilang Pag-asa Island sa Pilipinas at Zhongye Dao sa China), bahagi ng Spratly Islands chain. Ayon sa Philippine Coast Guard (PCG), hinarang at tinakot ang mga ito ng mga barko ng China Coast Guard (CCG) at Chinese maritime militia sa “mapanganib at mapanuksong” paraan.

Nagsimula ang engkuwentro bandang alas-8:15 ng umaga nang “mapanganib na lumapit” ang mga barko ng China at magpaputok ng water cannon bilang isang “hayagang banta,” ayon sa Philippine Coast Guard (PCG).

Lalong uminit ang sitwasyon makalipas ang isang oras nang magpaputok ng water cannon at direktang tamaan ng barko ng CCG na may bow number 21559 ang BRP Datu Pagbuaya. Ayon sa video, "sinadyang banggain" ng naturang barko ng CCG ang hulihan ng BRP Datu Pagbuaya bandang alas-9:18 ng umaga.

Sa kabutihang palad, walang nasugatan sa mga tripulante. Gayunman, kinailangan nilang umiwas sa barkong umatake.

“Sa kabila ng ganitong panggigipit at mga agresibong aksyon ... hindi kami matatakot o mapapaalis,” ayon sa pahayag ng PCG.

Suporta mula sa ibang bansa

Mabilis na nagpahayag ng suporta ang mga kaalyado ng Pilipinas.

Noong Oktubre 13, pitong dayuhang embahada sa Pilipinas, kabilang ang United States, United Kingdom, Japan, at European Union, ang naglabas ng pahayag na kumokondena sa mga hakbang ng China sa West Philippine Sea. Nanawagan sila sa China na itigil ang “mapanganib” nitong mga galaw sa karagatan.

Muling tiniyak ni US State Department spokesperson Tommy Pigott ang suporta ng Washington sa Pilipinas. Ayon sa kanya, saklaw ng 1951 US-Philippines Mutual Defense Treaty ang anumang armadong pag-atake laban sa mga pampublikong sasakyang pandagat ng Pilipinas saan mang bahagi ng South China Sea.

‘Agresibo at ilegal na mga aksyon’

Halos naging karaniwan na ang mga banggaan sa pagitan ng mga sasakyang pandagat ng Pilipinas at China sa South China Sea, kung saan patuloy na iginiit ng China ang malawakan nitong pag-aangkin sa kabila ng 2016 international arbitration ruling na nagpawalang-bisa rito.

Lumagda ang China sa 2002 Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea, na nag-aatas sa mga bansang umaangkin na iwasan ang pagpapalala ng alitan at iwasan ang okupahin ang mga bahaging walang naninirahan.

Kinondena ng Philippine National Maritime Council ang insidente noong Oktubre 12 at sinabi nitong magsasagawa ng “angkop na diplomatikong hakbang upang iparating ang matinding pagtutol sa mga agresibo at ilegal na aksyon ng China.”

Bilang tugon, iginiit ng CCG na nagsimula ang insidente matapos umanong “ilegal na pumasok” ang sasakyang pandagat ng Pilipinas sa tinatawag nilang Chinese waters malapit sa Sandy Cay, isang pinag-aagawang bahura sa Spratlys na pilit kontrolin ng China.

Dagdag ni CCG spokesperson Liu Dejun, “binalewala ng mga sasakyang pandagat ng Pilipinas ang mga mahigpit na babala” at “mapanganib na lumapit” sa barko ng China.

Ngunit giit ng PCG, nasa loob ng teritoryo ng Pilipinas ang mga barko. “Ang panliligalig na naranasan namin ngayon ay lalo lamang nagpapatatag ng aming paninindigan,” ayon kay PCG Commandant Admiral Ronnie Gil Gavan. “Walang mga water cannon o pambabangga ang makakapigil sa amin na tuparin ang aming tungkulin ... hindi namin isusuko kahit isang pulgada ng ating teritoryo sa anumang banyagang kapangyarihan.”

Mapanganib na galaw ng China

Sa kabila ng lumalakas na presyur mula sa China, ipinagpapatuloy ng PCG at BFAR ang kanilang mga misyon ng tulong at pagpapatrolya sa iba pang mga pinag-aagawang bahagi ng South China Sea.

Ayon kay PCG spokesperson Jay Tarriela, hinarang ng mga puwersang pandagat ng China ang dalawang misyon ng suplay noong Oktubre 13.

Sa Scarborough Shoal (kilala bilang Bajo de Masinloc sa Pilipinas), hinarap ng mga sasakyang pandagat ng Pilipinas ang 26 sasakyang pandagat at panghimpapawid ng China, kabilang ang mga barko ng CCG, maritime militia, PLA Navy warships, at isang naval helicopter, na nagsagawa ng mapanganib na galaw at pagharang.

Sa parehong araw, nagtangkang hadlangan ng 24 na sasakyang pandagat at panghimpapawid ng China -- kabilang ang mga barko ng CCG at militia, mga warship ng PLA Navy, isang helicopter, at isang high-speed response boat -- ang operasyon ng tulong sa Escoda Shoal.

Sa kabila ng paggamit ng China ng water cannon at agresibong galaw upang "bantaan at manakot" sa mga mangingisda at hadlangan ang paghahatid ng suplay, matagumpay na natapos ang misyon nang gabing iyon, ayon sa PCG.

Sunud-sunod na paglala ng tensyon

Ang mga insidenteng ito ay kasunod ng serye ng mga banggaan nitong nakaraang taon. Noong Setyembre lamang:

Noong Setyembre 16, isang water cannon mula sa barko ng CCG ang bumasag sa bintana ng BRP Datu Gumbay Piang at nakasugat ng isang tripulante malapit sa Scarborough Shoal.

Ilang araw bago ang pangyayari, inanunsyo ng Beijing ang pagtatatag ng isang nature reserve sa nasabing shoal, isang hakbang na itinuturing na paraan upang palakasin ang kanilang pag-aangkin sa lugar.