Tác giả: Jarvis Lee | 2025-05-30

Cuộc diễn tập quân sự chung mang tên Rồng Vàng - 2025 (Golden Dragon-2025) gần đây giữa Trung Quốc và Campuchia đã khiến quốc tế chú ý đến việc mở rộng hiện diện quân sự của Trung Quốc tại khu vực Đông Nam Á.

Cuộc tập trận năm nay, kết thúc vào ngày 28/5, không chỉ lập kỷ lục về quy mô mà còn là lần đầu tiên hai nước mở rộng phạm vi diễn tập ra vùng không phận và vùng biển ngoài khơi quanh khu vực Sihanoukville.

Trong suốt hai tuần diễn tập, Trung Quốc đã triển khai các thiết bị quân sự hiện đại, bao gồm tàu đổ bộ vận tải Type 071 Changbai Shan, trực thăng đa năng Z-20, chó robot, cùng với máy bay không người lái trinh sát và tấn công.

Tàu đổ bộ Type 071 — có khả năng chở tới 800 lính thủy đánh bộ, 20 xe bọc thép lội nước và 4 trực thăng — là một phương tiện chủ lực của hải quân Trung Quốc trong các chiến dịch đổ bộ quy mô lớn và hoạt động triển khai nhanh.

Theo AFP, gần 900 binh sĩ Trung Quốc và hơn 1.300 binh sĩ Campuchia đã tham gia cuộc diễn tập.

Cuộc diễn tập tập trung vào các hoạt động phối hợp chống khủng bố và chống cướp tàu - Tờ Thời báo Hoàn cầu (Global Times), một cơ quan truyền thông nhà nước Trung Quốc cho biết.

Cả hai bên đã tiến hành các cuộc bắn đạn thật với các đơn vị phối hợp và lần đầu tiên sử dụng Trung tâm Hỗ trợ và Huấn luyện Chung Campuchia - Trung Quốc mới được nâng cấp tại Căn cứ Hải quân Ream làm trung tâm điều phối cho các cuộc diễn tập phối hợp trên không và trên biển.

Tập trận năm nay là cuộc diễn tập Golden Dragon lần thứ 7 kể từ năm 2016 và là lần có quy mô lớn nhất từ trước đến nay.

“Trung Quốc thực sự muốn phô trương sức mạnh” và gửi đi thông điệp rằng “họ là một siêu cường” thông qua các cuộc tập trận - nhà phân tích chính trị Campuchia Ou Virak nói với AFP.

“Chắc chắn Trung Quốc đang cố gắng... mở rộng ảnh hưởng của mình trong khu vực” - ông nói.

“Ngoài việc phô diễn sức mạnh, Trung Quốc cần xây dựng niềm tin với các đối tác, để nói rằng Trung Quốc đang phát triển, đang mở rộng và cũng đang trở nên hùng mạnh hơn — không chỉ về quy mô mà còn về tiến bộ công nghệ và sức mạnh quân sự” - ông Virak nói thêm.

Chiến lược của Bắc Kinh

Trung tâm mới được khánh thành tại Ream được xem là một mắt xích quan trọng trong một nỗ lực lớn hơn của Trung Quốc nhằm mở rộng dấu ấn quân sự ở nước ngoài.

Nằm ở vị trí chiến lược giữa Biển Đông và eo biển Malacca, Căn cứ Hải quân Ream cùng với các phát triển quân sự gần đây của Trung Quốc trên đảo Phú Lâm (Woody Island) thuộc quần đảo Hoàng Sa và bãi đá Vành Khăn (Mischief Reef) ở quần đảo Trường Sa tạo thành một "tam giác chiến lược" với tiềm năng có thể bao vây khu vực trong bối cảnh xung đột, khủng hoảng.

Trong khi các quan chức Trung Quốc khẳng định việc nâng cấp căn cứ “không nhắm vào bất kỳ bên thứ ba nào” và Campuchia một mực khẳng định rằng hiến pháp của nước này không cho phép nước ngoài đặt căn cứ quân sự trên lãnh thổ của mình, Hoa Kỳ cùng các đồng minh vẫn rất lo ngại rằng Bắc Kinh có thể đang chuẩn bị nền móng cho một tiền đồn quân sự lâu dài.

Theo hình ảnh vệ tinh do AP phân tích, nhiều tàu hải quân Trung Quốc, bao gồm tàu hộ vệ Type 056, đã neo đậu tại Căn cứ Hải quân Ream trong nhiều tháng của năm 2024, cho thấy khả năng Trung Quốc duy trì sự hiện diện quân sự liên tục tại đây.

Trong một cuộc phỏng vấn với Đài Á Châu Tự do (Radio Free Asia) vào tháng Tư năm nay, nhà khoa học chính trị Chong Ja Ian thuộc Đại học Quốc gia Singapore nhận định rằng Trung Quốc đang tìm kiếm các vị trí chiến lược trên biển nhằm ngăn ngừa các cuộc phong tỏa.

Ông cũng cho biết nếu Trung Quốc có ý định gia tăng quyền lực trên biển trong khu vực Biển Đông, Campuchia có thể trở thành trung tâm hậu cần hoặc cung ứng, tiếp tế.

Sách Trắng Quốc phòng năm 2019 của Trung Quốc cũng nhấn mạnh việc phát triển “năng lực hải quân xanh” (blue-water capabilities - hải quân có khả năng hoạt động hiệu quả ở bất cứ vùng biển nào trên thế giới, xa lãnh thổ nước mình) và xây dựng “các điểm tiếp tế ở nước ngoài".

Cùng với việc hỗ trợ phát triển cảng ở những nơi như Kyaukpyu tại Myanmar và Djibouti ở châu Phi của Sáng kiến Vành đai và Con đường, sự hiện diện quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc tại Campuchia đã khiến nhiều người cảnh báo rằng đây không chỉ đơn thuần là hoạt động hợp tác mà còn là việc hiện thực hóa một kế hoạch triển khai chiến lược.