Theo AFP và Focus | 2025-10-17

MAE SOT, Thái Lan -- Các trung tâm lừa đảo ở Myanmar bị cáo buộc chiếm đoạt hàng tỷ đô la từ nạn nhân toàn cầu đang phát triển nhanh chóng chỉ vài tháng sau chiến dịch truy quét được cho là nhằm xóa sổ chúng, theo điều tra của AFP.

Hình ảnh vệ tinh và video quay bằng flycam của AFP cho thấy các khu phức hợp được canh gác nghiêm ngặt quanh thị trấn Myawaddy — gần biên giới Thái Lan và Myanmar — đang chứng kiến làn sóng xây dựng rầm rộ. Một số tòa nhà còn được lắp đặt chảo thu tín hiệu để kết nối dịch vụ internet Starlink của Elon Musk.

Những tiết lộ này được công bố cùng thời điểm Anh và Mỹ ngày 14/10 áp đặt lệnh trừng phạt đối với “những kẻ chủ mưu đứng sau các trung tâm lừa đảo quy mô công nghiệp ở Đông Nam Á”, đồng thời đóng băng 19 bất động sản tại London “liên quan đến mạng lưới trị giá hàng tỷ bảng Anh”.

Các công tố viên Mỹ cũng đã tịch thu 15 tỷ USD tiền điện tử mà họ cho là thuộc về doanh nhân gốc Trung Quốc Trần Chí (Chen Zhi) – kẻ bị cáo buộc đứng đầu một “đế chế tội phạm mạng khổng lồ” đặt trụ sở tại Campuchia, theo thông báo ngày 14/10.

Hiện Trần Chí vẫn đang lẩn trốn.

Theo CBS News, Bộ Tư pháp Mỹ gọi đây là “vụ tịch thu tài sản lớn nhất trong lịch sử” của cơ quan này.

Liên hệ sâu sắc với chính trường Campuchia

Ông Mark Taylor, cựu nhân viên của tổ chức phi lợi nhuận Winrock International (chi nhánh Campuchia) chuyên chống nạn buôn người, cho biết Chen có mối liên hệ chặt chẽ và được bảo vệ kỹ lưỡng trong giới chính trị Campuchia.

Campuchia là “thiên đường” trong hệ sinh thái lừa đảo mạng, ông cho biết, theo Radio Canada dẫn lời. Chen Zhi trước đây là cố vấn riêng cho Thủ tướng Campuchia Hun Manet.

Tổ chức nghiên cứu độc lập Cyber Scam Monitor – dựa trên lời khai trực tiếp từ các nạn nhân, điều tra thực địa và các báo cáo truyền thông – cho biết riêng tại Campuchia đã có hơn 200 trung tâm lừa đảo và sòng bạc đang hoạt động.

Trong những năm gần đây, Chen được chính quyền Campuchia trao tặng danh hiệu “Neak Oknha” (doanh nhân danh dự). Bề ngoài, tập đoàn Prince Holding Group của hắn hoạt động trong các lĩnh vực hợp pháp như bất động sản và dịch vụ tài chính. Thế nhưng, bên trong, tập đoàn này điều hành các khu phức hợp lừa đảo cưỡng bức lao động tại Campuchia, nơi người lao động bị buôn bán và “giam giữ trong những khu phức hợp như nhà tù”.

Những “nô lệ” này bị kiểm soát bằng bạo lực và bị buộc tham gia các hoạt động lừa đảo đầu tư tiền điện tử cùng nhiều hành vi gian lận khác.

Nạn nô lệ và bi kịch tự sát

Các trung tâm này đã gây ra đau khổ cho hàng triệu nạn nhân trên khắp thế giới, khiến nhiều người tuyệt vọng đến mức tự tử. Gia đình của những người bị ép làm việc trong các trung tâm lừa đảo thường phải nộp tiền chuộc để được trả tự do cho người thân.

Theo các nhà phân tích, phần lớn các trung tâm ở Myanmar và Campuchia — khét tiếng với những trò lừa đảo tình ái và chiêu trò đầu tư kiểu “mổ heo” — đều do các băng nhóm tội phạm gốc Hoa điều hành, sau khi chuyển hướng từ đánh bạc sang tội phạm mạng.

Trung Quốc, Thái Lan và Myanmar đã buộc các lực lượng dân quân thân chính quyền quân sự ở Myanmar — vốn bảo vệ các trung tâm này — phải cam kết “xóa bỏ” các khu phức hợp vào tháng 2. Họ đã giải cứu khoảng 7.000 người bị giam giữ — phần lớn là công dân Trung Quốc — khỏi hệ thống tàn bạo kiểu tổng đài, mà Liên Hợp Quốc cho biết là hoạt động dựa trên cưỡng bức lao động và nạn buôn người.

Nhiều nạn nhân được AFP phỏng vấn kể rằng họ bị đánh đập, bị ép làm việc nhiều giờ để thực hiện các chiêu lừa đảo qua điện thoại, internet và mạng xã hội nhắm vào nạn nhân toàn cầu.

Tiếp tục xây dựng rầm rộ

Thế nhưng chỉ vài tuần sau các đợt giải cứu rầm rộ tại Myanmar, nhiều công trình mới lại mọc lên dọc sông Moei – ranh giới tự nhiên giữa Myanmar và Thái Lan.

Phân tích của AFP dựa trên hình ảnh vệ tinh từ Planet Labs PBC cho thấy hàng chục tòa nhà mới được xây hoặc cải tạo trong khu phức hợp lớn nhất – KK Park – từ tháng 3 đến tháng 9.

Công tác xây dựng cũng đang diễn ra ở nhiều trung tâm nghi ngờ khác trong tổng cộng 27 điểm trong cụm Myawaddy, bao gồm cả các khu được Bộ Tài chính Mỹ gọi là “khét tiếng”, như Shwe Kokko ở phía bắc Myawaddy.

Mua chuộc quan chức ở nhiều quốc gia

Theo bản cáo trạng được nộp tại New York, Chen Zhi cùng các đồng phạm đã lợi dụng ảnh hưởng chính trị để bảo kê hoạt động lừa đảo của mình khỏi sự truy quét của cơ quan thực thi pháp luật tại nhiều nước, trong đó có Bộ Công an (MPS) và Bộ An ninh Quốc gia Trung Quốc. Các lãnh đạo của Prince Holding Group thậm chí còn hối lộ quan chức để được báo trước các cuộc đột kích vào trại lừa đảo.

Ví dụ, vào khoảng tháng 5/2023, một nghi phạm được chính phủ Mỹ gọi là Đồng phạm số 2 đã liên hệ với một quan chức Bộ Công an Trung Quốc, người cam kết có thể giúp các thành viên Prince Holding Group “thoát tội”. Đổi lại, nghi phạm này đề nghị “chăm lo” cho con trai của viên quan chức đó.

Khoảng 220.000 người bị cưỡng bức làm việc

Theo báo cáo của Liên Hiệp Quốc năm 2023, có tới 120.000 người bị ép thực hiện các hành vi lừa đảo trực tuyến tại Myanmar, cùng khoảng 100.000 người khác tại Campuchia.

Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung ngày 14/10 bày tỏ lo ngại về “thiệt hại nghiêm trọng” do các trung tâm này gây ra, sau vụ một sinh viên Hàn Quốc bị bắt cóc, tra tấn và sát hại tại Campuchia theo lời cảnh sát, khiến dư luận nước này rúng động.

Tại Campuchia, tội phạm đã bắt cóc nhiều công dân Hàn Quốc khác. Ông Lee nói: “Con số không hề nhỏ, và rất nhiều gia đình đang lo lắng cho người thân của họ”.

Theo hãng tin Yonhap, một chuyến bay thuê riêng dự kiến sẽ đưa khoảng 60 công dân Hàn Quốc nghi ngờ bị ép buộc làm việc trong các trung tâm lừa đảo tại Campuchia trở về nước vào ngày 18/10.