Tác giả: Jia Feimao | 2025-08-25

Trong bối cảnh máy bay không người lái ngày càng đóng vai trò quan trọng trong chiến tranh hiện đại, Đài Loan coi “chiến tranh bất đối xứng” là hạt nhân trong chiến lược xây dựng lực lượng. Song, Trung Quốc bên kia eo biển lại sở hữu một kho vũ khí bất đối xứng vượt trội hơn nhiều.

Để ứng phó với mối đe dọa tiềm tàng này, Bộ Quốc phòng Đài Loan dự kiến sẽ mua gần 50.000 máy bay không người lái quân sự vào năm 2027, trong khi lực lượng đặc nhiệm hàng không vũ trụ của Viện Hành chính (Executive Yuan) sẽ mua thêm hơn 50.000 chiếc nữa, chủ yếu nhằm đối phó với các chiến dịch đổ bộ của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA)..

Các phương tiện không người lái sắp tới sẽ bao gồm UAV tấn công và UAV cảm tử, chủ yếu được sử dụng để tấn công các phương tiện mà Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) sử dụng trong các chiến dịch đổ bộ, Lin Ying-yu, trợ lý giáo sư tại Viện Sau đại học Quan hệ Quốc tế và Nghiên cứu Chiến lược, Đại học Tamkang, chia sẻ với Focus.

“Biển máy bay không người lái”

Dù vậy, phi đội máy bay không người lái của Đài Loan vẫn nhỏ bé so với ngành công nghiệp máy bay không người lái khổng lồ và lực lượng được huấn luyện bài bản của Trung Quốc.

Các nhà phân tích cho rằng Bắc Kinh có khả năng triển khai một “biển máy bay không người lái” trong làn sóng tấn công đầu tiên nhằm làm tê liệt mạng lưới phòng không của Đài Loan và tiêu hao đạn dự trữ hạn chế của họ.

Các đơn vị máy bay không người lái của PLA không chỉ thực hiện nhiệm vụ trinh sát và tấn công mà còn có thể được dùng làm mồi nhử cho các tên lửa phòng không của Đài Loan, Shu Hsiao-huang, nghiên cứu viên liên kết tại Viện Nghiên cứu An ninh và Quốc phòng, nói với Focus.

Hiện tại, Đài Loan chủ yếu dựa vào tên lửa nội địa Tiên Cung (Sky Bow) và tên lửa Patriot PAC-3 của Mỹ để chặn máy bay đối phương. Tuy nhiên, những tên lửa đánh chặn này có chi phí cao hơn nhiều so với những máy bay không người lái rẻ tiền mà Trung Quốc triển khai: Sky Bow khoảng 1,5 triệu USD/tên lửa, trong khi Patriot PAC-3 khoảng 3,7 triệu USD/tên lửa.

Ông Shu nhận định: các tên lửa đắt đỏ này cần thiết để đối phó UAV cỡ lớn, nhưng sử dụng chúng chống lại máy bay không người lái cỡ nhỏ, giá rẻ thì vô cùng lãng phí.

Ông ví điều này như việc bắn pháo vào chim.

Trung Quốc đang triển khai số lượng lớn drone dùng một lần, Gaurav Sen, nghiên cứu viên cao cấp tại Đại học Jawaharlal Nehru, viết trên tạp chí Strategist hồi tháng 7.

Một đàn máy bay không ngày lái chỉ với chi phí vài triệu USD có thể dễ dàng xuyên thủng và làm tê liệt hệ thống phòng không của Đài Loan, ông cho biết.

“Sự chênh lệch dễ bị khai thác này có thể trở thành tử huyệt đối với Đài Loan,” ông nói.

Phòng không dễ dàng bị áp đảo

Ông Sen cho rằng, những cuộc xung đột gần đây như Israel–Iran hay Ấn Độ–Pakistan cho thấy hệ thống phòng không truyền thống có hiệu quả hạn chế trước các đợt tấn công bằng máy bay không người lái cỡ nhỏ, tầm thấp, số lượng lớn; và chúng có thể dễ dàng bị áp đảo.

Ông Shu đồng tình: “Đối với Đài Loan, mối đe dọa cấp bách nhất hiện nay chính là máy bay không người lái nhỏ, bay thấp và chậm,” vốn có thể bị nhầm lẫn với chim và lọt khỏi hệ thống radar.

Quân đội Đài Loan phần lớn vẫn dựa vào quan sát trực quan và bắn thủ công, bởi họ thiếu một hệ thống phòng thủ hiệu quả, ông nói thêm.

Năm 2022, khi các máy bay không người lái thương mại Trung Quốc liên tục xâm nhập các đồn quân sự ở Kim Môn, binh sĩ phòng thủ chỉ có thể “ném đá” để xua đuổi. Cảnh tượng này lan truyền rộng rãi trên mạng, gây ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần binh sĩ Đài Loan.

Mặc dù hệ thống radar AN/TPS-77 và AN/TPS-78 do Mỹ bán cho Đài Loan được cho là có thể phát hiện mục tiêu loại này, nhưng khả năng truyền dữ liệu nhanh chóng tới hệ thống phòng không vẫn chưa được kiểm chứng.

Cần tăng cường huấn luyện

Đàn máy bay không người lái của PLA là mối nguy cơ nghiêm trọng cho an ninh Đài Loan, nhưng trong các cuộc tập trận Hán Quang trước đây của Đài Loan, “đội Hồng quân (mô phỏng lực lượng PLA)” chưa bao giờ sử dụng máy bay không người lái để giả lập mối đe dọa, Shu cho biết.

Ngay cả cuộc tập trận Hán Quang năm nay – được coi là lớn nhất từ trước đến nay – cũng không đưa “đối phó máy bay không người lái” thành chủ đề huấn luyện riêng biệt và có hệ thống.

Ông Chang Hou-kuang, thuộc Tập đoàn Phát triển Công nghiệp Hàng không Vũ trụ Đài Loan, cảnh báo trên Storm Media cuối tháng 7: “Trong cuộc chiến tiếp theo, kẻ địch đầu tiên mà chúng ta gặp có thể không mặc quân phục hay cầm cờ xung phong, mà là một chiếc máy bay không người lái mà ai cũng có thể mua được.”

Cần thời gian để điều chỉnh

Nếu các cuộc tập trận của Đài Loan không bao gồm những tình huống như xâm nhập bằng máy bay không người lái cỡ nhỏ, bay thấp và chậm, gây nhiễu hệ thống GPS hay can thiệp trả hình ảnh, thì khó có thể kiểm chứng mức độ sẵn sàng của lực lượng, ông Chang nhấn mạnh.

Ở cấp độ chiến lược, Đài Loan phải điều chỉnh lại tư duy về phòng không và “tái sắp xếp hệ thống để ưu tiên đánh chặn tiết kiệm chi phí”, chẳng hạn như triển khai các hệ thống pháo bắn nhanh như Phalanx CIWS, vũ khí laser, thiết bị gây nhiễu và máy bay không người lái đánh chặn, đồng thời phân tán các vị trí radar và tên lửa để cải thiện năng lực của hệ thống, Sen – tác giả cuốn Peril of the Pacific: Military Balance and Battle for Taiwan, đề xuất.

“Không nghi ngờ gì, Trung Quốc có ý định làm mù và tê liệt Đài Loan ngay trong đòn đánh đầu tiên”, ông nói thêm.

Để vượt qua làn sóng tấn công đầu tiên, Đài Loan phải giữ cho các hệ thống cảm biến và liên lạc tiếp tục vận hành. Giải pháp bao gồm sử dụng radar cơ động có gia cố, xây dựng mạng lưới thông tin dự phòng và phân tán các trung tâm chỉ huy. Đồng thời, Đài Loan cần củng cố hệ thống cảnh báo sớm, hậu cần và tăng cường hợp tác với các đối tác để có thể cầm cự hiệu quả.