Tác giả: Jarvis Lee | 2025-09-03

Một cuộc truy đuổi bạt mạng của Trung Quốc nhằm vào một tàu Philippines hồi tháng 8 đã kết thúc bằng vụ hai tàu Trung Quốc đâm vào nhau, trong khi thủy thủ đoàn Philippines chứng kiến sự việc.

Sự cố xảy ra ngày 11/8 khi Lực lượng Tuần duyên Philippines (PCG) hộ tống các tàu chở hàng tiếp tế và viện trợ cho ngư dân địa phương gần Bãi cạn Scarborough. Đoạn video kịch tính do Manila công bố cho thấy tàu CCG số hiệu 3104 phun vòi rồng vào tàu tuần tra BRP Suluan trước khi tăng tốc truy đuổi.

Truy đuổi liều lĩnh và dễ gây chết chóc

Trong lúc truy đuổi, tàu CCG đánh lái để chặn tàu Philippines nhưng lại đâm thẳng vào khu trục hạm Guilin (số hiệu 164) của Hải quân Trung Quốc. Cú va chạm đã làm nát phần mũi tàu CCG, khiến con tàu trở nên bất khả dụng.

Sự cố này “được cho là đã khiến hai thủy thủ CCG thiệt mạng”, Thượng nghị sĩ Philippines Panfilo Lacson đăng trên X.

Các trường hợp tử vong chưa được xác nhận.

Có thể nhìn rõ các thủy thủ Trung Quốc ngay trước khi va chạm, nhưng những người Trung Quốc này không đáp lại khi tàu Phiippines muốn hỗ trợ họ, phát ngôn viên PCG, Chuẩn đô đốc Jay Tarriela, cho biết.

Ông nói thêm rằng chiếc tàu Trung Quốc nhỏ hơn đã thực hiện một “động thái mạo hiểm” dẫn đến vụ va chạm. Tàu BRP Suluan, trong khi tiếp tế cho ngư dân “đã bị vòi rồng nhắm vào” nhưng đã tránh được.

Bộ Ngoại giao Philippines ngày 12/8 tuyên bố các hành động của hai tàu Trung Quốc “gây ra mối nguy hiểm nghiêm trọng” và đã dẫn đến vụ va chạm và cáo buộc họ thực hiện các “động thái nguy hiểm” và “cản trở trái phép”.

Trung Quốc vẫn chưa thừa nhận vụ va chạm. Phát ngôn viên CCG Gan Yu xác nhận có một cuộc đối đầu nhưng chỉ nói rằng Trung Quốc “đã thực hiện các biện pháp cần thiết… để xua đuổi các tàu Philippines” và khẳng định Bắc Kinh đang bảo vệ bãi cạn mà họ gọi là “Hoàng Nham Đảo”.

Điểm nóng kể từ 2012

Bãi cạn Scarborough, một chuỗi rạn san hô và đá ngầm hình tam giác cách đảo Luzon khoảng 120 hải lý về phía tây, đã trở thành điểm nóng kể từ khi Trung Quốc giành quyền kiểm soát vào năm 2012. Mặc dù một tòa trọng tài ở The Hague đã phán quyết vào năm 2016 rằng tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh đối với Biển Đông là vô căn cứ, nhưng Trung Quốc vẫn duy trì kiểm soát trên thực tế, bố trí tàu tuần duyên và ngăn cản ngư dân Philippines tiếp cận.

Trung Quốc đã nhiều lần đụng độ với các nước láng giềng trong các tranh chấp hàng hải, đôi khi dùng vòi rồng hoặc đâm thẳng vào tàu nước ngoài.

Năm ngày sau vụ va chạm, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc Jiang Bin lại cáo buộc Manila khiêu khích và tuyên bố Bắc Kinh sẵn sàng thực hiện “các đối sách cần thiết”.

Vai trò hiếm hoi của Hải quân Trung Quốc

Vai trò của Hải quân Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLAN) trong vụ va chạm lần này là điều đáng chú ý, M. Reece Breaux, nhà nghiên cứu tại Quỹ Bảo vệ Dân chủ, viết trên The Diplomat.

Các tàu chiến PLAN “hiếm khi trực tiếp tham gia cưỡng ép vật lý”; thông thường, chúng chỉ hỗ trợ các tàu tuần duyên và đứng ở hậu trường. Ông Breaux cho rằng vụ việc này nổi bật vì hải quân đã có “sự tham gia tuyến đầu rất bất thường” trong cái gọi là “bảo vệ quyền hàng hải” của PLA.

Ông nhận định Trung Quốc có thể đã điều tàu Guilin nhằm trừng phạt Philippines vì những động thái gần đây, gồm cả việc hỗ trợ ngư dân và phát biểu của Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. rằng Philippines không thể “đứng ngoài” một xung đột tại Eo biển Đài Loan. Sự cố này cho thấy các chiến thuật “hung hăng, thiếu chuyên nghiệp và gây bất ổn” của Trung Quốc có thể nhanh chóng leo thang, ông nói.

Ảnh vệ tinh do Maxar Technologies cung cấp cho thấy tàu CCG đang được sửa chữa tại căn cứ hải quân Yulin trên đảo Hải Nam, Reuters đưa tin ngày 27/8.

Hải quân Hoa Kỳ tiếp cận hiện trường, bác bỏ tuyên bố của Trung Quốc

Ngày 13/8, khu trục hạm USS Higgins và tàu tác chiến ven biển USS Cincinnati của Hoa Kỳ đã tiến gần hiện trường. Trung Quốc sau đó tuyên bố rằng USS Higgins đã “xâm nhập trái phép” vùng biển Bãi cạn Scarborough và Bộ chỉ huy Chiến khu Miền nam đã “cảnh cáo và xua đuổi” tàu này.

Nhưng nữ phát ngôn viên Sarah Merrill của Hạm đội 7 Hoa Kỳ đã bác bỏ tuyên bố của Bắc Kinh: “Phát biểu của Trung Quốc về việc này là sai sự thật… Hoa Kỳ đang bảo vệ quyền tự do hàng không, hàng hải và hoạt động ở bất kỳ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép, như USS Higgins đã làm tại đây. Không có luận điệu sai khác nào của Trung Quốc có thể ngăn cản chúng tôi”.

Manila và Washington có một hiệp ước phòng thủ chung.

Phản ứng về vụ va chạm

Các nhà bình luận đã bày tỏ quan ngại về vụ va chạm giữa các tàu Trung Quốc và những hệ lụy của nó.

“Theo tôi nhìn nhận, việc Trung Quốc điều một khu trục hạm để đe dọa đâm vào tàu Philippines đã là một bước leo thang đáng kể”, Denny Roy thuộc Trung tâm Nghiên cứu Đông-Tây ở Hawaii, nói với tờ Philippine Daily Inquirer.

Căng thẳng trong “thùng thuốc súng” Biển Đông sẽ ngay lập tức bùng nổ nếu một trong hai tàu Trung Quốc đã đâm vào tàu Philippines, Su Tzu-yun, giám đốc Viện Chiến lược Quốc phòng và Nguồn lực thuộc Viện Nghiên cứu An ninh và Quốc phòng Quốc gia Đài Loan, nói với Epoch Times.

“Trong gần 11 năm qua, Trung Quốc Cộng sản luôn thực hiện các động thái vi phạm luật pháp quốc tế. Giờ đây, chính điều đó đã gây thiệt hại cho tàu của họ, chứng minh rằng chiến thuật bắt nạt của họ là sai trái”, ông nói.

Manila không nao núng.

Sau vụ việc, Tổng thống Marcos tuyên bố các tàu tuần tra của Philippines sẽ “tiếp tục hiện diện” trong khu vực để bảo vệ và thực thi các quyền chủ quyền của Manila.