Nguồn: Focus | 2025-10-14

Philippines tái khẳng định cam kết bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ và quyền đánh bắt của ngư dân ở Biển Đông, sau những gì họ mô tả là một đợt quấy rối hung hăng mới của lực lượng hàng hải Trung Quốc.

Trong vụ việc mới nhất hôm 12/10, ba tàu của BFAR trong chuyến đi bảo vệ ngư dân Philippines đã neo ngoài khơi đảo Thị Tứ (Philippines gọi là đảo Pag-asa và Trung Quốc gọi là Zhongye Dao), thuộc quần đảo Trường Sa. Hải cảnh Philippines (PCG) cho biết họ đã bị các tàu Hải cảnh Trung Quốc (CCG) và tàu dân quân biển Trung Quốc gây “áp lực nguy hiểm và khiêu khích”.

Cuộc đối đầu bắt đầu lúc khoảng 8h15 sáng khi các tàu Trung Quốc “tiếp sát một cách nguy hiểm” và bật vòi rồng “như một lời đe dọa rõ ràng”, theo tuyên bố của PCG.

Tình hình leo thang một giờ sau đó khi một tàu CCG mang số hiệu 21559 phun vòi rồng thẳng vào tàu BRP Datu Pagbuaya, trúng vào thân tàu. Video cho thấy tàu CCG “cố ý đâm” vào đuôi tàu BRP Datu Pagbuaya lúc 9h18 sáng.

May mắn là thủy thủ đoàn Philippines không bị thương, nhưng họ buộc phải điều hướng tránh con tàu tấn công.

“Bất chấp những chiến thuật bắt nạt và hành động hung hăng này… chúng tôi sẽ không sợ hay buộc phải rút lui”, tuyên bố của PCG nhấn mạnh.

Ủng hộ từ nước ngoài

Các đồng minh của Philippines nhanh chóng bày tỏ sự ủng hộ.

Ngày 13/10, bảy phái đoàn ngoại giao tại Philippines, bao gồm Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Nhật Bản và Liên minh châu Âu, đã ra tuyên bố lên án hành động mới nhất của Trung Quốc ở Biển Tây Philippines. Họ kêu gọi Trung Quốc chấm dứt các động thái “nguy hiểm” trên biển.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Tommy Pigott tuyến bố tái khẳng định sự ủng hộ của Washington đối với Philippines, và cho biết Hiệp ước Phòng thủ Chung Mỹ–Philippines năm 1951 bao gồm cả các vụ tấn công vũ trang nhằm vào tàu công vụ Philippines ở bất kỳ nơi nào trong Biển Đông.

'Những hành động hung hăng và phi pháp'

Các vụ đụng độ giữa tàu Philippines và Trung Quốc giờ đã trở thành thường xuyên ở Biển Đông, nơi Trung Quốc đưa ra các yêu sách chủ quyền bao trùm dù đã bị một phán quyết trọng tài quốc tế năm 2016 bác bỏ.

Trung Quốc là bên ký kết Tuyên bố về Ứng xử của các Bên ở Biển Đông năm 2002, theo đó các quốc gia có tuyên bố chủ quyền cam kết không leo thang tranh chấp và không chiếm đóng các thực thể chưa có người ở trong khu vực.

Hội đồng Hàng hải Quốc gia Philippines lên án vụ việc ngày 12/10 và cho biết sẽ tiến hành “các hành động ngoại giao thích hợp nhằm bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ đối với các hành động hung hăng và phi pháp của Trung Quốc”.

Đáp lại, CCG cho rằng cuộc đối đầu bắt đầu sau khi một tàu Philippines “xâm nhập trái phép” vào cái mà họ gọi là vùng biển Trung Quốc gần bãi cạn Sandy Cay, một rạn san hô có tranh chấp thuộc quần đảo Trường Sa mà Trung Quốc tìm cách kiểm soát.

Các tàu Philippines “phớt lờ các cảnh báo nghiêm khắc liên tục” và “tiếp sát nguy hiểm” tàu Trung Quốc, người phát ngôn CCG Liu Dejun nói.

Tuy nhiên, PCG khẳng định các tàu của họ đang hoạt động trong lãnh thổ Philippines. “Sự quấy rối mà chúng tôi phải đối mặt hôm nay chỉ làm chúng tôi quyết tâm hơn”, Tư lệnh PCG, Đô đốc Ronnie Gil Gavan, nói. “[C]ả vòi rồng lẫn hành động đâm va sẽ không khiến chúng tôi từ bỏ cam kết… không nhượng bộ dù chỉ một tấc đất của lãnh thổ chúng ta cho bất kỳ thế lực ngoại bang nào”.

Hành động nguy hiểm của Trung Quốc

Bất chấp áp lực ngày càng tăng từ Trung Quốc, PCG và BFAR vẫn tiếp tục thực hiện các hành trình hỗ trợ và tuần tra tại những khu vực tranh chấp khác trên Biển Đông.

Lực lượng hàng hải Trung Quốc đã cản trở hai chuyến tiếp tế riêng biệt khác hôm 13/10, người phát ngôn PCG Jay Tarriela nói hôm đó.

Tại bãi cạn Scarborough (Philippines gọi là Bajo de Masinloc), các tàu Philippines đã phải đối mặt với một hạm đội gồm 26 tàu và máy bay Trung Quốc, trong đó có tàu hải cảnh, tàu dân quân biển, tàu hải quân của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) và một trực thăng hải quân, thực hiện các thao tác nguy hiểm và chặn đường.

Một vụ tương tự xảy ra cùng ngày tại bãi Escoda, nơi 24 khí tài Trung Quốc – bao gồm tàu hải cảnh và tàu dân quân biển, tàu hải quân PLA, một trực thăng và một xuồng phản ứng nhanh – tìm cách ngăn cản hoạt động tiếp tế.

Bất chấp việc Trung Quốc sử dụng vòi rồng và các động thái hung hăng nhằm “đe dọa và uy hiếp” ngư dân Philippines và cản trở việc tiếp tế, nhiệm vụ vẫn kết thúc thành công vào buổi tối hôm đó, theo PCG.

Một mô hình leo thang

Những vụ việc này tiếp nối chuỗi va chạm trong năm qua. Chỉ riêng tháng 9:

Vào ngày 16/9, một vụ phun vòi rồng từ tàu CCG đã làm vỡ cửa sổ tàu BRP Datu Gumbay Piang, khiến một thủy thủ bị thương gần bãi cạn Scarborough.

Chưa đầy một tuần trước đó, Bắc Kinh tuyên bố thành lập khu bảo tồn thiên nhiên tại bãi cạn này, một động thái được xem rộng rãi là nhằm củng cố các yêu sách chủ quyền của họ.