Ayon kay Li Hsien-chih | 2025-05-22

Ginunita ng Taiwan noong Mayo 8 ang ika-80 anibersaryo ng pagtatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa Europe sa pamamagitan ng kauna-unahang pagdiriwang ng Victory in Europe Day (VE Day).

Nagtalumpati si Pangulong William Lai Ching-te sa harap ng mga kinatawan mula sa 17 bansa sa Europe at sa European Union, kung saan binigyang-diin niya na parehong nahaharap ang Taiwan at Europe sa mga banta mula sa isang "bagong blokeng awtoritaryan."

Hinimok niya ang demokratikong komunidad ng mga bansa na magkaisa laban sa agresyon at pagpapalawak ng awtoritaryanismo.

Ang pakikipag-ayos ay nagiging dahilan lamang upang ang mga mananalakay ay maging "mas sabik para sa higit pa," aniya.

Ang masakit na karanasan ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig ay nagturo sa mundo na ang kalayaan at demokrasya ay dapat ipagtanggol sa pamamagitan ng lakas, aniya.

Nagbabala si Lai laban sa pag-uulit ng mga patakaran ng pakikipag-ayos bago ang digmaan. Ang agresyon ay hindi dapat balewalain, aniya.

Ang sistema ng kooperasyon ng mga demokratikong bansa mula noong World War II ay hindi lamang produkto ng kasaysayan kundi nagsisilbing saligan para harapin ang lumalawak na awtoritaryanismo sa kasalukuyan, aniya.

Muling binigyang-diin ni Lai ang bantang kinakaharap ng lahat mula sa "bagong blokeng awtoritaryan," at nanawagan sa mga demokratikong bansa na "magkaisa na ngayon nang buong higpit, bago pa man ang mga panganib ay mauwi sa krisis at bago ang mga krisis na ito ay samantalahin ng mga may ambisyon sa pagpapalawak."

Ang mga pahayag ni Lai ay naglalayong ipakita na ang Taiwan ay hindi lamang isang panrehiyong usapin sa Asia kundi isang mahalagang demokratikong kaalyado sa paglaban sa lumalawak na awtoritaryanismo ng China at Russia, ayon sa mga tagamasid.

Binigyang-diin ni Tan Yao-nan, direktor-heneral ng Cross-Strait Policy Association ng Taiwan, na ang karanasan ng Europe sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig ay nagbibigay ng mahahalagang aral para sa kasalukuyan.

Sa isang panayam sa CommonWealth Magazine, inulit niya ang sinabi ni Lai tungkol sa nabigong patakaran ng Western sa pakikipag-ayos sa Nazi Germany.

Inaasahan ng mga bansa sa Kanluran noon na ang mga kasunduang pangkapayapaan at konsesyon ay magdudulot ng katatagan ngunit sa halip ay humantong ito sa ganap na digmaan, aniya.

Muling pagsusulat ng kasaysayan

Sa kasalukuyan, ang Taiwan ay nahaharap sa malawak na hanay ng mga hamon sa seguridad mula sa China.

Kabilang dito ang madalas na pagpasok ng mga sasakyang panghimpapawid at pandagat ng People's Liberation Army, pinaghihinalaang paninira sa mga kable sa ilalim ng dagat, pang-ekonomiyang pamimilit, at patuloy na digmaang pang-impormasyon -- lahat ng ito ay nagdudulot ng isang malawakang banta.

Sa tahasang pagsalungat sa pagdiriwang ng demokrasya sa Taipei, dumalo si Pangulong Xi Jinping ng China sa parada ng Victory Day ng Russia noong Mayo 9. Nakatayo siya sa tabi ni Pangulong Vladimir Putin ng Russia, na nag-utos ng pagsalakay sa Ukraine.

Bago siya bumisita sa Moscow, naglathala si Xi ng isang nilagdaang artikulo sa pahayagang Russian Gazette ng estado ng Russia, at iginiit na "ang pagbabalik ng Taiwan sa China ay isang matagumpay na bunga ng WWII at isang mahalagang bahagi ng pandaigdigang kaayusan pagkatapos ng digmaan."

Pinagtibay ng Cairo Declaration at Potsdam Proclamation ang soberanya ng China sa Taiwan, ayon sa kanya, at idinagdag na ang awtoridad ng United Nations (UN) General Assembly Resolution 2758 ay "hindi maaaring hamunin" at ang direksyon tungo sa "hindi maiiwasang muling pagsasanib" sa Taiwan ay "hindi mapipigilan."

Ang Resolution 2758, na ipinasa noong 1971, ay nagluklok sa Beijing sa UN at nagpatalsik sa Taipei.

Ang Republika ng China (ROC) ay kabilang sa mga Allied nations na tumalo sa Nazi Germany noong World War II, na nagtatag ng anti-fascism bilang isang pandaigdigang pamantayan, sinabi ni Chang Kuo-cheng, isang tagapayo ng Taiwan Think Tank, sa Focus.

Ang ROC ay natalo sa digmaang sibil ng China noong 1949, at tumakas ang mga lider nito patungong Taiwan.

Ang pagdalo ng mga kinatawan mula sa Europe sa paggunita sa Taipei ay nagpapatunay ng makasaysayang kontribusyon ng ROC 80 taon na ang nakalipas, sabi ni Chang.

Ang mga pahayag ni Xi ay naglalayong baguhin ang mga makasaysayang salaysay at baluktutin ang mga pandaigdigang legal na pamantayan, dagdag pa niya.

Paglalakbay ng Beijing sa nakaraan

Ang Cairo Declaration (inilabas noong 1943) at Potsdam Proclamation (1945) ay naghayag na dapat ibalik ng Japan ang Taiwan sa ROC, ayon kay Chang.

Gayunpaman, ang People's Republic ng China ay hindi naitatag hanggang 1949, kaya't hindi pa ito umiiral noong panahon ng mga deklarasyong ito, dagdag niya.

Ang pinakahuling pahayag ni Xi ay lumabas kasabay ng patuloy na pagharang ng China sa paglahok ng Taiwan sa World Health Assembly (WHA) ngayong taon. Iginiit ng China na ang namumunong Democratic Progressive Party ng Taiwan ay "matigas na naninindigan sa posisyon ng paghihiwalay para sa kalayaan ng Taiwan" at ang naturang paghihiwalay ay may pandaigdigang suporta.

Ang mga kaugnay na resolusyon ng UN, gaya ng Resolution 2758, ay hindi binanggit ang Taiwan, ni hindi binigyan ng awtoridad ang China na katawanin ito, ayon sa Foreign Ministry ng Taiwan.

Ang legal na katwiran ng Beijing ay walang sapat na pundasyon, sinabi nito.

Noong unang bahagi ng Mayo, ipinasa ng US House of Representatives ang Taiwan International Solidarity Act sa pamamagitan ng nagkakaisang voice vote.

Nilinaw sa naturang batas na hindi tinatalakay ng UN General Assembly Resolution 2758 ang representasyon ng Taiwan o ng mga mamamayan nito sa United Nations. Hinihikayat din nito ang Estados Unidos na gamitin ang impluwensya nito upang labanan ang mga pagsisikap ng Beijing na baluktutin ang kahulugan ng mga resolusyong internasyonal sa mga organisasyon na pandaigdigan.