Ayon sa AFP at Focus | 2025-05-27

Handang makipag-usap ang Taiwan sa China bilang magkapantay, ayon kay Pangulong Lai Ching-te noong Mayo 20, habang muling tiniyak ang paninindigan ng kanyang administrasyon na patatagin ang depensa ng isla.

"Handa kaming makipag-usap sa China kung may pagkakapantay-pantay at dignidad," sabi ni Lai habang ginugunita ang kanyang unang anibersaryo sa panunungkulan.

Nanawagan siya na palitan ang alitan ng komunikasyon, at idinagdag na umaasa ang Taiwan na "mapalitan ang tunggalian ng dayalogo, at ang pagpigil ng pakikipag-ugnayan."

Bilang matatag na tagapagtanggol ng soberanya ng Taiwan at kinamumuhian ng Beijing, binigyang-diin din ni Lai na kailangang "maghanda para sa digmaan upang maiwasan ang digmaan," kasabay ng pangakong palalakasin ang kakayahang depensibo at lalaliman ang ugnayang pandaigdig.

Bagamat tinawag ni Lai na “napakahalaga” ng kapayapaan, pinaalalahanan din niya ang publiko na huwag mag-ilusyon.

Ang Taiwan ay "aktibong makikipagtulungan sa mga internasyonal na kaalyado, magkatuwang upang gamitin ang lakas sa sinumang aatake, maghanda para sa digmaan upang maiwasan ang digmaan, at makamit ang layunin ng kapayapaan," sinabi niya.

Bilang palatandaan na lumambot ang pananalita, tumugon ang Taiwan Affairs Office ng China sa parehong araw nang walang karaniwang personal na pag-atake kay Lai, at tinukoy na lamang siya bilang "lider ng rehiyon ng Taiwan."

Muling binigyang-diin ng tagapagsalita na si Chen Binhua ang paninindigan ng Beijing, na nagsasabing "handa silang makipagdayalogo" ngunit "sa ilalim lamang ng prinsipyo ng iisang China (one-China principle)", na iginigiit na bahagi ng China ang Taiwan.

Kasabay nito, binatikos ni Chen ang "separatistang paninindigan" ni Lai at inakusahan siyang isinusulong ang "pagpuputol ng mga ugnayan" sa ekonomiya sa magkabilang panig ng dagat, ayon sa Chinese state broadcaster CCTV.

Ang China, na nag-aangking bahagi ng kanilang teritoryo ang Taiwan at nagbanta ng paggamit ng puwersa upang isama ito, ay nagsagawa na ng ilang malawakang military drills sa paligid ng isla mula nang manungkulan si Lai.

Nagsagawa ito ng mga amphibious drills nito lamang umaga ng Mayo 20.

Ipinakita sa footage ng CCTV ang mga armored vehicle mula sa 73rd Group Army ng People’s Liberation Army — isang frontline unit na nakabase sa Xiamen — na lumusong sa baybaying dagat ng katimugang Fujian, ang lalawigang pinakamalapit sa Taiwan.

Ipinakita sa halos isang minutong video clip ang mga sundalong nakasuot ng kahel na life vest na nagmamaneho ng mga tangke sa paligid ng mga lumulutang na pambalakid, habang sinasabayan ng isang operatikong instrumental na tugtugin.

“Ang pagiging sundalo ang aming pagkakakilanlan, at ang pagsasanay ang aming araw-araw na gawain,” ayon sa isang miyembro ng brigada ng China, at dagdag pa niya, “lagi kaming handang lumaban.”

Iniulat ng Ministry of National Defense ng Taiwan na nakapagtala ito ng 15 sasakyang panghimpapawid ng militar ng China at walong barkong pandigma na kumikilos sa paligid ng isla sa loob ng 24 na oras bago sumapit ang Mayo 21.

Ang mga pagsasanay ng China ay “nakaiskedyul” at “pangkaraniwang gawain,” at “walang epekto sa seguridad ng karatig na karagatan at himpapawid,” ayon sa pahayag ng ministry.

Hidwaan sa bansa

Mula nang manungkulan noong nakaraang taon, hinarap ni Lai hindi lamang ang pananakot ng militar ng Beijing kundi pati na rin ang lumalalim na hidwaan sa pulitika sa loob ng bansa.

Ayon sa isang survey ng Taiwanese Public Opinion Foundation noong Abril, bumaba ang approval rating ni Lai sa 45.9% mula sa 58% noong nakaraang taon.

Umabot sa 45.7% ang kanyang disapproval rating — ang pinakamataas mula nang manungkulan — na bahagi nito ay iniuugnay sa pamamahala ng kanyang administrasyon sa US tariffs at isang kontrobersyal na recall campaign na pinangunahan ng DPP laban sa mga pulitiko ng oposisyon.

Tinawag ng pangunahing oposisyon na partidong Kuomintang (KMT) si Lai na “diktador” at inakusahan siyang itinutulak ang Taiwan sa digmaan laban sa China, samantalang ipinahahayag naman ng Democratic Progressive Party (DPP) ni Lai na ang KMT ay ginagamit ng Beijing.

Nagbabala ang mga tagamasid na ang ganitong mga hidwaan sa loob ng bansa ay maaaring magpalakas sa Beijing.

“Ang tanging makikinabang sa isang hati at sirang Taiwan na hindi kayang tugunan ang sarili nitong pangmatagalang pangangailangan at kahinaan ay ang China,” sabi ni Ryan Hass, isang senior fellow sa Brookings Institution.

“Kapag mas nahahati at hindi maayos ang Taiwan sa loob, mas madaling iparating ng Beijing ang kanilang panig direkta sa mga tao ng Taiwan,” dagdag pa ni Hass.

Sa harap ng lehislatura na kontrolado ng oposisyong KMT, sinubukan ni Lai na bawasan ang tensyon at sinabi na magsisimula ang kanyang grupo ng pambansang seguridad na magbigay ng "mahahalagang" ulat sa oposisyon.

Bagamat nagduda ang KMT, inamin nitong "maliit na hakbang" ito at hinimok si Lai na gumawa ng mas matapang na hakbang upang wakasan ang tinawag nilang " hudisyal na pag-uusig at poot sa pulitika."

Sa kabila ng kaguluhan, nakamit ni Lai ang ilang tagumpay sa loob ng bansa mula nang manungkulan, ayon kay David Sacks, isang kapwa mananaliksik sa pag-aaral ng Asia sa Council on Foreign Relations.

Kabilang dito ang pagpapalawak ng kaalaman ng publiko tungkol sa banta ng China sa Taiwan, at ang pangakong itataas ang budget para sa depensa ng isla nang higit sa 3% ng GDP.