Nguồn: Focus và AFP | 2025-02-28

Đại sứ Trung Quốc tại Canberra ngày 28/2 khẳng định Bắc Kinh sẽ không xin lỗi về các cuộc tập trận hải quân bất ngờ gần Australia – sự kiện khiến hàng chục chuyến bay thương mại buộc phải đổi lộ trình.

Tuần trước, 49 chuyến bay đã phải đổi hướng sau khi ba tàu chiến Trung Quốc bất ngờ thông báo tiến hành diễn tập bắn đạn thật ngay dưới một tuyến bay thương mại nhộn nhịp, nằm giữa Australia và New Zealand.

Cả hai quốc gia đã chỉ trích Trung Quốc đã tiến hành tập trận mà gần như không có cảnh báo trước – các quan chức Australia cho biết cảnh báo vào phút chót được phát trên một kênh không thuộc hệ thống kiểm soát không lưu.

"Theo quan điểm của tôi, thông báo [mà Trung Quốc đưa ra] là phù hợp", Đại sứ Trung Quốc Tiêu Thiên (Xiao Qian) nói với đài ABC của Australia.

Chính phủ Australia đã chính thức bày tỏ quan ngại với Trung Quốc về cuộc tập trận này cả tại Canberra lẫn Bắc Kinh vào ngày 21/2.

Một chuỗi căng thẳng

Cùng ngày 21/2, Ngoại trưởng Australia Penny Wong đã đối chất trực tiếp với người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị bên lề Hội nghị G20 tại Johannesburg, Nam Phi, yêu cầu Bắc Kinh minh bạch hơn về hoạt động của đội tàu chiến và đặt câu hỏi vì sao không có thông báo sớm hơn về cuộc tập trận.

Sự việc này nối dài danh sách các vụ đối đầu giữa lực lượng Australia và Trung Quốc tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Đầu tháng này, một tiêm kích Trung Quốc đã thả pháo sáng chặn đường bay của máy bay trinh sát không quân Australia khi nó đang thực hiện nhiệm vụ tuần tra trên Biển Đông tranh chấp. Tháng 5 năm ngoái, một chiến đấu cơ Trung Quốc bị cáo buộc đã áp sát và thả pháo sáng cắt ngang đường bay của trực thăng Seahawk của Australia trong không phận quốc tế. Năm 2023, một khu trục hạm Trung Quốc bị cáo buộc đã sử dụng sóng sonar công suất lớn nhắm vào các thợ lặn hải quân Australia khi họ đang làm nhiệm vụ dưới nước ngoài khơi Nhật Bản, gây ra những thương tích nhẹ.

Cùng thời điểm, căng thẳng cũng đang gia tăng giữa Trung Quốc và Philippines tại khu vực tranh chấp. Ngày 18/2, lực lượng tuần duyên Philippines cho biết một trực thăng hải quân Trung Quốc đã bay sát chỉ cách máy bay trinh sát của Philippines ba mét trên vùng trời bãi cạn Scarborough – một động thái bị Manila cáo buộc là "hành động khiêu khích nguy hiểm". Trung Quốc vẫn tuyên bố chủ quyền đối với gần như toàn bộ Biển Đông, bất chấp phán quyết quốc tế năm 2016 bác bỏ yêu sách này.

Bắc Kinh cũng đang gia tăng áp lực quân sự đối với Đài Loan. Trong ba ngày từ 10-12/2, Bộ Quốc phòng Đài Loan báo cáo 62 phi vụ quân sự của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) hoạt động gần eo biển Đài Loan, trong đó 45 chiếc đã vượt qua đường trung tuyến, thâm nhập không phận phía Bắc, Tây Nam và Đông của hòn đảo. Đài Bắc cũng phát hiện tám tàu chiến PLA hoạt động gần khu vực này.

New Zealand sẵn sàng các lực lượng quân sự

Australia và đồng minh thân cận New Zealand đã theo dõi sát ba tàu chiến Trung Quốc nầy – gồm một khinh hạm, một tuần dương hạm và một tàu tiếp tế – kể từ khi chúng xuất hiện trong vùng biển quốc tế ngoài khơi Australia tuần trước.

Trong tuyên bố ngày 28/2, quân đội New Zealand khẳng định họ sẵn sàng "hỗ trợ Australia bằng cách triển khai lực lượng quân sự để tiếp tục giám sát nếu cần thiết".