Tác giả: Wu Qiaoxi | 2025-03-07

Trung Quốc đã tiến hành các cuộc diễn tập bắn đạn thật tại Vịnh Bắc Bộ từ ngày 24/2 tới ngày 27/2. Đây được xem là một động thái nhằm phản ứng với việc Việt Nam tuyên bố đường cơ sở trên biển mới đây.

Bộ Tư lệnh Chiến khu Nam bộ của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) cũng đã điều động lực lượng hải quân và không quân đến Bãi cạn Hoàng Nham vào ngày 27/2, để thực hiện các cuộc tuần tra sẵn sàng chiến đấu.

Sau đó, trang Weibo của PLA đã cập nhật một video mới về các cuộc tuần tra nhằm phô trương sức mạnh quân sự. Video này được đăng tải chỉ một tuần sau khi Trung Quốc và Philippines có cuộc đối đầu trên không căng thẳng tại khu vực này.

Trước đó, vào ngày 21/2, Bộ Ngoại giao Việt Nam đã ra tuyên bố về đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải trong Vịnh Bắc Bộ, bao gồm 14 điểm tọa độ vùng nước ngoài khơi, kéo dài từ tỉnh Quảng Ninh đến tỉnh Quảng Trị.

Chính phủ Việt Nam khẳng định, đường cơ sở mới tạo thêm cơ sở pháp lý để "bảo vệ và thực thi chủ quyền của Việt Nam".

Trong khi đó, Cục An toàn Hàng hải Trung Quốc thông báo, các cuộc tập trận quân sự trong Vịnh Bắc Bộ diễn ra ở khu vực phía Bắc của Vịnh, gần hải phận Trung Quốc.

Căng thẳng gia tăng

Tranh chấp chủ quyền giữa Trung Quốc và Việt Nam chủ yếu xảy ra tại quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa và các vùng biển lân cận.

Mặc dù cả hai nước đã duy trì sự ổn định tương đối ở Vịnh Bắc Bộ kể từ khi đạt được thỏa thuận vào năm 2000, nhưng việc Trung Quốc công bố đường cơ sở trên biển mới vào đầu năm ngoái đã khiến Việt Nam có phản ứng. Vào tháng 7 năm ngoái, Việt Nam đã đệ trình lên Liên Hợp Quốc (LHQ) kế hoạch chỉnh sửa đường phân định lãnh hải, viện dẫn Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982 để xác định các ranh giới trên biển.

Một loạt hành động từ cả hai nước đã khiến căng thẳng leo thang trong những tháng gần đây.

Vào tháng 2 năm nay, một báo cáo của Bộ Tài nguyên Thiên nhiên Trung Quốc đã cáo buộc Việt Nam thực hiện việc tôn tạo quy mô lớn tại Bãi Thuyền Chài thuộc quần đảo Trường Sa từ năm 2022, mở rộng rạn san hô gấp 10 lần, nâng diện tích lên đến 1,94 km² và nạo vét một con kênh để có khả năng tiếp nhận các tàu chiến lớn.

Trong một phiên họp báo, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên án các hoạt động này và gọi đây là sự bành trướng tại các rạn san hô “bị chiếm đóng trái phép”.

Tuy nhiên, chính Trung Quốc lại đang thực hiện việc bồi đắp này với quy mô lớn hơn khi xây dựng 16 đảo nhân tạo trong suốt thập kỷ qua.

Theo một báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, Trung Quốc phải chịu trách nhiệm với việc 65% rạn san hô ở Biển Đông bị hủy hoại, là nước gây thiệt hại nhiều nhất trong tất cả quốc gia có liên quan.

Chiến lược ngoại giao

Trong khi những tranh chấp về chủ quyền ngày càng gia tăng, Việt Nam vẫn kiềm chế phản ứng của mình do mối quan hệ kinh tế chặt chẽ với Bắc Kinh.

Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, với sự hợp tác ngày càng gia tăng trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng và đầu tư.

Ngày 19/2 vừa qua, Quốc hội Việt Nam đã phê duyệt khoản vay 8 tỷ USD từ Trung Quốc để xây dựng tuyến đường sắt dài 390.9 km kết nối 9 tỉnh, từ Lào Cai qua Hà Nội đến Hải Phòng.

Trong khi đó, các công ty Trung Quốc cũng dịch chuyển các hoạt động sang Việt Nam để “né” chiến tranh thương mại Mỹ- Trung. Theo Financial Times, các khoản đầu tư mới từ Trung Quốc hiện chiếm gần một phần ba tổng vốn đăng ký mới vào Việt Nam.

Về mặt ngoại giao, Việt Nam đang thực hiện một chiến lược cân bằng khéo léo, thông qua việc tăng cường hợp tác an ninh với Mỹ, Nhật Bản, Úc và các quốc gia khác.

Mới đây, Việt Nam đã nâng cấp quan hệ với New Zealand lên Đối tác Chiến lược toàn diện.

Theo nhật báo New Zealand Herald ngày 26/2, Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon đang cân nhắc điều động một tàu hải quân đến Biển Đông vào cuối năm nay, để tăng cường hợp tác với Việt Nam và góp phần vào sự ổn định, an ninh và hòa bình trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.