Nguồn: Focus và AFP | 2025-04-23

MANILA -- Philippines và Hoa Kỳ đang tiến hành cuộc tập trận quân sự chung lớn nhất từ trước đến nay nhằm ngăn chặn tham vọng của Bắc Kinh tại khu vực Biển Đông đang tranh chấp. Động thái này thể hiện mối quan hệ đồng minh gắn bó giữa 2 nước này.

Cuộc tập trận với tên gọi Balikatan 2025, diễn ra từ ngày 21/4 đến ngày 9/5.

Cuộc tập trận thường niên lần thứ 40 này có sự tham gia của 17.000 binh sĩ, trong đó có khoảng 9.000 lính Mỹ và 5.000 lính Philippines, cùng với một số lực lượng đồng minh khác. Trong tiếng Tagalog, Balikatan nghĩa là "vai kề vai".

Ban tổ chức gọi Balikatan năm nay là “bài kiểm tra chiến đấu toàn diện”, khi nó vượt ra khỏi các bài huấn luyện truyền thống để mô phỏng các tình huống chiến đấu phức tạp và thực tế.

Các lực lượng tham gia sẽ hoạt động tại các địa điểm quan trọng ở Philippines, bao gồm các khu vực gần Biển Đông đang tranh chấp và eo biển chiến lược Luzon, nơi phân cách quần đảo này với Đài Loan.

Căng thẳng trong khu vực

Tầm quan trọng của các cuộc tập trận này càng được tô đậm trong bối cảnh căng thẳng khu vực đang gia tăng. Nguyên nhân là do các hành động khiêu khích của Trung Quốc tại Biển Đông và những ảnh hưởng của chúng đối với sự ổn định trong khu vực.

Căng thẳng đã bùng lên chỉ vài giờ trước khi các cuộc tập trận bắt đầu, khi Trung Quốc tuyên bố đã trục xuất tàu hải quân Philippines BRP Apolinario Mabini khỏi vùng biển gần bãi cạn Scarborough (phía Trung Quốc gọi là Hoàng Nham) đang tranh chấp vào ngày 20/4.

Các quan chức hải quân Philippines đã bác bỏ tuyên bố này, gọi đó là “hoạt động thông tin nham hiểm” và tái khẳng định lại các quyền của Philippines trong vùng biển của nước này.

Các quan chức quân sự hàng đầu của Philippines và Hoa Kỳ đã nhấn mạnh tính chất phòng thủ của các cuộc tập trận, đồng thời thừa nhận sự cần thiết phải chuẩn bị cho xung đột, trong trường hợp các biện pháp ngăn chặn không thành công.

Phát biểu tại lễ khai mạc ở Manila, Trung tướng James Glynn, thuộc lực lượng Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ khẳng định quyết tâm và sự sẵn sàng của liên minh này.

"Chúng tôi không chỉ thể hiện ý chí duy trì hiệp ước phòng thủ chung, ra đời năm 1951 mà còn chứng minh năng lực mạnh mẽ của mình để thực hiện điều đó", Trung tướng Glynn tuyên bố.

Ông cho biết, mặc dù cam kết duy trì hòa bình, nhưng liên minh này vẫn "sở hữu sức mạnh chiến đấu đáng tin cậy" trong trường hợp việc ngăn chặn thất bại, theo hãng tin Philippines News Agency.

Theo các quan chức Philippines, Balikatan không nhằm vào bất kỳ quốc gia cụ thể nào.

Thiếu tướng Francisco Lorenzo [chỉ huy cuộc tập trận phía Philippines] cho rằng, các cuộc tập trận này tập trung vào việc nâng cao khả năng bảo vệ lãnh thổ của Philippines và ngăn chặn các mối đe dọa từ bên ngoài.

Theo Reuters, khi được hỏi về mối liên hệ giữa các cuộc tập trận và Đài Loan, ông Lorenzo giải thích rằng, mặc dù Balikatan có thể "giúp ngăn chặn xung đột", nhưng mục tiêu chính của hoạt động này vẫn là ngăn chặn các mối đe dọa đối với Philippines.

Phía quân đội Hoa Kỳ và Philippines đều nhấn mạnh rằng, các cuộc tập trận năm nay sẽ không hướng đến đến khả năng Trung Quốc xâm lược.

'Bài kiểm tra chiến đấu toàn diện'

Điểm nổi bật của Balikatan 2025 là về quy mô và các tình huống phức tạp, góp phần củng cố cho việc phát triển Khái niệm Phòng thủ toàn diện quần đảo của Philippines .

Các cuộc tập trận năm nay diễn ra trên nhiều phạm vi -- bao gồm trên không, đất liền, biển, không gian mạng và vũ trụ. Nội dung tập trận năm nay có sự kết hợp giữa các hoạt động chiến thuật và tầm nhìn chiến lược.

Các hoạt động chính bao gồm mô phỏng tích hợp phòng thủ tên lửa và phòng không, các kịch bản phòng thủ đảo và phản công và các hoạt động hải quân chung. Những hoạt động này được thiết kế nhằm nâng cao khả năng tương tác và sẵn sàng [chiến đấu] trong môi trường an ninh khu vực đầy biến động.

Một trong những sự kiện được mong chờ nhất là cuộc Tấn công trên biển dự kiến diễn ra ngày 5/5. Các lực lượng tham gia hoạt động này sẽ cùng tấn công mục tiêu là con tàu đã ngừng hoạt động -- BRP Miguel Malvar.

Máy bay FA-50PH của Philippines, máy bay chiến đấu của Hoa Kỳ và các tàu hải quân Philippines được trang bị tên lửa C-Star sẽ tham gia cuộc tập trận, với mục tiêu đạt được thành tích tương đương với một hoạt động tương tự diễn ra trong Balikatan 2024.

"Bài kiểm tra chiến đấu toàn diện" sẽ triển khai các vũ khí hiện đại của Hoa Kỳ, bao gồm tên lửa chống hạm thuộc hệ thống Chống Tàu viễn chinh trên biển của lực lượng Hải quân Hoa Kỳ, hệ thống tên lửa tầm trung Typhon của Lục quân Hoa Kỳ, hệ thống Pháo phản lực cơ động cao (HIMARS) và hệ thống Phòng không tích hợp của Thủy quân Lục chiến.

Các cuộc tập trận cũng là cơ hội để quân đội Philippines kiểm tra và tích hợp khả năng của hệ thống tên lửa mà nước này đã tiến hành hiện đại hóa.

Năm nay cũng là năm đầu tiên Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản tham gia Balikatan một cách đầy đủ. Lực lương này phối hợp với Hoa Kỳ và Úc trong các cuộc tập trận đa phương trên biển.

Việc có thêm 16 quốc gia khác cử quan sát viên tham dự Balikatan 2025 thể hiện cam kết rộng rãi của khu vực và quốc tế đối với an ninh khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương.

Điều này cũng củng cố thông điệp về an ninh chung và cam kết chung đối với luật pháp quốc tế trong một khu vực có tầm quan trọng chiến lược.

Mặc dù các quan chức Philippines đã nhấn mạnh tính chất phòng thủ của các cuộc tập trận này, phía Trung Quốc vẫn phản đối mạnh mẽ. Nước này cho rằng, những cuộc tập trận như vậy làm suy yếu sự ổn định khu vực và gia tăng căng thẳng liên quan đến vấn đề Đài Loan.