![Tàu nghiên cứu Onnuri của Viện Khoa học và Công nghệ Đại dương Hàn Quốc (KIOST) đã chụp hình một cấu trúc cố định dưới biển – được Trung Quốc tuyên bố là "cơ sở hỗ trợ quản lý nuôi trồng thủy sản" – trên biển Hoàng Hải nằm trong Khu vực Biện pháp Tạm thời (PMZ) trong một chuyến khảo sát hiện trường hôm 26/2. [Nguồn: KIOST]](/gc9/images/2025/05/01/50231-yellow_sea-370_237.webp)
Tác giả: Lý Hiển |
Giới chức Hàn Quốc ngày càng lo ngại trước ba công trình thép quy mô lớn do Trung Quốc dựng lên trong khu vực tranh chấp trên biển Hoàng Hải (Hàn Quốc gọi là biển Tây).
Seoul cho rằng đây là bước đi chiến lược của Bắc Kinh nhằm khẳng định quyền kiểm soát trên vùng biển tranh chấp.
Các công trình gây tranh cãi này nằm trong vùng PMZ – khu vực chồng lấn giữa các vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Hàn Quốc và Trung Quốc.
Bất chấp thỏa thuận năm 2001 giới hạn hoạt động trong vùng PMZ ở mức đánh bắt cá và hàng hải, Trung Quốc đã đơn phương lắp đặt ba công trình tại đây mà không thông báo với Seoul.
![Một hình ảnh chưa xác định thời gian cho thấy “Shenlan 1” – một cấu trúc thép đa giác lớn, nhiều tầng – được Trung Quốc sử dụng làm trang trại cá hồi ngoài khơi trong vùng PMZ biển Hoàng Hải. Đây là một trong ba công trình mà Hàn Quốc lo ngại là một phần trong chiến lược “cắt lát xúc xích” nhằm mở rộng quyền kiểm soát hàng hải của Bắc Kinh tại khu vực chung. [Nguồn: Qingdao/Twitter]](/gc9/images/2025/05/01/50233-yellow_sea_aerial-370_237.webp)
Các công trình này gồm hai trang trại cá hồi nước sâu và một công trình được cải tạo từ một giàn khoan dầu cũ, mà Bắc Kinh gọi là “cơ sở hỗ trợ”. Mỗi công trình có khung thép đa giác có đường kính ít nhất 70 mét và cao nhiều tầng.
Đụng độ tàu biển
Sự lo lắng của Seoul càng gia tăng khi một tàu tuần tra thủy sản Hàn Quốc phát hiện thêm một công trình ngoài khơi vào tháng 3/2022, có hình dáng rất giống một giàn khoan dầu.
Theo báo Chosun Ilbo, kể từ năm 2024, công trình này đã được mở rộng đáng kể.
Hiện tại, cấu trúc này có chiều rộng khoảng 100 mét, dài 80 mét, được trang bị bãi đỗ trực thăng và ba cầu thép, có khả năng chứa hơn 100 người. Báo cáo cho biết Trung Quốc đã cải tạo công trình từ một giàn khoan dầu đã ngừng hoạt động.
Các tàu tuần duyên và tàu dân sự Trung Quốc liên tục cản phá những nỗ lực của Hàn Quốc nhằm tiếp cận và kiểm tra các công trình này.
Một sự việc như vậy đã xảy ra cuối tháng 2 vừa qua, khi một tàu nghiên cứu Hàn Quốc tiếp cận khu vực và đã bị một tàu tuần duyên Trung Quốc cùng ba xuồng cao su chặn đầu, dẫn đến tình trạng giằng co kéo dài suốt hai giờ đồng hồ.
Giới chức Hàn Quốc lo ngại công trình bán cố định này là một phần trong chiến lược “cắt lát xúc xích” nhằm từng bước thay đổi hiện trạng trên biển Hoàng Hải có lợi cho Trung Quốc – một chiến thuật mà họ đã chứng kiến trong tranh chấp giữa Trung Quốc và Philippines tại Biển Đông, theo Newsweek.
Các đối sách
Trước diễn biến leo thang, Bộ Ngoại giao Hàn Quốc đã bày tỏ "quan ngại sâu sắc" trong khuôn khổ đối thoại hàng hải song phương hôm 23/4.
Bộ này nhấn mạnh rằng “các quyền hàng hải hợp pháp của Hàn Quốc không được phép bị xâm phạm” và yêu cầu Trung Quốc phải tháo dỡ toàn bộ ba công trình, đồng thời khẳng định rằng mọi hành động xây dựng mới trong vùng biển tranh chấp đều không thể chấp nhận được.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Quách Gia Khôn, phản hồi rằng các công trình trên nhằm mục đích nuôi trồng thủy sản và không vi phạm thỏa thuận nghề cá. Ông cho rằng chúng không liên quan đến các vấn đề ranh giới trên biển.
Tuy nhiên, nhiều nhà quan sát đã bày tỏ sự hoài nghi sâu sắc.
Mục đích thực sự của giàn khoan này có thể là để thăm dò dầu khí, ông Thư Hiểu Hoàng, nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Đài Loan, nhận định với tờ Focus.
Dựa trên quy mô hiện tại, "không thể nào công trình đó chỉ phục vụ nuôi cá", ông nói, đồng thời so sánh đây là một bước đi tương tự việc Trung Quốc triển khai giàn khoan dầu để khẳng định chủ quyền tại Biển Đông.
Theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), các quốc gia ven biển có quyền tài phán đối với các cơ sở được xây dựng trong vùng EEZ của họ, ông Lâm Định Huy, Phó Tổng Thư ký Hội Luật Quốc tế Đài Loan, giải thích, đồng thời bày tỏ mối quan ngại tương tự.
“Rõ ràng mục tiêu của Trung Quốc là từng bước giành lấy các quyền chủ quyền quan trọng tại vùng EEZ – bao gồm cả quyền sở hữu tài nguyên và quyền tài phán," ông nói với Focus
“Đây là một chiến thuật ngấm ngầm nhằm thâu tóm lãnh hải của chúng tôi từng tấc một, đồng thời hạn chế hoạt động của liên minh Mỹ - Hàn", ông Choo Jae-woo, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc thuộc Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia Hàn Quốc, phát biểu trong một bài báo đăng trên Financial Times ngày 21/4.
Trước căng thẳng leo thang, Ngoại trưởng Hàn Quốc Cho Tae-yul tuyên bố hôm 28/4 rằng Seoul đang cân nhắc các đối sách, bao gồm việc xây dựng cơ sở nuôi trồng thủy sản hoặc một trạm nghiên cứu khoa học biển tại khu vực tranh chấp.
Quốc hội Hàn Quốc cũng đã thông qua ngân sách bổ sung trị giá 60,5 tỷ won (44 triệu USD) nhằm đối phó với các động thái của Trung Quốc.