Tác giả: Tony Wesolowsky | 2025-05-02

Các nhà phân tích cho rằng, dường như Moscow và Bắc Kinh đang tăng cường phối hợp trong các hoạt động phá hoại lén lút trên biển, nhắm vào các tuyến cáp ngầm quan trọng đối với liên lạc toàn cầu trong một chiến dịch kéo dài từ Biển Baltic đến vùng biển xung quanh Đài Loan.

Một loạt các vụ việc gần đây - trong đó, nhiều vụ gây ra bởi các tàu Nga và Trung Quốc có quan hệ với nhau - làm dấy lên lo ngại rằng, các cường quốc này sẵn sàng hợp tác với nhau nhiều hơn để phá hoại cơ sở hạ tầng quan trọng. Hoạt động này có thể là một phần của chiến lược chiến tranh hỗn hợp ở quy mô lớn hơn.

Ngày 28/1, hãng tin Associated Press cho biết, theo các nhà chức trách Châu Âu và Đài Loan, có ít nhất 11 sự cố phá hỏng cáp quang trên biển Baltic và quanh Đài Loan được báo cáo kể từ năm 2023. Mặc dù một số vụ được cho là tai nạn, nhưng nhiều vụ có dấu hiệu phá hoại có chủ đích.

"Loạt vụ việc này cho thấy, Moscow và Bắc Kinh đang sẵn sàng hợp tác nhiều hơn trong các hoạt động phá hoại trên biển", John Dotson, Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Đài Loan Toàn cầu (Global Taiwan Institute), nêu quan điểm trong một bài viết gửi cho Quỹ Jamestown, một tổ chức nghiên cứu về an ninh Á-Âu có trụ sở tại Hoa Kỳ, hồi tháng 2.

Một loạt vụ việc đáng ngờ

Cả Moscow và Bắc Kinh đều phủ nhận có liên quan đến các sự cố cáp quang dưới biển, nhưng các nhà phân tích cho biết, có bằng chứng ngày càng cho thấy có sự nỗ lực phối hợp của hai nước này -- đặc biệt là khi xét đến những điểm tương đồng một cách đáng kinh ngạc trong các chiến thuật được sử dụng ở cả hai khu vực này.

Ngày 3/1, Cảnh sát biển Đài Loan phát hiện những đường dây cáp bị phá hỏng ở phía Đông Bắc Yehliu. Họ nghi ngờ Shunxing 39, một con tàu đăng ký tại Hồng Kông, đã gây ra thiệt hại này. Tàu Shunxing 39 đã trốn khỏi hiện trường sau khi bị cáo buộc làm nhiễu tín hiệu máy phát đáp của tàu.

Từ tháng 12 đến tháng 1, tàu Vasily Shukshin do Nga điều hành nhưng treo cờ Belize, đã lảng vảng ngoài khơi khu vực bờ biển phía nam Đài Loan trong gần một tháng mà không có bất cứ hoạt động thương mại rõ ràng nào.

Đây là những vụ việc mới nhất trong danh sách ngày càng dài các vụ việc đáng ngờ. Năm 2023, các tàu Trung Quốc đã cắt đứt hai tuyến cáp ngầm dưới biển nối Đài Loan với quần đảo Matsu. Từ năm 2018 đến đầu năm 2023, các quan chức Đài Loan đã ghi nhận ít nhất 20 sự cố tương tự.

Trung Quốc đã nghiên cứu về việc cắt cáp ngầm ít nhất từ năm 2009, theo một bản tin Newsweek đăng ngày 10/1.

Chiến dịch chiến tranh hỗn hợp của Nga

Các chiến thuật tương tự cũng xuất hiện ở biển Baltic, nơi các tàu có quan hệ với "hạm đội bóng tối" của Nga bị cho rằng liên quan đến việc phá hoại cơ sở hạ tầng dưới đáy biển. Các tàu này bị cho là đã kéo neo ngang qua các tuyến cáp quang hoặc neo thuyền tại các khu vực tập trung nhiều tuyến cáp quang trong thời gian dài mà không có lý do rõ ràng.

Các nhà chức trách cảnh báo rằng, Điện Kremlin đang mở ra một mặt trận mới trong chiến dịch chiến tranh hỗn hợp của mình.

"Chúng ta đang chứng kiến… [một] thực tế mới", Bộ trưởng Năng lượng Litva Žygimantas Vaičiūnas nói với POLITICO trong một bản tin ngày 7/4. Bản tin này cũng trích dẫn lời của Bộ trưởng Litva khi cho rằng, sự gia tăng các hoạt động đáng ngờ trên biển đang đe dọa sự ổn định kinh tế trong khu vực.

Theo các nhà quan sát, các tàu của Nga và Trung Quốc đã sử dụng những chiến thuật giống nhau ở cả hai khu vực nói trên. Điều này cho thấy mối liên kết giữa hai nước này ngày càng tăng.

Để đối phó với những mối đe dọa này, hồi tháng 1, NATO đã khởi động sáng kiến ​​"Baltic Sentry" (Canh chừng Biển Baltic) để tăng cường giám sát hoạt động hàng hải.

"Chúng tôi vô cùng quan ngại về các hành động, dù là vô tình hay cố ý, đã gây ra thiệt hại hoặc đe dọa đến hoạt động của các cơ sở hạ tầng quan trọng dưới đáy biển. Chúng tôi lên án mạnh mẽ các hành vi phá hoại cơ sở hạ tầng quan trọng dưới đáy biển", liên minh NATO khẳng định trong tuyên bố chung ngày 14/1.

Các nhà phân tích cho rằng, Biển Baltic là địa điểm hoàn hảo cho các hoạt động phá hoại.

Theo Windward, một nền tảng trí tuệ nhân tạo hàng hải, Biển Baltic "là nơi tập trung nhiều tuyến cáp quang, chính vì thế, rất dễ bị ảnh hưởng trước những hư hỏng hoặc khi bị phá hoại".

Năm 2023, Recorded Future, một công ty an ninh mạng có trụ sở tại Hoa Kỳ, từng cảnh báo Nga ngày càng quan tâm nhiều hơn đến việc lập bản đồ các tuyến cáp ngầm dưới biển, [điều này] "có vẻ như rất phù hợp với mục đích phá hoại hoặc gây gián đoạn tiềm tàng".

Tuy nhiên, không phải tất cả các sự cố xảy ra đều do hành vi cố ý phá hoại. Gần đây, Recorded Future cũng thừa nhận rằng, kỹ năng đi biển kém, thiết bị lạc hậu và thời tiết khắc nghiệt có thể là nguyên nhân gây ra một số thiệt hại.

Trường hợp về Eagle S, một con tàu có liên quan đến Nga là một ví dụ cụ thể. Tàu này đã kéo mỏ neo gần 62 dặm vào ngày 25/12 năm ngoái, làm hỏng nhiều tuyến cáp. Ban đầu, Phần Lan đã nghi ngờ đây là hành vi phá hoại. Tuy nhiên, sau đó nhà chức trách Phần Lan đã thả con tàu vì cho rằng, đây là lỗi kỹ thuật chứ không phải cố ý.

Tuy nhiên, cuộc đối đầu giữa Phần Lan và Nga cho thấy quyết tâm ngày càng cao của cộng đồng quốc tế trong việc chống lại hành vi phá hoại tiềm tàng, khi các nhà chức trách phương Tây cũng đưa ra quan điểm cứng rắn hơn trong việc bảo vệ cơ sở hạ tầng quan trọng.

"Chúng tôi quyết tâm ngăn chặn, phát hiện và chống lại mọi nỗ lực phá hoại", liên minh NATO nêu quan điểm trong tuyên bố chung ngày 14/1. "Bất cứ cuộc tấn công nào vào cơ sở hạ tầng của chúng tôi đều phải đối mặt với những phản ứng mạnh mẽ và kiên quyết. Chúng tôi sẵn sàng quy kết trách nhiệm cho các hành động thù địch được thực hiện bởi những đối tượng xấu, nếu cần thiết".