Tác giả: Giả Phỉ Mạo (Jia Feimao) | 2025-05-08

Sự hiện diện thường xuyên của máy bay và tàu chiến thuộc Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) xung quanh Đài Loan là lời nhắc nhở rõ rệt về tình hình an ninh mong manh của hòn đảo này.

Theo Bộ Quốc phòng Đài Loan (MND), trong bốn tháng đầu năm 2025, đã có hơn 1.700 lượt xuất kích của máy bay PLA và 859 đợt triển khai tàu hải quân gần Đài Loan — một tần suất cao kỷ lục từ trước đến nay.

Những hoạt động này được xem là các cuộc diễn tập mô phỏng cho khả năng thống nhất bằng vũ lực.

Giữa lúc áp lực quân sự gia tăng, quân đội Đài Loan còn phải đối mặt với một thách thức lớn: ổn định và duy trì số lượng quân nhân tự nguyện (người tham gia quân đội một cách tự nguyện).

Tính đến tháng Sáu năm ngoái, số lượng quân nhân tự nguyện tại ngũ chỉ ở mức 152.885 người — thấp nhất kể từ năm 2018, năm Đài Loan bắt đầu áp dụng hệ thống tuyển quân kết hợp.

Nghĩa vụ quân sự bắt buộc

Sự sụt giảm này được cho là do tỷ lệ sinh thấp ở Đài Loan và sức hấp dẫn cạnh tranh từ khu vực tư nhân, khiến việc tuyển dụng và giữ chân quân nhân ngày càng trở nên khó khăn.

Để đối phó, Đài Loan đã tái áp dụng chế độ nghĩa vụ quân sự kéo dài một năm vào năm 2024, nhằm lấp đầy khoảng trống nhân lực do số lượng quân nhân tự nguyện giảm sút.

Nghĩa vụ quân sự bắt buộc chỉ kéo dài bốn tháng mỗi năm trong giai đoạn từ năm 2013 đến 2024.

Bộ Quốc phòng Đài Loan kỳ vọng số lượng người thực hiện nghĩa vụ quân sự sẽ đạt hơn 53.000 người vào năm 2029, tăng từ mức 9.125 người của năm 2024.

Bộ Quốc phòng Đài Loan cũng sẽ kéo dài và nâng cấp chương trình huấn luyện với các bài tập bắn đạn thật mở rộng, kỹ năng sinh tồn và các cấu phần phòng vệ dân sự, nhằm đảm bảo quân nhân nghĩa vụ được chuẩn bị tốt cho các vai trò bảo vệ lãnh thổ.

Một hạ sĩ quan họ Dương, xuất ngũ vào đầu năm 2024, nói với Focus rằng tình trạng thiếu hụt nhân lực trầm kha đã trở thành điều bình thường.

"Trước đây, một trung đội có hơn 20 người, nhưng hiện nay thường chỉ còn dưới 10 người" - anh cho biết.

Anh cũng cho biết, sự gia tăng hoạt động của PLA đã làm tăng cường độ huấn luyện và luân phiên, khiến quân số các đơn vị vốn đã mỏng lại thêm căng thẳng.

"Có người còn đùa thẳng trước mặt tôi rằng quân đội Đài Loan không có khả năng chiến đấu" - anh Dương nói và cho rằng sự thiếu tôn trọng từ công chúng đã khiến một số quân nhân bỏ đi.

Dữ liệu cho thấy xu hướng giảm trong tỷ lệ biên chế cho phép so với quân số thực tế (tỷ lệ quân số), giảm từ 88,57% vào năm 2020 xuống còn 78,6% vào năm 2024, thấp hơn mức 85% vốn được coi là tiêu chuẩn tối thiểu để hoạt động.

Đáng chú ý, 19 đơn vị chiến đấu chủ lực báo cáo tỷ lệ nhân lực dưới 80%.

Cải cách tiền lương

Số lượng xuất ngũ sớm đã tăng vọt, với 1.565 hạ sĩ quan quyết định rời quân ngũ trong năm 2024 -- gia tăng đáng kể so với con số 401 người vào năm 2020.

Những người này đã chọn xuất ngũ sớm dù phải đối mặt với các khoản tiền phạt vì vi phạm hợp đồng quân ngũ.

Thượng úy lục quân Ah-de (một bí danh), dự định rời quân ngũ sau 10 năm, nói với Focus rằng ban đầu anh định xây dựng một sự nghiệp quân sự 20 năm nhưng đã thay đổi kế hoạch do thất vọng với văn hóa "tránh mắc lỗi hơn là theo đuổi sự xuất sắc".

Nhằm đối phó lâu dài với mối đe dọa quân sự ngày càng gia tăng từ Trung Quốc, Đài Loan đã bắt đầu thực hiện cải cách tiền lương quân đội từ ngày 1 tháng 4 để tăng cường tuyển dụng và giữ chân quân nhân.

Chế độ mới tăng trợ cấp hàng tháng cho tất cả các quân nhân, đặc biệt là đối với những người tham gia quân đội tự nguyện. Các sĩ quan cấp thấp sẽ nhận được mức tăng có thể lên tới 50%, sĩ quan cấp cao có thể tăng tới 30%, và các lực lượng chiến đấu tuyến đầu sẽ được hưởng thêm các khoản tăng cường theo hệ thống ba cấp đã được sửa đổi.

Có động lực phục vụ

Bất chấp những thách thức này, một số sĩ quan và binh sĩ vẫn duy trì cam kết thực hiện vai trò của mình.

Thượng úy Tạ, từ lớp 103 của Học viện Quân sự - người yêu cầu chỉ công bố họ của mình, thừa nhận khối lượng công việc nặng nề hơn trong những năm gần đây nhưng hoan nghênh việc trả lương tốt hơn và sự hỗ trợ ngày càng tăng từ chính phủ.

Anh cho biết không thấy có "làn sóng ra đi" trong số các đồng nghiệp của mình và thêm rằng tinh thần vẫn ổn định mặc dù các rủi ro đang gia tăng.

Nói về quyết tâm của bản thân, anh cho biết anh cảm thấy mình có "cam kết phục vụ mạnh mẽ hơn".