Tác giả: Wu Qiaoxi | 2025-05-29

Cuối tháng 4, đài truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV đã giới thiệu một drone nhỏ như chiếc bình giữ nhiệt và có thể mang theo lựu đạn nhỏ. Đây là dấu hiệu mới nhất cho thấy Bắc Kinh đang thúc đẩy phát triển các hệ thống drone nhỏ gọn, có hỗ trợ AI.

Với chiến lược "hợp nhất quân sự - dân sự", Trung Quốc đang nhanh chóng ứng dụng các công nghệ thương mại cho mục đích quân sự, qua đó gia tăng áp lực đối với khu vực eo biển Đài Loan và Biển Đông, đồng thời gây ra bất ổn mới cho an ninh khu vực.

Mẫu drone này được thiết kế riêng cho tác chiến bộ binh, nặng chưa đến 1kg và có thể chở ba quả lựu đạn. Nó có tính năng hoạt động ít tiếng ồn và hệ thống phóng ẩn. Bằng công nghệ AI, một người có thể điều khiển nhiều drone cùng lúc.

Các quân nhân có thể chỉ định mục tiêu, cho phép drone "học trước, sau đó có thể tự động thực hiện nhiệm vụ trên chiến trường", theo giới thiệu của người thiết kế drone, Yang Gong, được dẫn lời trong bản tin.

Hệ thống cánh quạt kép đồng trục của drone giúp lực nâng tăng vượt bậc, "cho phép nó chở được gấp đôi trọng lượng của mình -- đây là tỷ lệ tải trọng cao nhất được biết đến trong số các mẫu drone trên toàn cầu", bản tin này cho biết, đồng thời bổ sung rằng, drone này "có thể được phóng từ súng phóng lựu 35mm" để triển khai trận tuyến nhanh chóng và tấn công bất ngờ.

Là mẫu đầu tiên thuộc dòng này, chiếc drone nói trên được thiết kế để sử dụng cho các đơn vị bộ binh của Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA), bản tin cho biết thêm.

CCTV cũng nhấn mạnh về một số drone phục kích (kamikaze) trong một bản tin khác hồi tháng 4, chủ yếu là các mẫu thương mại được sửa đổi mà đã nổi bật trong cuộc chiến Nga-Ukraine.

Được trang bị tính năng điều khiển bằng cáp quang và chế độ xem góc nhìn thứ nhất (FPV), drone này phù hợp với các nhiệm vụ chống thiết giáp và phục kích. Hệ thống cáp quang có khả năng chống nhiễu điện tử tốt hơn và cải thiện độ ổn định truyền dẫn so với các drone điều khiển bằng sóng vô tuyến truyền thống.

Bản tin cho biết, một lữ đoàn thuộc Quân đoàn 71 của PLA đã áp dụng chiến thuật drone FPV của Ukraine và tích hợp chúng với hệ thống dẫn đường bằng cáp quang và AI nhằm tăng cường khả năng chống lại các biện pháp đối phó điện tử và khả năng tấn công tuyến đầu.

"Việc PLA tập trung vào ứng dụng thực tế và đổi mới có tính hiệu quả về mặt chi phí đang định hình lại các ưu tiên mua sắm của họ" và sẵn sàng "xác định lợi thế của mình trong kỷ nguyên chiến tranh thông minh", từ Quảng Châu, chuyên gia tư vấn trong lĩnh vực AI Zhang Xiangbo, người đã quan sát các cuộc thử nghiệm, nói với tờ South China Morning Post.

Chất lượng và số lượng

Trung Quốc đã theo dõi sát sao cuộc xung đột ở Ukraine, các chuyên gia nhận định.

Báo cáo hồi tháng 3 của Jamestown Foundation lưu ý, các chuyên gia quân sự Trung Quốc đã có được những hiểu biết vô giá khi cuộc xung đột diễn ra trong ba năm vừa qua.

Những bài học này đã định hình lại sự hiểu biết của họ về khả năng và điểm yếu của "các hệ thống tự động có thể đóng vai trò quan trọng trong cuộc xung đột tiềm tàng với Đài Loan", hai tác giả Sunny Cheung và Joe McReynolds viết trong báo cáo.

Báo cáo cũng lưu ý, các tính năng của drone quân sự của Trung Quốc đang được nâng cấp với tốc độ rất nhanh, được xây dựng dựa trên kinh nghiệm hoạt động và dữ liệu sâu rộng và ngày càng gây ra mối đe dọa an ninh khu vực.

Trên thực tế, Trung Quốc vẫn tiếp tục sử dụng drone để gây sức ép lên Đài Loan, bao gồm cả việc bay vòng quanh hòn đảo và can thiệp điện tử.

Việc drone Trung Quốc xuất hiện trên không phận Đài Loan và các khu vực xung quanh đã trở nên thường xuyên và đáng lo ngại, cho thấy nước này đang bình thường hóa các chiến thuật cưỡng chế vùng xám.

Trung Quốc cũng đã triển khai drone trinh sát tiên tiến trên Biển Đông để tăng cường giám sát theo thời gian thực và răn đe.

Những lợi thế đáng kể của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng drone cũng cho mối đe dọa an ninh nghiêm trọng hơn.

Theo Drone Industry Insights, nước này kiểm soát 90% thị trường drone thương mại trên toàn cầu. Riêng DJI đã nắm giữ 80% thị phần. Trong lĩnh vực cáp quang, Trung Quốc chiếm hơn 60% công suất toàn cầu.

Tính riêng năm 2023, Trung Quốc đã sản xuất 62.5% cáp quang của thế giới. Loại cáp này không chỉ hỗ trợ liên lạc mà còn tăng cường độ bền và tính ổn định của máy bay không người lái FPV trong tác chiến điện tử.

Michael Raska, trợ lý giáo sư tại Đại học Công nghệ Nanyang, Singapore, trả lời Đài Tiếng nói Hoa Kỳ vào tháng 7/2024 rằng, Trung Quốc đang phát triển hơn 50 mẫu drone, với đội bay có thể lớn gấp 10 lần so với Đài Loan và Hoa Kỳ cộng lại.

"Lợi thế về số lượng này đang đẩy mạnh quá trình hiện đại hóa quân sự của Trung Quốc, trong đó drone sẽ được dùng cho mọi mục đích, từ thu thập thông tin tình báo trước xung đột đến các cuộc tấn công ồ ạt", Raska cho biết.

Được hỗ trợ bởi năng lực công nghiệp mạnh mẽ và các chính sách chiến lược quốc gia, Trung Quốc đang tiến nhanh về công nghệ drone và đạt được những lợi thế đáng kể về cả công nghệ lẫn quy mô.

Sự vượt trội ngày càng lớn này gây ra áp lực chiến lược đáng kể ở khu vực eo biển Đài Loan và Biển Đông, có thể dẫn đến leo thang căng thẳng trong khu vực và tạo ra những thách thức lâu dài đối với sự ổn định địa chính trị.

Với Đài Loan, việc giải quyết mối đe dọa của drone cỡ nhỏ là một mệnh lệnh an ninh quốc gia quan trọng, đòi hỏi hòn đảo phải phát triển các công nghệ chống drone và đổi mới một cách độc lập.