Tác giả: Chen Meihua | 2025-07-23

Tổng thư ký NATO Mark Rutte trong tháng này đã đưa ra một cảnh báo rõ ràng rằng: Việc gia tăng năng lực quân sự của Trung Quốc đã vượt quá tính chất của việc phô trương sức mạnh và đang nhanh chóng chuyển sang trạng thái thực sự sẵn sàng chiến đấu và tham vọng xâm chiếm Đài Loan của nước này ngày càng trở nên rõ rệt.

Phát biểu tại Béc-lin vào ngày 9/7 sau khi gặp Thủ tướng Đức Friedrich Merz, ông Rutte nhấn mạnh rằng: Có khả năng Trung Quốc sẽ phối hợp với Nga trong bất kỳ hành động quân sự nào của mình nhằm gây bất ổn cho châu Âu và hạn chế khả năng ứng phó của phương Tây ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, trang Euronews đưa tin.

An ninh tại các khu vực xuyên Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương hiện có sự gắn kết chặt chẽ, khiến việc bỏ qua vấn đề Đài Loan cũng đồng nghĩa với việc xem nhẹ các rủi ro an ninh/chiến lược của chính châu Âu - ông nói.

Trung Quốc đang hiện đại hóa và mở rộng khả năng quân sự với tốc độ chưa từng có, với kế hoạch đưa số lượng tàu hải quân lên tới 435 chiếc và kho vũ khí hạt nhân sẽ vượt quá 1.000 đầu đạn có khả năng sẵn sàng hoạt động vào năm 2030 - ông Rutte cho biết.

"Những người/thế lực chống lại tự do và dân chủ đang chuẩn bị cho một cuộc đối đầu lâu dài và cố gắng lấn át và chia rẽ chúng ta" - ông Rutte nói và thêm rằng: Nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan, có khả năng họ sẽ yêu cầu Nga mở một mặt trận thứ hai ở châu Âu để phân tán sự chú ý và năng lực của NATO.

Trong một cuộc phỏng vấn đầu tháng 7 với tờ New York Times, ông giả định rằng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có thể sẽ gọi điện cho ông Vladimir Putin, người đồng cấp ở Nga của mình và nói rằng: "Này, tôi sẽ làm việc này và tôi cần ông làm cho họ bận rộn ở châu Âu bằng cách tấn công vào lãnh thổ của NATO".

Mặc dù Trung Quốc và Nga chưa lập nêm một liên minh quân sự chính thức, nhưng quyết định xâm lược Đài Loan của Bắc Kinh có thể mang đến cho Mát-xcơ-va một cơ hội để gây bất ổn cho châu Âu - giới quan sát nhận định.

Những nhận xét của ông Rutte cho thấy NATO ngày càng coi "sự phối hợp Trung - Nga" là một mối đe dọa thống nhất - ông Wen-Ti Sung, một học giả tại Trung tâm Trung Quốc Toàn cầu của Hội đồng Đại Tây Dương (Atlantic Council), nói với Focus.

"Putin có thể cố gắng giúp Trung Quốc buộc chân các lực lượng NATO khiến họ không thể ứng phó đầy đủ ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương"- ông Sung nói.

Nếu xung đột bùng nổ ở Eo biển Đài Loan, Mỹ và các thành viên NATO khác sẽ buộc phải điều chuyển lực lượng đến khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, tạo ra những điểm yếu, dễ tổn thương ở châu Âu mà Nga có thể tận dụng, khai thác - ông Alexander Huang, phó giáo sư tại Viện Sau Đại học về Quan hệ Quốc tế và Nghiên cứu Chiến lược của Đại học Tamkang, nhận định.

Tuy nhiên, lợi ích chiến lược của Trung Quốc và Nga không hoàn toàn tương đồng/ăn khớp với nhau - ông nói.

"Trong con mắt của các nước phương Tây, Trung Quốc và Nga là 'bạn bè chung lưng đấu cật không có giới hạn', nhưng lợi ích thực tế của họ lại thường khác biệt" - ông nói với Focus và thêm rằng việc hai nước này thành lập một liên minh quân sự ở cấp độ toàn diện vẫn khó xảy ra.

Gia tăng Hợp tác

Sự chú ý của châu Âu đối với vấn đề an ninh của Đài Loan đang ngày càng gia tăng.

Ngoại trưởng Anh David Lammy vào ngày 25/ 6 đã khẳng định trước quốc hội của nước này rằng Hải quân Hoàng gia Anh sẽ tiếp tục các hoạt động tự do hàng hải ở cả Biển Đông và Eo biển Đài Loan, nhấn mạnh cam kết của Anh đối với ổn định khu vực.

Tàu tuần tra HMS Spey đã đi qua Eo biển Đài Loan lần gần đây nhất là vào ngày 18/6.

Trong khi đó, vào ngày 4/7, cựu bộ trưởng quốc phòng Anh, nghị sĩ Gavin Williamson, đã thăm Đài Loan và tham gia một cuộc nói chuyện bàn tròn với Câu lạc bộ Phóng viên Nước ngoài tại Đài Loan.

"Toàn bộ thế giới dân chủ nên hợp tác chặt chẽ với Đài Loan để xây dựng khả năng răn đe" - ông Williamson nói.

Ông chỉ trích phương Tây trước đây đã do dự trong việc hỗ trợ Đài Loan do lo ngại sẽ khiêu khích Bắc Kinh.

"Chúng ta cần làm tất cả những gì có thể để đẩy lùi [Trung Quốc]" ông nói và kêu gọi tăng cường bán vũ khí và hợp tác chuỗi cung ứng với Đài Loan. Ông đồng thời kêu gọi chính phủ Anh bình thường hóa quan hệ với Đài Bắc.

Trong khi đó, châu Âu đang có những cải cách quân sự trong nội bộ của mình.

Tại hội nghị thượng đỉnh NATO diễn ra vào ngày 25/ 6, các quốc gia thành viên cam kết nâng mức chi tiêu quốc phòng và an ninh lên 5% GDP vào năm 2035 để đối phó với các mối đe dọa và thách thức an ninh sâu sắc.

Các quốc gia châu Âu ngày càng nhận thức rõ rằng an ninh Á - Âu có sự gắn kết với nhau. Cuộc chiến tranh ở Ukraine và những căng thẳng gia tăng ở Eo biển Đài Loan đang tương hỗ cho nhau - ông Sung từ Atlantic Council cho biết.

Nhận thức này đã thúc đẩy châu Âu đầu tư nhiều hơn vào các hoạt động nghiên cứu và hợp tác chính sách liên quan đến Đài Loan - ông nói.

Sau khi chiến tranh ở Ukraine xảy ra, nhiều tổ chức nghiên cứu của phương Tây đã bắt đầu dành những nguồn lực đáng kể vào các vấn đề liên quan đến Đài Loan - ông Sung nói thêm. Các trao đổi học thuật và các chuyến thăm chính thức giữa châu Âu và Đài Loan đã tăng lên đáng kể, phản ánh ghi nhận ngày càng gia tăng về giá trị chiến lược của Đài Loan trong bối cảnh rộng hơn của bàn cờ Á - Âu.

NATO sẽ tiếp củng cố quan hệ với các đối tác trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương đồng thời tăng cường khả năng ứng phó quân sự của các quốc gia thành viên nhằm đáp lại lời kêu gọi của Mỹ về việc gia tăng chia sẻ gánh nặng - ông Sung dự đoán.