Tác giả: Zarak Khan | 2025-09-29

Bộ Quốc phòng Ấn Độ cho biết, nước này đã thực hiện một bước quan trọng trong việc hiện đại hóa năng lực răn đe hạt nhân, khi tiến hành thành công vụ phóng thử đầu tiên với tên lửa Agni-Prime (Agni-P) có tầm bắn 2.000 km từ một bệ phóng di động trên đường sắt.

Theo tuyên bố của Bộ Quốc phòng Ấn Độ, cuộc thử nghiệm ngày 24/9 được thực hiện trong một "kịch bản hoạt động đầy đủ" bởi Tổ chức Nghiên cứu và Phát triển Quốc phòng và Bộ Chỉ huy Chiến lược, cơ quan quản lý kho vũ khí hạt nhân của Ấn Độ.

Agni-P, được xếp loại tên lửa đạn đạo tầm trung, có thể được phóng từ bất kỳ vị trí nào trên mạng lưới đường sắt quốc gia — một bước tiến lớn trong khả năng thực hiện đòn tấn công thứ hai của Ấn Độ.

Năng lực đáp trả thứ hai có nghĩa là vẫn có khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân để trả đũa ngay cả sau khi chịu một đòn tấn công hạt nhân ban đầu.

Bộ trưởng Quốc phòng Rajnath Singh đăng trên X rằng vụ "phóng lần đầu loại này" từ một bệ phóng di động trên đường sắt được thiết kế đặc biệt cho phép "lưu động khắp cả nước và phóng trong thời gian phản ứng ngắn với độ che khuất giảm" mà không cần điều kiện tiên quyết.

Bộ Quốc phòng xác nhận quỹ đạo của tên lửa đã được theo dõi bởi nhiều trạm mặt đất và vụ thử là một “vụ phóng mẫu mực” đã đạt “tất cả các mục tiêu nhiệm vụ.”

Vụ phóng Agni-P diễn ra sau cuộc thử nghiệm vào tháng 8 của Agni-V, một tên lửa đạn đạo tầm trung, tại trường bắn thử nghiệm ở Odisha.

Răn đe Trung Quốc và Pakistan

Các láng giềng của Ấn Độ là Trung Quốc và Pakistan đều sở hữu vũ khí hạt nhân. Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm, tính đến tháng 1 ước tính Trung Quốc sở hữu khoảng 600 đầu đạn hạt nhân, trong khi Ấn Độ duy trì khoảng 180 đầu đạn.

Các nhà phân tích cho rằng động lực để Ấn Độ nâng cấp kho vũ khí hạt nhân, bao gồm phát triển các hệ thống tên lửa di động trên đường sắt, phần lớn được định hình bởi việc Trung Quốc tăng tốc xây dựng quân sự và mở rộng kho vũ khí chiến lược.

Về phần mình, chỉ vài ngày trước khi vụ thử Agni-P diễn ra, Trung Quốc đã điều tàu theo dõi tên lửa Yuan Wang 5 tới Ấn Độ Dương, làm dấy lên lo ngại tại New Delhi về khả năng sử dụng năng lực trinh sát tiên tiến của con tàu để giám sát vụ phóng, theo Deccan Herald.

Căng thẳng giữa hai nước vẫn ở mức cao sau các đụng độ chết người vào tháng 6/2022 dọc Đường Kiểm soát Thực tế (LAC), một ranh giới thực tế và được duy trì một cách khó khăn phân cách hai đối thủ ở khu vực Ladakh.

Cuộc đối đầu đã khiến 20 binh sĩ Ấn Độ và 4 binh sĩ Trung Quốc thiệt mạng, đánh dấu những phát súng đầu tiên dọc theo LAC kể từ năm 1975.

Bắc Kinh đã đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng đường bộ và đường sắt dọc LAC nhằm có thể nhanh chóng điều động quân và trang thiết bị.

"Việc Ấn Độ yêu cầu phải có một tên lửa tầm xa, nhưng không phải liên lục địa, bị chi phối bởi nhận thức về mối đe dọa từ Trung Quốc", Manpreet Sethi, một học giả cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu Năng lực Không quân ở New Delhi, nói với Al Jazeera vào tháng 8.

Tuy nhiên, các vụ thử tên lửa gần đây của Ấn Độ cũng gửi một thông điệp tới Pakistan.

Tình trạng căng thẳng với Pakistan vẫn ở mức cao sau một cuộc xung đột trên không ngắn hồi tháng 5.

"Vũ khí hạt nhân được... sử dụng để gửi tín hiệu răn đe tới đối phương", Sandeep Unnithan, tổng biên tập điều hành của India Today, nhận định.

Với Agni-P, Bộ trưởng Quốc phòng Singh ngụ ý “sự sống còn và hiệu quả của một kho vũ khí hạt nhân nhỏ nhưng mạnh mẽ của Ấn Độ như một phần của chiến lược răn đe chiến lược rộng hơn nhằm đối phó Pakistan và Trung Quốc,” Unnithan nhận định.

“Cải thiện tính cơ động và mức sẵn sàng thông qua các hệ thống như Agni-P” cho phép New Delhi tăng cường khả năng răn đe đáp trả thứ hai trong khi vẫn tuân thủ chính sách “răn đe tối thiểu đáng tin cậy” và không sử dụng vũ khí hạt nhân trước, Kapil Anand, nhà phân tích quốc phòng có trụ sở tại Mumbai, nói với Focus.

Cơ động dựa trên đường sắt

Mạng lưới đường sắt của Ấn Độ trải dài khoảng 70.000 km, là một trong những mạng lưới lớn nhất thế giới, nhưng kết nối vẫn chưa hoàn thiện ở các vùng biên giới hẻo lánh giáp Trung Quốc, bao gồm một số phần ở vùng Đông Bắc và các khu vực địa cao của Ladakh.

Những năm gần đây, Chính phủ Ấn Độ đã đẩy nhanh xây dựng và hiện đại hóa đường bộ, đường hầm và cầu để tích hợp các vùng chiến lược này vào mạng lưới đường sắt.

Hệ thống phóng dựa trên đường sắt khó bị "theo dõi và nhắm mục tiêu" hơn so với các vị trí phóng cố định, làm nan giải nỗ lực nhắm mục tiêu của đối phương, trang tin Ấn Độ Federal nhận xét.

Tuy nhiên, trang này lưu ý rằng chính đường ray có thể "dễ bị phá hoại", một rủi ro tiềm tàng sẽ bị khuếch đại trong thời chiến.