Theo AFP và Focus | 2025-10-24

TOKYO -- Tân Thủ tướng theo đường lối bảo thủ của Nhật Bản, bà Sanae Takaichi, cam kết đưa quan hệ với Mỹ "lên tầm cao mới", đồng thời chỉ trích Trung Quốc và tuyên bố sẽ áp dụng lập trường nghiêm ngặt hơn về vấn đề nhập cư trong bài phát biểu chính sách đầu tiên của mình.

Là nữ Thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản, hiện đang được lòng cử tri với tỷ lệ ủng hộ cao, bà Takaichi tuyên bố trước Hạ viện vào ngày 24/10 rằng Nhật Bản sẽ chi 2% GDP cho quốc phòng ngay trong năm tài khóa này, đạt được mục tiêu của chính phủ sớm hơn hai năm.

Phát biểu này được đưa ra chỉ ba ngày trước chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Donald Trump tới Nhật Bản, trong lịch trình chuyến công du đến Hàn Quốc để hội đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Washington từ lâu đã kêu gọi Tokyo cùng các đồng minh tăng chi tiêu quân sự.

Bà Takaichi, người được biết đến là ngưỡng mộ cựu Thủ tướng Anh Margaret Thatcher, nhấn mạnh sẽ "xây dựng mối quan hệ tin cậy" và nâng "quan hệ Nhật - Mỹ lên tầm cao mới".

Đề cập đến quan hệ với Trung Quốc, bà khẳng định: "Trung Quốc là quốc gia láng giềng quan trọng với Nhật Bản, và việc xây dựng một mối quan hệ mang tính xây dựng, ổn định là điều cần thiết".

Bà thừa nhận rằng "còn tồn tại các mối lo ngại về an ninhbao gồm cả an ninh kinh tế giữa Nhật Bản và Trung Quốc. Chúng tôi sẽ tiếp tục duy trì đối thoại thẳng thắn ở cấp lãnh đạo", theo tờ Chosun Daily.

Vốn được biết đến là người có lập trường cứng rắn với Trung Quốc trước khi nhậm chức, bà Takaichi cảnh báo rằng các hoạt động quân sự của Trung Quốc, Triều Tiên và Nga "đang trở thành mối quan ngại nghiêm trọng".

"Trật tự quốc tế tự do, cởi mở và ổn định mà chúng ta từng quen thuộc đang bị lung lay mạnh mẽ bởi những biến động lịch sử trong cán cân quyền lực và sự cạnh tranh địa chính trị ngày càng gay gắt", bà phát biểu.

Phản ứng trước tuyên bố này, Bộ Ngoại giao Trung Quốc chỉ trích việc Nhật Bản tăng chi tiêu quốc phòng và nới lỏng các quy định về xuất khẩu vũ khí.

"Những động thái này chắc chắn khiến các nước láng giềng châu Á và cộng đồng quốc tế hoài nghi sâu sắc về việc liệu Nhật Bản có thực sự cam kết với lập trường phòng vệ thuần túy và con đường phát triển hòa bình hay không", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Khôn cho biết.

Thách thức nhập cư trong bối cảnh kinh tế trì trệ

Trong những tháng tới, bà Takaichi sẽ phải đối mặt với hàng loạt vấn đề phức tạp khác, bao gồm nền kinh tế trì trệ và tình trạng dân số suy giảm.

Một làn sóng nhập cư mới từ Trung Quốc sang Nhật Bản đang diễn ra. Theo Trung tâm Truyền thông Châu Á, số người Trung Quốc sinh sống tại Nhật Bản đã đạt 870.000 người vào năm 2024 và ước tính sẽ tăng lên 1 triệu người vào năm 2026.

Diễn biến này làm dấy lên lo ngại về an ninh quốc gia và an ninh kinh tế của Nhật Bản.

Bà Takaichi thừa nhận Nhật Bản cần đến lao động nước ngoài để giải quyết tình trạng thiếu nhân lực, nhưng hé lộ quan ngại ngày càng tăng về vấn đề xã hội liên quan đến người nhập cư trong một quốc gia vốn có tỷ lệ nhập cư thấp.

"Một số hành vi vi phạm pháp luật và quy định của một bộ phận người nước ngoài đã khiến công chúng cảm thấy bất an và cho rằng có sự bất công", bà phát biểu ngày 24/10.

"Chúng tôi hoàn toàn tách biệt lập trường này với tâm lý bài ngoại; tuy nhiên, chính phủ sẽ xử lý kiên quyết các hành vi vi phạm", bà nói, đồng thời cho biết nhà chức trách sẽ thực thi nghiêm luật hiện hành và xem xét những vấn đề nhạy cảm như việc mua lại đất đai.

Đảng Sanseito mang khuynh hướng dân túy, vốn gọi làn sóng nhập cư là "cuộc xâm lược thầm lặng", đã đạt được một số thắng lợi trong các cuộc bầu cử gần đây.

Bà Takaichi đã bổ nhiệm bà Kimi Onoda nắm giữ hai chức vụ: Bộ trưởng An ninh Kinh tế và Bộ trưởng phụ trách xây dựng một "xã hội chung sống hài hòa, có trật tự với người nước ngoài".

Nhiệm vụ thứ hai này vốn đã tồn tại trước đây nhưng chưa từng có bộ trưởng phụ trách. Việc bổ nhiệm này đã dẫn đến làn sóng thông tin sai lệch lan truyền rộng rãi trên mạng internet, cho rằng bà Takaichi đã bổ nhiệm bà Onoda "bộ trưởng phụ trách trục xuất hàng loạt".