Tác giả: Jia Feimao | 2025-11-28

Trung Quốc đang sử dụng bóng chày để nỗ lực lôi kéo Đài Loan.

Giải đấu Bóng chày Chuyên nghiệp Trung Quốc (CPB), dự kiến ra mắt vào tháng 1 năm 2026, nhằm chuyên nghiệp hóa môn bóng chày tại Trung Quốc trong vòng ba năm. Theo công bố của giải đấu, mỗi đội sẽ có 30 cầu thủ, trong đó tối thiểu 10 người là cầu thủ đại lục và 10 cầu thủ là người Đài Loan, Hồng Kông hoặc Ma Cao.

Bóng chày hầu như không được ưa chuộng ở Trung Quốc đại lục, Hồng Kông hay Ma Cao, nhưng tại Đài Loan, môn thể thao này được nhìn nhận rộng rãi là “thú tiêu khiển quốc gia”. Thời kỳ Nhật Bản đô hộ Đài Loan (1895–1945) đã đưa bóng chày tới hòn đảo này.

Do đó, các nhà phân tích nhìn chung đều cho rằng yêu cầu phải có ít nhất 10 cầu thủ là người Đài Loan, Hồng Kông hoặc Ma Cao là cách cố ý mở đường cho các cầu thủ Đài Loan tham gia vì mục đích Mặt trận Thống nhất. Mặt trận Thống nhất là thuật ngữ chỉ các hoạt động tuyên truyền ủng hộ Bắc Kinh ở Đài Loan.

Các hoạt động như vậy nhằm làm suy yếu bản sắc Đài Loan. Trong một cuộc khảo sát tại Đài Loan năm 2023, chỉ có 3% người được hỏi tự nhận mình là “căn bản là người Trung Quốc."

Hoàn toàn là ý tưởng của Bắc Kinh

Ông Arthur Wang, Tổng thư ký Hiệp hội Giao lưu Ưu tú Châu Á – Thái Bình Dương, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với CTS News rằng giải đấu CPB chỉ có thể được thành lập nếu có sự chấp thuận của Bắc Kinh.

Ông lập luận rằng việc ủng hộ một giải đấu của môn thể thao mà ít người Trung Quốc theo dõi chứng tỏ rằng các tính toán của chính quyền “chắc chắn không phải vì kinh doanh mà nhằm vào Đài Loan". Theo ông, mục đích thực sự là thúc đẩy chiến dịch Mặt trận Thống nhất của Trung Quốc chống lại hòn đảo này bằng sức mạnh cảm xúc của thể thao.

Ông Lương Văn Khiết (Liang Wen-chieh), Thứ trưởng Hội đồng các Vấn đề Đại lục của Đài Loan, cho biết Hội đồng sẽ theo dõi chặt chẽ liệu giải đấu này có được thúc đẩy bởi lực thị trường hay bởi động cơ chính trị.

Ông cho biết với Hãng Thông tấn Trung ương Đài Loan (CNA) rằng một công ty tiếp thị thể thao thực sự đang cố gắng tái hiện trải nghiệm bóng chày của Đài Loan tại bên kia Eo biển Đài Loan và thậm chí dự định đưa một số lượng lớn cầu thủ Đài Loan sang tham gia.

Ông Hùng Phổ Châu (Hung Pu-chao), Phó Giám đốc Điều hành Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Trung Quốc Đại lục và Khu vực thuộc Đại học Tunghai ở Đài Trung, Đài Loan, cho Focus biết rằng nếu các công ty hoặc hãng tiếp thị Đài Loan đang lặng lẽ quảng bá giải đấu CPB trong hậu trường, thì đây không còn là một giao lưu thể thao đơn thuần nữa mà là “hợp tác chính trị”.

Ông cho biết nỗ lực của Mặt trận Thống nhất của Trung Quốc không chỉ nhắm vào từng cầu thủ mà còn nhắm đến toàn bộ ngành công nghiệp bóng chày của Đài Loan.

'Một gia đình xuyên eo biển'

Vào ngày 11 tháng 11, giải CPB đã công bố đội đầu tiên, Changsha Want Want Happy Team, đội này được công ty Đài Loan Want Want Group tài trợ. Doanh thu chính của công ty này chủ yếu đến từ các hoạt động tại Trung Quốc.

Trên tài khoản WeChat chính thức của đội, một bài đăng viết: “Bóng chày là một môn thể thao khởi hành từ ‘tổ quốc’ và chạy về ‘tổ quốc’… Là một công ty Đài Loan yêu nước, Want Want hy vọng sử dụng đội Changsha Want Want Happy Team như một cầu nối và bóng chày như một phương tiện, để xây dựng cầu nối cho các cuộc giao lưu giữa cầu thủ bóng chày và thanh thiếu niên hai bờ eo biển". Tuyên bố này kêu gọi giao lưu xuyên hai bờ eo biển theo khẩu hiệu “Một gia đình xuyên eo biển".

Các nhà chức trách Đài Loan có lý do lo ngại hơn khi toàn bộ các đội bóng Đài Loan tham gia một giải đấu có trụ sở bên kia eo biển, thay vì chỉ những cá nhân cầu thủ chuyển sang các đội tại Trung Quốc.

Trong một chuyến thăm công ty Shanghai CoolBang - đơn vị tổ chức giải CPB, một phóng viên của CNA đã nhận thấy các từ “Taichung”, “Chii Lih (Coral Baseball)” và “Topco” được viết trên tấm bảng trắng trong văn phòng. Đây là tên của các đội bóng chày nghiệp dư Đài Loan, gợi mở về khả năng có mối liên hệ với các câu lạc bộ nghiệp dư tại Đài Loan.

Ông Hùng nhận định từ “City” trong tên chính thức của giải nhiều khả năng nhằm thu hút các đội bóng Đài Loan mới thành lập trong tương lai. Ông lập luận rằng khi các đội từ Đài Loan thi đấu trong khuôn khổ giải CPB, thì Bắc Kinh có thể dễ dàng hơn trong việc định hình câu chuyện rằng “Đài Loan là một phần của Trung Quốc” thông qua việc tham gia của họ.

Cố xóa bỏ bản sắc bóng chày của Đài Loan

Ông Hùng cho biết bóng chày, được đưa đến Đài Loan dưới thời Nhật Bản đô hộ và sau đó được chính phủ phát triển mạnh mẽ sau cơn bùng nổ Đội Trẻ Hong-Ye (Lá Đỏ Đài Đông), đã trở thành biểu tượng cốt lõi của cả sự hiện đại hóa lẫn bản sắc địa phương.

Đội Hong-Ye đã làm cả hòn đảo phấn khích vào năm 1968 khi bất ngờ đánh bại một đội toàn các ngôi sao của Nhật Bản.

Ông Hùng cho biết sự tương phản rõ rệt về mức độ hâm mộ phổ biến của bóng chày ở hai bờ Eo biển Đài Loan chỉ càng cho thấy rõ khoảng cách ngày càng lớn giữa Đài Loan và Trung Quốc.

Ông Hùng nhận định rằng việc thành lập giải bóng chày này, kết hợp với yêu cầu phải có cầu thủ người Đài Loan, Hồng Kông và Ma Cao, là nhằm mục đích làm mờ ranh giới mang tính biểu tượng và khiến người ta tin rằng bóng chày Đài Loan chỉ là một phần của “bóng chày Trung Quốc”.

Ông cho rằng: “Trong câu chuyện của phía bên kia, họ [các cầu thủ bóng chày Đài Loan] chỉ là những ví dụ về việc trở về với nỗ lực thể thao của quê hương”.