Nguồn: Focus và AFP | 2025-02-18

Cảnh sát biển Philippines cho biết, một chiếc trực thăng Hải quân Trung Quốc đã bay gần chỉ cách ba mét với một chiếc máy bay trinh sát của Philippines trên không phận Bãi cạn Scarborough đang tranh chấp gần đây, đánh dấu hành động khiêu khích “nguy hiểm” mới nhất của Bắc Kinh tại Biển Đông.

Chuyến bay trinh sát mang theo một nhóm nhà báo trên Bãi cạn Scarborough đang tranh chấp, Cảnh sát biển cho biết vào ngày 18 tháng 2. Một nhiếp ảnh gia của AFP trên chuyến bay mô tả rằng chiếc trực thăng đã bay theo sát máy bay trước khi tiến lại gần cánh trái, đủ gần để nhìn thấy các nhân viên trên máy bay đang quay phim họ.

Trực thăng của Hải quân Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLAN) đã bay gần chỉ cách ba mét với chiếc Cessna của Cục Thủy sản, theo tuyên bố của lực lượng Cảnh sát biển. "Hành động liều lĩnh này đã gây ra nguy cơ nghiêm trọng đối với an toàn của phi công và hành khách".

Chiếc máy bay đã bay ở độ cao khoảng 213 mét trên mặt nước trong nhiệm vụ quan sát các tàu Trung Quốc quanh bãi cạn này.

Hành động "rất nguy hiểm"

Bãi cạn Scarborough – một chuỗi rạn san hô và đá ngầm hình tam giác ở Biển Đông – đã trở thành điểm nóng giữa các quốc gia kể từ khi Trung Quốc chiếm đoạt nó từ Philippines vào năm 2012.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông, bất chấp phán quyết quốc tế năm 2016 đã kết luận rằng tuyên bố này không có cơ sở pháp lý.

Người phát ngôn của lực lượng Cảnh sát biển, Commodore Jay Tarriela, cho các nhà báo biết rằng vụ việc này là lần đầu tiên một chiếc trực thăng của Hải quân Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLAN) được sử dụng chống đối một máy bay tuần tra của Philippines theo cách như vậy.

"Chỉ dưới 10 feet (3 mét). Vậy nên rất nguy hiểm. Điều này chắc chắn có thể ảnh hưởng đến độ ổn định của máy bay", phát nghôn viên Tarriela cho biết trong buổi họp báo sau sự cố.

Khi được hỏi liệu cuộc đụng độ này có đánh dấu một sự leo thang hay không, phát ngôn viên Tarriela cho biết ông tin rằng Trung Quốc đang áp dụng một "phương pháp cân nhắc" đối với những đụng độ như vậy, đồng thời nhắc lại tuyên bố của Tổng thống Ferdinand Marcos rằng hiệp ước phòng thủ lẫn nhau với Hoa Kỳ của quốc gia này có thể được kích hoạt nếu có trường hợp tử vong xảy ra.

Máy bay của Philippines đã "xâm nhập trái phép" không phận Trung Quốc, theo lời phát ngôn viên quân đội Trung Quốc Tian Junli.

Pháo sáng, va chạm và súng nước

Sự việc này xảy ra chưa đầy một tuần sau khi Úc lên án Bắc Kinh vì hành vi quân sự "không an toàn", cáo buộc rằng một chiếc máy bay chiến đấu Trung Quốc đã phóng pháo sáng cách một chiếc máy bay giám sát tuần tra trên không phận Biển Đông chỉ 30 mét.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho rằng, vào thời điểm đó, chiếc máy bay của Úc đã "xâm nhập cố ý vào không phận" quanh quần đảo Hoàng Sa, khu vực cũng được Việt Nam và Đài Loan tuyên bố chủ quyền.

Bãi cạn Scarborough đã trở thành điểm nóng của những cuộc đối đầu lặp đi lặp lại khi Manila tiếp tế cho ngư dân Philippines trong khu vực. Nó cách đảo chính của Philippines, Luzon, 240 km về phía tây và gần 900 km từ Hải Nam, khu vực đất liền lớn gần nhất của Trung Quốc.

Vào tháng 12, Philippines cho biết lực lượng Cảnh sát biển Trung Quốc đã sử dụng súng phun nước và đã "va chạm từ bên hông" một tàu của cơ quan Thủy sản chính phủ.

Manila đã đăng tải một video dường như cho thấy một tàu của lực lượng Cảnh sát biển Trung Quốc đang hướng luồng nước dữ dội vào tàu BRP Datu Pagbuaya.

Đoạn video khác, được cho là quay từ tàu Philippines, cho thấy thủy thủ đoàn la hét “Va chạm! Va chạm!” khi con tàu Trung Quốc có kích thước lớn hơn nhiều tiến gần về phía mạn phải của tàu trước khi va vào nó.

Manila và đồng minh theo hiệp ước Washington đã tăng cường hợp tác quốc phòng kể từ khi tổng thống Marcos nhậm chức vào năm 2022 và bắt đầu phản đối các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối với Biển Đông.

Căng thẳng leo thang gần Đài Loan

Vào tháng 12, Philippines cho biết nước này hy vọng sẽ mua được hệ thống tên lửa Typhon của Hoa Kỳ, như một phần của nỗ lực đảm bảo các lợi ích hàng hải của mình.

Hệ thống tên lửa tầm trung, được triển khai vào năm 2024 cho các cuộc tập trận quân sự chung hàng năm, có tầm bắn 482,8 km, nhưng phiên bản có tầm bắn xa hơn đang được phát triển.

Trung Quốc cảnh báo rằng việc mua hệ thống này có nguy cơ kích động "cuộc chạy đua vũ trang".

Các động thái khiêu khích của Bắc Kinh tại Bãi cạn Scarborough diễn ra sau vài ngày kể từ khi Đài Loan cho biết đã phát hiện máy bay quân sự Trung Quốc gần đảo này, trong lúc một tàu chiến của Canada đi qua Eo biển Đài Loan.

Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết, từ ngày 10 đến 12 tháng 2, Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA) đã triển khai tổng cộng 62 chuyến bay quân sự trong vòng 48 giờ xung quanh Eo biển Đài Loan.

Tàu chiến của Canada là tàu hải quân Canada đầu tiên đi qua eo biển này trong năm nay, Bộ Ngoại giao cho biết, điều này xảy ra chỉ vài ngày sau khi hai tàu của Hoa Kỳ cũng đã đi qua eo biển này.

Kể từ khi Tổng thống Đài Loan Lai Ching-te nhậm chức vào tháng 5 năm ngoái, Trung Quốc đã tiến hành nhiều cuộc tập trận quân sự quy mô lớn xung quanh Eo biển Đài Loan, làm leo thang căng thẳng.