Theo AFP và Focus | 2025-06-03

Sức mạnh quân sự đang lên của Trung Quốc và thái độ gây hấn của nước này đối với Đài Loan đã trở thành chủ đề trung tâm tại hội nghị thượng đỉnh an ninh hàng đầu châu Á.

Tại Đối thoại Shangri-La kéo dài ba ngày và kết thúc vào ngày 1/6 tại Singapore, các bộ trưởng quốc phòng và các nhà lãnh đạo thế giới đã trực diện chỉ trích thái độ hung hăng, quyết đoán của Bắc Kinh ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Các đại biểu đến từ Washington cho tới Paris, Canberra cho tới Berlin, đều đã lên tiếng cảnh báo về việc Trung Quốc tăng cường năng lực quân sự cũng như gia tăng áp lực đối với Đài Loan và Biển Đông - những điểm nóng mà họ cảnh báo có thể châm ngòi xung đột trong tương lai.

Sáu năm kể từ khi ra mắt tầm nhìn về một khu vực "Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở", Hoa Kỳ đã sử dụng hội nghị thượng đỉnh an ninh năm nay tại Singapore để phác họa một chiến lược mạnh mẽ và quyết đoán hơn trong nhiệm kỳ thứ hai của chính quyền Trump.

Trong bài phát biểu quan trọng vào ngày 31/5, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth đã đưa ra một lời cảnh báo rõ ràng về nguy cơ xảy ra xung đột vũ trang ở châu Á.

"Mối đe dọa mà Trung Quốc tạo ra là có thật và có thể đang cận kề” – Ông Hegseth tuyên bố. Ông nói có bằng chứng tin cậy cho thấy Bắc Kinh đang "chuẩn bị để có thể sử dụng sức mạnh quân sự nhằm thay đổi cán cân sức mạnh ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương". Ông cũng cáo buộc quân đội Trung Quốc đang tích cực xây dựng năng lực để xâm lược Đài Loan và "tập dượt cho cuộc xâm lược thực sự”.

Hình dung hành vi của Trung Quốc trong khu vực như một "lời cảnh tỉnh", ông Hegseth liệt kê các cuộc tấn công mạng, các hoạt động quấy rối các quốc gia láng giềng và "việc chiếm đóng và quân sự hóa bất hợp pháp các vùng đất" ở Biển Đông trong số những hành động đe dọa hòa bình của Bắc Kinh.

Ông Hegseth thúc giục các đồng minh châu Á tăng chi tiêu quốc phòng, hướng tới mục tiêu đạt mức 5% GDP, nhấn mạnh sự cần thiết phải chuẩn bị cho một cuộc xung đột khu vực quy mô lớn và gia tăng chia sẻ gánh nặng.

"Các đồng minh châu Á nên nhìn sang các quốc gia ở châu Âu để thấy một hình mẫu mới” - ông nói và kêu gọi cần có các bước đi ngay lập tức để nâng cấp năng lực quân sự trên toàn khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Ông Hegseth tái khẳng định cam kết của Hoa Kỳ với các đồng minh khu vực, tuyên bố rằng Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương vẫn là "khu vực ưu tiên của Hoa Kỳ" và quả quyết: "Trung Quốc không thể lấn át chúng ta hay các đồng minh và đối tác của chúng ta".

"Những phát biểu của ông Hegseth về việcTrung Quốc gây sức ép đối với Đài Loan và các nước có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông là những lời mạnh mẽ nhất từ trước tới nay của một vị Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ tại Đối thoại Shangri-La" - bà Bonnie Glaser, Giám đốc chương trình Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương của Tổ chức German Marshall Fund của Hoa Kỳ, nhận định.

Bà cho rằng những phát biểu này dựa trên thực tế, không phải là hành động thể hiện sự đối đầu - bà nói với tờ Wall Street Journal.

'Các vùng cưỡng ép'

Các quan chức và lãnh đạo từ các quốc gia khác cũng lên án sự gây hấn của Trung Quốc.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã sử dụng bài phát biểu của mình tại Đối thoại Shangri-La trong ngày 30/5 để kêu gọi châu Âu và châu Á đoàn kết chống lại các chiến thuật địa chính trị mang tính cưỡng ép. Phát biểu này của ông được nhiều người hiểu là sự chỉ trích đối với Trung Quốc và Nga.

"Chúng ta đang phải đối mặt với các quốc gia theo chủ nghĩa xét lại muốn áp đặt -- dưới danh nghĩa các vùng ảnh hưởng -- các vùng cưỡng ép", ông Macron nói. Ông kêu gọi các nhà lãnh đạo "xây dựng một liên minh tích cực mới giữa châu Âu và châu Á, dựa trên các chuẩn mực chung của chúng ta, dựa trên các nguyên tắc chung của chúng ta”.

Việc cho phép việc chiếm đóng lãnh thổ ở Ukraine mà không phải chịu hậu quả sẽ tạo ra một tiền lệ nguy hiểm đối với Đài Loan và các khu vực khác - ông nói.

"Quý vị sẽ nói thế nào về những gì có thể xảy ra ở Đài Loan?" - ông đặt câu hỏi. "Quý vị sẽ làm gì vào ngày có điều gì đó xảy ra ở Philippines?"

Đức và Úc đã cùng tham gia lời kêu gọi cảnh giác mang tính khu vực về việc gia tăng sức mạnh quân sự của Trung Quốc.

Tổng tư lệnh Quân đội Đức, Thượng tướng Carsten Breuernói với Bloomberg rằng Đức cam kết ủng hộ "trật tự quốc tế dựa trên luật lệ" và bảo vệ "tự do hàng hải" ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Bộ trưởng Quốc phòng Úc Richard Marles nhấn mạnh rằng "những gì chúng ta thấy đó là Trung Quốc hiện là quốc gia có sự gia tăng lớn nhất về năng lực quân sự và sự tích tụ sức mạnh theo nghĩa truyền thống kể từ khi Thế chiến Thứ hai kết thúc".

Ông kêu gọi Bắc Kinh phải có sự minh bạch về những ý định quân sự của mình.

Tham dự ở cấp thấp

Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã chỉ trích bài phát biểu của ông Hegseth và cho biết đã gửi "phản đối chính thức với phía Hoa Kỳ".

Năm nay, Trung Quốc đã cử một đoàn đại biểu cấp thấp tham dự diễn đàn.

Bộ trưởng Quốc phòng Đổng Quân (Dong Jun) không tham dự Đối thoại và phiên họp toàn thể về "Quan hệ đối tác an ninh toàn cầu của Trung Quốc" đã bị hủy bỏ - tờ South China Morning Post (Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng) có trụ sở tại Hong Kong, đưa tin.

Chuẩn đô đốc Hồ Cương Phong, Phó Giám đốc Đại học Quốc phòng của Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA) và là trưởng đoàn Trung Quốc, đã lên án những hành động mà ông mô tả là nhằm "gây rối, gây chia rẽ, kích động đối đầu và làm mất ổn định khu vực Châu Á - Thái Bình Dương".

Đoàn đại biểu Trung Quốc đã từ chối tổ chức họp báo và hiếm khi tham gia hoạt động cùng các đoàn khác tại hội nghị.

Bất chấp những lo ngại trong khu vực gia tăng, Trung Quốc vẫn tiếp tục các hoạt động và lập trường quân sự của mình.

Trong tháng 5, PLA đã triển khai hai nhóm tác chiến tàu sân bay và hơn 70 tàu hải quân và hải cảnh trên biển Hoàng Hải (Yellow Sea), Biển Hoa Đông, Eo biển Đài Loan và Biển Đông – những hoạt động được mô tả là những chiến thuật gây áp lực cực độ nhắm vào Đài Loan và các đồng minh của nước này.

Cùng lúc Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth phát biểu tại diễn đàn, quân đội Trung Quốc đã công bố tiến hành "các cuộc tuần tra sẵn sàng chiến đấu" quanh Bãi cạn Scarborough đang có tranh chấp.