Tác giả: Wu Qiaoxi | 2025-07-29

Bắc Kinh đã trải thảm đỏ chào đón Thủ tướng Anthony Albanese trong chuyến thăm kéo dài sáu ngày của ông -- đây là chuyến công du nước ngoài dài nhất kể từ khi ông Albanese nhậm chức năm 2022.

Trái ngược với những cái bắt tay nồng ấm và ngoại giao gấu trúc, nhà lãnh đạo Australia thấy mình như đang đi trên dây khi tìm cách cân bằng giữa một bên là hứa hẹn về nối lại thương mại và bên kia là những căng thẳng chiến lược dai dẳng.

Ngày 12/7, ông Albanese đã đến Thượng Hải cùng một phái đoàn các nhân vật cấp cao trong các ngành công nghiệp. Chuyến thăm Trung Quốc này là lần thứ hai của ông với tư cách thủ tướng.

Thủ tướng Albanese đã dừng chân ở những địa điểm mang tính biểu tượng như Vạn Lý Trường Thành và Trung tâm Nghiên cứu và Nhân giống gấu trúc khổng lồ ở Thành Đô. Tại đây, ông đã thăm Fu Ni, con gấu trúc từng sống 15 năm ở Australia.

Quan hệ ngoại giao không đơn giản là "đen-và-trắng" giống như gấu trúc, ông Albanese nói. Ông cho rằng những yếu tố "mềm" và uyển chuyển hơn trong suốt chuyến thăm là rất quan trọng để củng cố quan hệ.

Ngày 15/7, Thủ tướng Albanese đã có cuộc thảo luận với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh trong một hội nghị thượng đỉnh được chuẩn bị một cách kỹ lưỡng nhằm ổn định quan hệ giữa hai nước.

Ông Albanese đã nhấn mạnh tầm quan trọng của Trung Quốc đối với nền kinh tế Australia.

"Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Australia, nên việc duy trì mối quan hệ tích cực và mang tính xây dựng với Trung Quốc là rất có lợi đối với việc làm và nền kinh tế của Australia", ông phát biểu trong cuộc họp báo ngày 15/7.

Ông Tập khẳng định quan hệ Trung Quốc-Australia đã "vượt qua giai đoạn thấp điểm và lấy lại được động lực tích cực", theo tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc.

Vẫn tồn tại nhiều vấn đề

"Giai đoạn thấp điểm" đó bắt đầu vào năm 2020, khi Australia kêu gọi một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của COVID-19. Động thái này khiến Bắc Kinh tức giận và đưa ra các biện pháp trừng phạt bằng cách hạn chế thương mại đối với các mặt hàng xuất khẩu quan trọng của Australia.

Đến năm 2023, Trung Quốc mới bắt đầu dỡ bỏ các lệnh cấm, đỉnh điểm là vào tháng 12/2024 với việc gỡ bỏ các hạn chế đối với tôm hùm đá — một biểu tượng của việc chấm dứt cuộc chiến thương mại trị giá hàng tỷ đô la.

Ông Albanese đã định hình chuyến công du của mình như một nỗ lực nhằm đảm bảo sự phục hồi kinh tế và công bố các thỏa thuận mới trong lĩnh vực du lịch, nông nghiệp và năng lượng tái tạo.

Tuy nhiên, giữa hai nước vẫn còn nhiều bất đồng xung quanh các vấn đề an ninh.

Phát biểu trong cuộc họp báo, ông Albanese đã thể hiện sự quan ngại về một cuộc tập trận bắn đạn thật nhưng không thông báo trước của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) ở biển Tasman đầu năm nay.

Ông cũng cho biết mình không thảo luận với ông Tập về cảng Darwin. Chính phủ Australia đang tìm cách lấy lại cảng chiến lược ở phía bắc này, hiện cho một công ty Trung Quốc thuê, với lý do an ninh quốc gia -- một động thái khiến Bắc Kinh không hài lòng.

Thủ tướng Albanese cũng cho biết ông Tập không đề cập đến cảng này và ông cảm thấy không cần phải giải thích về lập trường của Canberra.

Về vấn đề Đài Loan, ông Albanese buộc phải làm rõ lập trường của Australia sau khi truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin ông đã tái khẳng định sự phản đối về vấn đề "Đài Loan độc lập".

Khi được hỏi liệu ông có sử dụng cụm từ đó hay không, ông Albanese cho biết hôm 16/ 7 rằng, ông chưa được biết thông tin này của Trung Quốc và nhắc lại: "Chúng tôi ủng hộ chính sách Một Trung Quốc. Chúng tôi ủng hộ sự nguyên trạng".

Thủ tướng Albanese khẳng định, Australia không ủng hộ các thay đổi đơn phương đối với hiện trạng ở eo biển Đài Loan và lập trường của Australia không thay đổi.

Một động thái tìm kiếm sự cân bằng

Truyền thông nhà nước Trung Quốc đã đưa tin tích cực về chuyến thăm này. Một bài xã luận của Global Times tuyên bố, quan hệ hai nước đã vượt qua "cơn bão" ba năm trước để đến với "tầng bình lưu" bình yên và giai đoạn bất ổn nhất đối với hai quốc gia đã qua.

Tuy nhiên, tại Australia, phản ứng lại lạnh nhạt hơn nhiều.

Lãnh đạo Đảng đối lập tại Thượng viện, Michaelia Cash, nói với Sky News rằng, chuyến thăm này được ghi dấu bởi "sự thiếu hành động" và "sự không chắc chắn,". Bà chỉ trích ông Albanese vì không đưa ra được thông điệp cứng rắn về an ninh và chủ quyền.

"Ông Albanese cần phải rõ ràng về quyết định này và trong một mối quan hệ có sự tôn trọng lẫn nhau, quyết định đó cần được tôn trọng", bà nói như vậy khi đề cập đến vấn đề cảng Darwin.

Bà Cash cho rằng những quan ngại của ông Albanese dường như đã bị "bỏ qua".

Greg Sheridan, biên tập viên quốc tế của tờ The Australian, gọi chuyến thăm này là "cực kỳ ngớ ngẩn". Ông lưu ý rằng chuyến thăm trùng với Talisman Sabre năm nay — cuộc tập trận quân sự lớn nhất từ trước đến nay của liên minh 19 quốc gia do Australia và Hoa Kỳ dẫn dắt.

Nói với Sky News, ông Sheridan chỉ trích ông Albanese vì đã bỏ qua các chuyến thăm đến các đối tác khu vực quan trọng như Nhật Bản và Hàn Quốc và vì không mang lại được kết quả cụ thể.

"Chuyến thăm tự mãn của ông Albanese là chất liệu vàng cho việc tuyên truyền của Bắc Kinh nhưng không mang lại lợi ích gì cho chúng ta", ông viết trên tờ The Australian.

Động thái nhằm tìm kiếm sự cân bằng chiến lược này đã được đề cập trong một phân tích của RANE's Worldview vào cuối tháng 7. Phân tích này lưu ý, mặc dù chuyến đi có thể mang lại lợi ích thương mại ngắn hạn, nhưng "những rủi ro an ninh khu vực đang gia tăng có thể sẽ khiến Canberra phải cứng rắn hơn, giới hạn phạm vi ràng buộc kinh tế dài hạn với Bắc Kinh".

"Điều mà Thủ tướng Albanese đã không nhận ra là sự dễ bị tổn thương và rủi ro nghiêm trọng khi làm sâu sắc hơn mức độ phụ thuộc thương mại vốn đã lớn của Australia", Michael Shoebridge, người sáng lập Viện Chính sách Chiến lược Australia, nói với The New York Times.

"Hoá ra là lòng tham luôn đánh bại nỗi sợ hãi".