Tác giả: Shirin Bhandari | 2025-10-15

Philippines đang đối mặt với làn sóng lo ngại gia tăng trước tình trạng các thiết bị không người lái dưới nước của Trung Quốc xâm nhập ngày càng nhiều vào vùng biển của mình, một diễn biến gióng lên hồi chuông cảnh báo nghiêm trọng về an ninh và chủ quyền quốc gia.

Vào cuối tháng 9, một chuyến đánh cá thường ngày ngoài khơi Linapacan, tỉnh Palawan, bỗng trở thành vấn đề an ninh quốc gia khi các ngư dân địa phương vớt được một vật thể dài 12 feet (3,7 mét) mang ký hiệu bằng chữ Trung Quốc.

Vật thể này có dấu hiệu bị ngâm trong nước biển mặn trong thời gian dài và sau đó được Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Philippines (PCG) xác định là một thiết bị không người lái dưới nước. Phát hiện này cho thấy rõ mối đe dọa ngày càng tăng từ các hoạt động trái phép của nước ngoài trong vùng biển Philippines.

Người phát ngôn Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Philippines, Chuẩn Đô đốc Jay Tarriela cho biết: “Nó được gắn trên một khung kim loại chắc chắn, đặc trưng của các phương tiện tự hành dưới nước, thường được gọi là thiết bị không người lái dưới nước”.

Thiết bị này, thường được sử dụng để đo độ mặn, nhiệt độ và độ sâu đại dương, đóng vai trò quan trọng trong việc do thám dưới nước và khảo sát địa hình đáy biển.

Mặc dù các hoạt động này khá phổ biến trong nghiên cứu hải dương học, nhưng việc triển khai công nghệ như vậy mà không có sự đồng ý của quốc gia sở tại là hành vi vi phạm luật pháp hàng hải quốc tế.

Phát hiện này chỉ ra nguy cơ tồn tại các hoạt động do thám và thu thập dữ liệu trái phép do các thế lực nước ngoài thực hiện.

Trong một thông cáo, Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Phillipines cho biết: "Các thiết bị được thu giữ cho thấy chúng có khả năng tự động xử lý, lưu trữ và truyền dữ liệu qua vệ tinh; trong đó một trường hợp ghi nhận, có thông tin được mã hóa gửi về đại lục Trung Quốc trong quá trình hoạt động”.

Hết cái drone khả nghi này lại đến cái khác

Vụ thu giữ thiết bị không người lái dưới nước này nằm trong chuỗi các phát hiện tương tự mà Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Philippines đã thực hiện kể từ năm 2022. Ít nhất năm thiết bị dưới nước đã được tìm thấy ở nhiều khu vực khác nhau trên khắp Philippines. Các thiết bị trước đó bao gồm các mô-đun liên lạc hiện đại, bộ pin và logo có liên quan đến các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc.

PCG đã bàn giao từng thiết bị này cho Hải quân Philippines để tiến hành phân tích khoa học pháp lý. Theo suy luận, Trung Quốc có thể đang triển khai các thiết bị không người lái này như một phần của chiến dịch do thám và khảo sát địa hình đáy biển quy mô lớn hơn, nhắm vào các tuyến hàng hải và hạ tầng dữ liệu trọng yếu của Philippines.

Phân tích khoa học pháp lý đã xác định một số thiết bị không người lái trước đó có liên quan đến các nhà thầu quốc phòng Trung Quốc, Chuẩn Đô đốc Tarriela xác nhận. Một số thiết bị được phát hiện có thẻ SIM của China Telecom, hệ thống liên lạc được mã hóa và bộ thu phát vệ tinh, có liên quan đến các công ty có trụ sở tại Bắc Kinh.

PCG đã biểu dương hành động kịp thời của các ngư dân địa phương khi báo cáo về thiết bị không người lái này. Lực lượng này vẫn duy trì “cảnh giác khi bảo vệ vùng biển của chúng ta và gìn giữ sinh kế của ngư dân”, Đô đốc Ronnie Gil Gavan, Tư lệnh Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Philippines, cho biết.

Đô đốc Gavan nói thêm: “Vụ việc này cho thấy rõ sự cần thiết phải duy trì nhận thức cộng đồng và áp dụng cách tiếp cận toàn dân, toàn diện nhằm ngăn chặn các hoạt động trái phép trong vùng biển của chúng ta”.

Khu vực trọng yếu

Tần suất đáng báo động của các vụ phát hiện thiết bị không người lái này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa Trung Quốc và Philippines, đặc biệt là ở Biển Đông, nơi các quốc gia có các tuyên bố chủ quyền chồng lấn lẫn nhau.

Khu vực này không chỉ có vai trò quan trọng đối với tuyến hàng hải quốc tế mà còn có các trữ lượng dầu khí có giá trị. Các nhà phân tích nhận định rằng những thiết bị không người lái này là một phần trong chiến lược bành trướng rộng lớn hơn của Trung Quốc tại Biển Đông.

Đầu năm nay, các cơ quan tình báo Philippines đã khám phá những hoạt động do thám của Trung Quốc tại nhiều cơ sở quân sự trên khắp Philippines. Họ đã bắt giữ một số công dân Trung Quốc bị nghi ngờ thu thập thông tin nhạy cảm về các chuyến cập cảng của tàu chiến Mỹ tại căn cứ hải quân Vịnh Subic.

Rocio Gatdula, chuyên gia kinh tế quốc phòng tại Mỹ và là tổng biên tập của Georgetown Security Studies Review, đã nhận định về những gì mà Trung Quốc có thể đang tìm kiếm trong những vùng biển đó.

Bà nhận định trong cuộc phỏng vấn với USNI News: “Các mục tiêu của Trung Quốc có thể bao gồm khảo sát địa hình đáy biển của Philippines để hỗ trợ cho các hoạt động của tàu ngầm và hải quân, thu thập thông tin tình báo cho mục đích quân sự, hàng hải và khai thác tài nguyên, cũng như củng cố các tuyên bố chủ quyền thông qua hoạt động do thám và hiện diện”.

Vụ thu giữ thiết bị không người lái gần đây cho thấy rõ nguy cơ Trung Quốc gây suy giảm khả năng nhận diện tình huống của Lực lượng Vũ trang Philippines, đồng thời dọn đường cho các vụ xâm nhập hàng hải trong tương lai.

Bà Gatdula nói thêm: “Đầu tư vào hỗ trợ kỹ thuật để phân tích các thiết bị không người lái thu giữ được sẽ giúp Manila tăng cường khả năng đối phó với các vụ xâm nhập, cải tiến hệ thống cảnh báo sớm và củng cố năng lực ngăn chặn các hành động gây hấn hàng hải liên tiếp của Trung Quốc”.