Nguồn: Focus | 2025-10-30

Mới đây, Thủy quân Lục chiến Philippines và Hoa Kỳ đã tiến hành một cuộc tập trận lớn để bảo vệ đảo Balabac, nơi được coi là cửa ngõ nối biển Sulu với Biển Đông. Cuộc tập trận này cho thấy rõ những nỗ lực của Manila trong việc tăng cường phòng thủ khu vực phía nam.

Tờ ABS-CBN News đưa tin, cuộc tập trận kéo dài hai tuần, có tên gọi Hoạt động hỗ trợ hàng không trên biển năm 2025 (MASA 25), đã kết thúc ngày 24/10 sau một loạt các cuộc tập trận hỗn hợp, gồm các hoạt động phòng thủ bờ biển và tấn công trên biển, nhảy dù tự do, huấn luyện thoát hiểm khi trực thăng ở dưới nước và trao đổi chuyên môn.

MASA là cuộc tập trận thường niên của Philippines và Hoa Kỳ, chú trọng vào tăng cường khả năng tác chiến trên không và trên biển.

Manila đang lên kế hoạch xây dựng một căn cứ quân sự ở Balabac, một hòn đảo không có tranh chấp ở cực tây Philippines. Cách Malaysia chỉ 50km về phía bắc, hòn đảo này kiểm soát eo biển Balabac, một tuyến đường thủy quan trọng nối liền biển Sulu với Biển Đông, mà phía Manila gọi là biển Tây Philippines.

Trong thời gian diễn ra cuộc tập trận, các đội đặc nhiệm của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Philippines (PCG) và lính thủy đánh bộ Philippines đã thực hiện các hoạt động đổ bộ lên tàu chung gần Balabac.

Theo một tuyên bố của PCG, cuộc tập trận đổ bộ lên tàu nhằm "ngăn chặn các thế lực thù địch xác lập được chỗ đứng chắc chắn trong khu vực lân cận" đảo Balabac.

Hải quân Philippines cho biết cuộc tập trận đổ bộ diễn ra ở độ cao lớn so với mặt biển, từ đó, lính thủy đánh bộ trinh sát được thả xuống khu vực Balabac, cho thấy khả năng chiếm giữ mục tiêu của lính thủy đánh bộ trong "môi trường ven biển có tranh chấp", trang USNI News đưa tin.

Tận dụng những năng lực mới

Theo Thủy quân Lục chiến Philippines (PMC), MASA 25 đã diễn ra tại một số địa điểm ở Bắc Luzon (Ilocos Norte), miền Trung Luzon (Zambales), vùng Thủ đô Quốc gia (Cavite và thành phố Taguig) và Palawan.

Cuộc tập trận này có sự tham gia của 524 binh sĩ PMC và 130 quân nhân của Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ (USMC), cùng với lính dự bị thủy quân lục chiến và quân nhân từ Không đoàn Hải quân Philippines và PCG.

Đại tá Robb McDonald của Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ - tư lệnh Lực lượng Luân phiên Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ tại Đông Nam Á, nhấn mạnh tầm quan trọng của cuộc tập trận trong việc cải thiện năng lực ứng phó của lực lượng hai nước trước các thách thức an ninh mới nổi.

"Trọng tâm của MASA là: tập trung vào việc tận dụng các năng lực mới và các khái niệm mới nổi, đặc biệt khi chúng liên quan đến phòng thủ trên biển, và tấn công mạnh mẽ vào các mối đe dọa", ông McDonald phát biểu trong lễ bế mạc tại Căn cứ Hải quân Jose Francisco ở thành phố Taguig. "Thông qua huấn luyện chung, chúng ta sẽ tăng cường sự ổn định và an ninh khu vực cho một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở".

Theo ABS-CBN News, ông đánh giá "mức độ thành thạo và khả năng tác chiến mà các lực lượng của chúng ta đã đạt được là chuẩn mực".

Trong khuôn khổ khóa huấn luyện, các đơn vị thông tin của PMC và USMC đã cùng nhau luyện tập thành thạo Bộ công cụ Nhận thức Chiến thuật (TAK), một công cụ tình huống kỹ thuật số theo thời gian thực.

"Chúng tôi đã có thể chia sẻ ngay lập tức vấn đề bảo mật thông tin kỹ thuật số trên các mạng lưới và radio cho nhau", đại tá McDonald cho biết. "Việc sử dụng công nghệ này trong suốt cuộc tập trận đã chứng minh chúng hiệu quả như thế nào".

Tầm quan trọng của Balabac

Balabac là một trong chín địa điểm được lựa chọn theo Thỏa thuận Tăng cường Hợp tác Quốc phòng (EDCA). Thỏa thuận này cho phép triển khai các cơ sở do Hoa Kỳ tài trợ cũng như triển khai quân luân phiên tại Philippines.

Được ký kết năm 2014, EDCA hỗ trợ việc đào tạo, ứng phó nhân đạo và hiện đại hóa lực lượng Philippines.

Năm 2023, hai nước đã chọn Balabac làm địa điểm cho EDCA .

Hòn đảo này là địa điểm duy nhất giáp với Biển Đông. Việc sử dụng Balabac cho hợp tác quân sự Philippines-Hoa Kỳ cho thấy những căng thẳng gia tăng giữa Manila và Bắc Kinh.

Chính phủ Philippines đã đầu tư mạnh tay vào Balabac, nâng cấp trạm giám sát ven biển đã có sẵn, xây dựng một đường băng quân sự dài 3km và mở rộng Căn cứ Hải quân Narcisco Del Rosario với một cầu tàu có khả năng tiếp nhận các tàu cỡ khu trục hạm. Những dự án này đã được tiến hành trước khi nơi này được chọn là địa điểm theo EDCA.

Bên cạnh các nâng cấp quân sự, Bộ Năng lượng Philippines, thông qua Tổng công ty Điện lực Quốc gia và Lực lượng Vũ trang Philippines, đã bàn giao Hệ thống Năng lượng Di động (MES) cho hòn đảo này vào ngày 3/10. Hệ thống MES được đặt trong một xe kéo dài khoảng 20 feet (khoảng 6.1m), bao gồm các tấm pin mặt trời, bộ biến tần lai và bộ lưu trữ pin để cung cấp điện mà không qua lưới điện cho các trung tâm chỉ huy, bệnh viện và các trung tâm cấp cứu. Dự án này là một phần của chương trình An ninh Năng lượng Philippines do Hoa Kỳ tài trợ.

Hỗ trợ bằng luật pháp

Tháng 11 năm ngoái, Philippines đã ban hành hai bộ luật hàng hải để củng cố chủ quyền của mình ở Biển Đông. Đạo luật Vùng biển Philippines xác định vùng lãnh hải và vùng đặc quyền kinh tế của nước này, trong khi Đạo luật Đường Biển Quần đảo Philippines quy định việc đi lại qua vùng biển Philippines của tàu thuyền nước ngoài. Cả hai luật đều phù hợp với luật pháp Philippines và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển.

Khi đó, Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. đã phát biểu rằng các luật này "tăng cường năng lực quản trị và củng cố các chính sách hàng hải của chúng ta nhằm phát triển kinh tế và an ninh quốc gia".