Tác giả: Zarak Khan | 2025-11-18

Indonesia đang xúc tiến thỏa thuận mua 42 tiêm kích Rafale trị giá 8,1 tỷ USD từ Pháp. Chiếc đầu tiên dự kiến được bàn giao vào đầu năm 2026.

Theo Thống chế Không quân Mohamad Tonny Harjono, các tiêm kích đa nhiệm do Dassault Aviation sản xuất sẽ được bàn giao theo từng giai đoạn bắt đầu từ tháng 2/2026.

Lô thứ hai dự kiến được bàn giao vào tháng 4/2026, và toàn bộ 42 chiếc sẽ đi vào biên chế trong những năm tiếp theo, hãng tin nhà nước Antara đưa tin hồi tháng 9.

Bốn phi công của không quân Indonesia đã hoàn thành chuyến bay solo đầu tiên trên tiêm kích Rafale trong khóa huấn luyện tại Pháp hồi tháng 9 năm nay.

Các quan chức Pháp và Indonesia cho biết, thương vụ này không chỉ tăng cường quan hệ quốc phòng song phương mà còn thể hiện niềm tin của Jakarta đối với Paris như một đối tác chiến lược.

Chương trình Rafale đã trở thành một yếu tố trọng tâm trong nỗ lực hiện đại hóa không quân Indonesia và tăng cường năng lực răn đe trên khắp Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, nơi căng thẳng về Biển Đông và các tranh chấp lãnh thổ vẫn tiếp diễn. Indonesia gia nhập nhóm các quốc gia bao gồm Ai Cập, Qatar, UAE và Ấn Độ vận hành dòng tiêm kích do Pháp sản xuất.

Các thương vụ này là thành tố chủ chốt trong chiến lược xuất khẩu quốc phòng của Pháp và nằm trong nỗ lực tăng cường quan hệ an ninh của Paris với châu Á trong bối cảnh Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng.

Harjono cho biết Rafale sẽ mang lại cú hích lớn cho không quân Indonesia, vốn đang vận hành các dòng máy bay như T-50, Hawk 100/200, Sukhoi Su-30 và F-16.

Việc Indonesia chọn Rafale diễn ra bất chấp sức ép và sự hiện diện của những lựa chọn rẻ hơn, như J-10C, của Trung Quốc.

Một báo cáo tháng 5 của China Global South Project ghi nhận Jakarta đang vận hành một đội máy bay hỗn hợp với nguồn gốc từ Mỹ, Nga và châu Âu.

Báo cáo nhận định việc “tích hợp hoàn toàn một hệ sinh thái quốc phòng Trung Quốc có thể tạo ra nhiều phức tạp hơn là giá trị” đối với Jakarta.

Chống thông tin sai lệch

Việc tiếp tục tiến tới thỏa thuận với Pháp diễn ra sau cái mà Paris mô tả là một “chiến dịch thông tin sai lệch lớn” hồi đầu năm nhằm làm suy giảm niềm tin vào hiệu suất của Rafale.

Chiến dịch trực tuyến leo thang sau bốn ngày đụng độ Ấn Độ – Pakistan vào tháng 5, trong đó lan truyền nhiều cáo buộc chưa được xác thực rằng nhiều chiếc Rafale của Ấn Độ đã bị bắn hạ. Pakistan nói không quân nước này đã bắn rơi 5 máy bay Ấn Độ, bao gồm ba chiếc Rafale.

Các quan chức Pháp kịch liệt bác bỏ các cáo buộc này. Tư lệnh không quân Pháp, Tướng Jérôme Bellanger, nói bằng chứng hiện có cho thấy Ấn Độ mất ba máy bay: một Rafale, một Sukhoi do Nga sản xuất và một Mirage 2000.

Theo một báo cáo tháng 7 của Associated Press (AP), cơ quan tình báo Pháp theo dõi chiến dịch trực tuyến đã phát hiện hơn 1.000 tài khoản mạng xã hội mới được tạo ra nhằm khuếch đại các luận điệu quảng bá sự vượt trội của công nghệ Trung Quốc so với Rafale.

Chiến dịch bị cáo buộc này không chỉ diễn ra trên mạng. Báo cáo của AP cho biết nó còn được củng cố qua các kênh ngoại giao, khi các tùy viên quốc phòng Trung Quốc bị cho là đã gieo nghi ngờ về Rafale, tìm cách thuyết phục các nước mua sắm – bao gồm Indonesia – “không mua thêm và khuyến khích các khách hàng tiềm năng khác chọn máy bay Trung Quốc”.

Justin Bronk, chuyên gia về không quân thuộc Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia Anh, nói với AP rằng Trung Quốc có thể đang hy vọng “làm suy yếu các mối quan hệ an ninh mà Pháp đang xây dựng với các quốc gia châu Á bằng cách gieo lo ngại về các trang bị mà Pháp cung cấp”.

“Từ góc độ hạn chế ảnh hưởng của các nước phương Tây ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, việc Trung Quốc sử dụng hiệu suất của hệ vũ khí Pakistan – hoặc ít nhất là hiệu suất được tuyên bố – trong việc bắn hạ một chiếc Rafale để làm công cụ giảm sức hút của dòng máy bay này trên thị trường xuất khẩu là điều dễ hiểu”, ông nói.

Thắt chặt quan hệ Indonesia – Pháp

Ngoài chương trình Rafale, Indonesia năm 2024 đã đồng ý mua hai tàu ngầm lớp Scorpene từ Tập đoàn Naval Group của Pháp, và năm 2023 công bố mua 13 radar giám sát tầm xa của Thales.

Bộ trưởng Quốc phòng Indonesia Sjafrie Sjamsoeddin và Đại sứ Pháp Fabien Penone đã hội đàm hôm 13/11, nhấn mạnh “cường độ hợp tác quốc phòng ngày càng tăng giữa hai nước, nay đã được nâng lên thành quan hệ đối tác chiến lược”, Asia Today đưa tin.

Hai bên “tái khẳng định cam kết làm sâu sắc hợp tác quốc phòng thông qua đối thoại mang tính xây dựng và tôn trọng lẫn nhau, với trọng tâm chung là hỗ trợ hòa bình và ổn định tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương”.

Pháp và Indonesia cũng phối hợp thông qua nhiều cơ chế khu vực, bao gồm Hiệp hội Vành đai Ấn Độ Dương, Hội nghị Hải quân Tây Thái Bình Dương, Sáng kiến Đại dương Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, và Hội nghị Lãnh đạo các cơ quan Cảnh sát biển châu Á.