Ayon kay Li Hsian | 2025-05-14

Ang sagupaan kamakailan sa pagitan ng mga Pakistani jet na gawang China at mga Indian Rafale fighter na gawa ng France ay may implikasyon sa kakayahan at taktika ng depensang panghimpapawid ng Taiwan, ayon sa mga eksperto.

Inihayag ng mga opisyal ng US sa Reuters na isang eroplanong pandigma ng Pakistan na gawang China ang nagpabagsak sa hindi bababa sa dalawang eroplanong militar ng India sa sagupaan noong Mayo 7 sa rehiyon ng Kashmir --isa sa pinakamalalaking labanan sa himpapawid sa modernong kasaysayan.

Mataas ang kumpiyansa na ginamit ng Pakistan ang eroplanong J-10 na gawa ng China upang maglunsad ng mga air-to-air missile laban sa mga fighter jet ng India, ayon sa isang opisyal.

Isa sa mga jet ng India na pinabagsak ay isang Rafale fighter na gawa ng France, ayon sa isa pang opisyal.

Ipinahayag ng Pakistan na nakapagpabagsak ito ng limang eroplano ng India sa labanan sa himpapawid.

Kung mapatunayan, maaaring ito ang maging kauna-unahang tagumpay sa labanan ng serye ng J-10 laban sa isang Western 4.5-generation fighter.

“Ang mga komunidad ng digmaang panghimpapawid sa China, US, at ilang bansa sa Europa ay magiging lubhang interesado na makuha ang pinakatumpak na impormasyon ukol sa mga taktika, paraang teknikal, pamamaraan, mga kagamitang ginamit, kung ano ang epektibo at kung ano ang hindi" sabi ni Douglas Barrie, isang senior fellow para sa military aerospace sa International Institute for Strategic Studies, sa Reuters.

Nakatuon ang espekulasyon sa posibleng paghaharap ng PL-15 air-to-air missile ng China at ang Meteor, isang radar-guided air-to-air missile na ginawa ng European group na MBDA, bagamat walang kumpirmasyon na ginamit nga ang alinman sa mga sandatang ito.

"Maaari mong sabihin na mayroon kang pinakamabisa na sandata ng China laban sa pinakamabisang sandata ng Kanluran, kung talagang ito ay dala; hindi natin alam iyon," sabi ni Barrie.

Bagaman hindi pa malinaw ang mga detalye ng sagupaan, iminungkahi ng mga analyst na gumamit ang Pakistan ng mga taktikang “system warfare” at kombinasyon ng mga sandatang ibinigay ng China, kabilang ang paggamit ng PL-15 missile kasama ang mga eroplanong maagang magbigay ng babala.

Ang engkuwentro ay hindi lang basta isang labanan sa pagitan ng mga sasakyang panghimpapawid at mga missile, sabi ni Su Tzu-yun, direktor ng Institute for National Defense Strategy and Resources sa Taiwan's Institute for National Defense and Security Research, sa Focus.

Binigyang-diin niya ang mahalagang papel ng pagkuha at agarang pagpapadala ng impormasyon sa larangan ng digmaan, pati na rin ang integrasyon sa pagitan ng iba't ibang plataporma.

Tinukoy ni Su ang paggamit ng Hukbong Panghimpapawid ng Pakistan ng taktika na “A-shooter, B-guider” (third-party targeting/guidance) bilang patunay ng kanilang advanced command-and-control capabilities sa modernong labanan.

Bagamat maaaring may kalamangan ang Rafale fighter sa isang one-on-one na labanan, kung mapatunayan mang napabagsak ito ng isang J-10, malamang ang susi ay nasa "electronikong pakikidigma na nagtatakda ng lahat,” aniya.

Sistematikong pakikidigma

Ang koordinasyon ng J-10C at mga eroplanong para sa maagang babala ay nakatawag ng pansin sa Taiwan.

Ang Taiwan ay nag-upgrade na ng ilang F-16 para maging F-16V variant.

Ang mga ito ay mayroong APG-83 active electronically scanned array radar na gawa sa US, na nagbibigay sa kanila ng kalamangan pagdating sa avionics at kakayahan sa pang-elektronikong pakikidigma kumpara sa serye ng J-10.

Gayunpaman, ang koordinasyon sa pagitan ng mga fighter jet at eroplanong para sa maagang babala, pati na rin ang konsepto ng sistematikong pakikidigma, ay dapat palakasin, sabi niya.

Dapat pabilisin ng Taiwan ang pagtatayo ng isang pinagsama-samang network ng mga operational node at data link, sabi niya, sabay dagdag na pakikidigma ay hindi lamang nangangailangan ng kakayahang lumipad at lumaban, kundi pati na rin ng kakayahang maunawaan agad ang sitwasyon at makapagsagawa ng magkasanib na operasyon.

Sina Weng Chia-min, dating squadron leader ng mga eroplanong para sa maagang babala ng Hukbong Panghimpapawid ng Taiwan, at ang military observer na si Chu Ko-fengyun ay nagsulat ng isang artikulo noong Mayo 12 na binigyang-diin ang kahalagahan ng mga eroplanong para sa maagang babala bilang sentro ng sistema ng depensang panghimpapawid ng Taiwan.

“Ang Taiwan ay nasa panig ng depensa, na may mas kaunting tropa kumpara sa China, kaya't lalong mas kinakailangang gumamit ng mga eroplanong para sa maagang babala para sa 24-oras na pagbabantay sa himpapawid,” isinulat nila.

Hinimok ng dalawang manunulat ang pamahalaan na agad na ituloy ang pagbili o pagrenta ng anim hanggang walong bagong E-2D advanced early warning aircraft mula sa United States upang mapunan ang kakulangan sa maagang babala para sa depensang panghimpapawid.

Nagsumite ang Taiwan noong Pebrero ng pormal na kahilingan sa Washington para sa pagbili ng anim na E-2D Advanced Hawkeye upang palitan ang lumang fleet nito ng mga E-2K.