Theo AFP và Focus | 2025-02-24

SYDNEY -- Úc cho biết sẽ ký kết hiệp ước quốc phòng với Papua New Guinea, tăng cường mối quan hệ với một quốc gia láng giềng then chốt ở Thái Bình Dương giữa lúc căng thẳng khu vực gia tăng và các cuộc đối đầu với Trung Quốc.

Các quốc gia Thái Bình Dương có mối quan hệ lịch sử thân thiết cho biết trong một tuyên bố chung vào ngày 20 tháng 2 rằng họ cam kết đàm phán hiệp ước nhằm tăng cường sự hội nhập của lực lượng và tạo điều kiện thuận lợi cho việc cung cấp hỗ trợ an ninh.

"Điều này sẽ giúp hai lực lượng quốc phòng của chúng ta đi trên con đường hội nhập ngày càng sâu sắc và tăng cường khả năng tương tác," Bộ trưởng Quốc phòng Úc Richard Marles cho biết, bổ sung rằng ông mong muốn nâng mối quan hệ quốc phòng giữa Úc và Papua New Guinea lên "tầm cao mới" thông qua một hiệp ước chính thức

"Chúng ta đang sống trong một thế giới ngày càng trở nên phức tạp về chiến lược," ông nói với các phóng viên tại một cuộc họp báo cùng đối tác Papua New Guinea của mình.

Hành vi 'không an toàn' của Trung Quốc

"Thật quan trọng khi chúng ta đang làm việc với những người bạn thân thiết nhất của mình, nhưng trong trường hợp này, chúng ta đang làm việc với gia đình và đó chính là cách chúng ta nhìn nhận mối quan hệ với Papua New Guinea."".

Ít chi tiết được nêu về hiệp ước tương lai, hiệp ước này sẽ xây dựng trên cơ sở của thỏa thuận an ninh tổng thể đã được ký kết giữa hai quốc gia vào năm 2023.

Động thái nhằm thắt chặt quan hệ an ninh xuất hiện giữa chuỗi các sự cố xảy ra giữa Trung Quốc và Úc trong không phận và các tuyến đường hàng hải ngày càng bị tranh chấp ở châu Á.

Bộ Quốc phòng Úc cho biết vào ngày 13 tháng 2 rằng một máy bay chiến đấu của Trung Quốc đã thả đèn lửa gần một chiếc máy bay của Không quân Hoàng gia Úc đang tuần tra ở Biển Đông. Bộ cáo buộc Bắc Kinh có hành vi quân sự "không an toàn".

Bắc Kinh đã nhanh chóng đáp trả, cáo buộc chiếc máy bay của Úc đã "xâm phạm chủ quyền của Trung Quốc và đe dọa an ninh quốc gia của Trung Quốc." Trung Quốc tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông, mặc dù một phán quyết quốc tế năm 2016 đã kết luận rằng điều này không có cơ sở pháp lý.

Vào tháng 5 năm ngoái, một máy bay chiến đấu của Trung Quốc đã bị cáo buộc đánh chặn một chiếc trực thăng Seahawk của Úc trong không phận quốc tế, thả đèn lửa xuyên qua đường bay của nó.

Năm 2023, một tàu khu trục của Trung Quốc bị cáo buộc đã phóng xung sonar vào các thợ lặn của Hải quân Úc đang lặn dưới nước ở vùng biển ngoài khơi Nhật Bản, gây ra những thương tích nhẹ.

Những người bạn 'rất thân thiết'

Bộ trưởng Quốc phòng Papua New Guinea, Billy Joseph, cho biết hiệp ước này quan trọng "với bối cảnh địa chính trị và tất cả các cuộc tranh chấp đang diễn ra."

"Chúng tôi đã có chủ ý đưa ra quyết định lựa chọn những ai sẽ là bạn của chúng ta về vấn đề an ninh," ông cho biết.

Papua New Guinea có nhiều bạn bè, nhưng nước này coi Úc là "rất thân thiết," Joseph cho biết.

Papua New Guinea đã từ lâu đề cao độc lập chiến lược, tránh đứng về phe trong cuộc đối đầu giữa Trung Quốc và phương Tây..

Tuy nhiên, chính phủ đã tăng cường quan hệ quân sự với Úc và loại trừ khả năng ký kết hiệp ước quốc phòng với Trung Quốc, thay vào đó ưu tiên mối quan hệ kinh tế.

Nằm cách biên giới cực bắc của Úc chưa đến 200km (124 dặm), Papua New Guinea là quốc gia lớn nhất và đông dân nhất ở Melanesia.

Úc đã ký kết các thỏa thuận an ninh, phân bổ nguồn tài trợ viện trợ và tăng cường các chuyến thăm ngoại giao nhằm củng cố ảnh hưởng của mình ở Nam Thái Bình Dương, trong khi Trung Quốc tái khởi động nỗ lực thu hút các quốc đảo trong khu vực.

Trong thập kỷ qua, Trung Quốc đã cam kết hàng tỷ đô la cho các quốc gia Thái Bình Dương, tài trợ cho các bệnh viện, sân vận động, đường xá và các công trình công cộng khác.

Đó là một cách tiếp cận dường như đang mang lại hiệu quả.

Các quốc đảo Solomon, Kiribati và Nauru đều đã cắt đứt quan hệ ngoại giao với Đài Loan trong những năm gần đây để ưu tiên Trung Quốc.