Nguồn: Focus và AFP | 2025-03-26

Các nhà quan sát cảnh báo rằng, Đài Loan đang đối mặt với mối đe dọa "sống còn" ngày càng gia tăng từ việc các công dân của họ làm gián điệp cho Trung Quốc. Tình thế này khiến chính quyền hòn đảo đang tìm cách thắt chặt các biện pháp nhằm ngăn chặn nỗ lực thâm nhập của Bắc Kinh và răn đe những kẻ phản bội.

Trong khi việc Bắc Kinh và Đài Bắc thu thập thông tin về nhau đã diễn ra trong nhiều năm, vấn nạn gián điệp đặt ra mối đe dọa lớn hơn cho Đài Loan trước nguy cơ bị Trung Quốc tấn công, các nhà phân tích tình báo nói với AFP.

Cơ quan tình báo của Đài Loan cho biết, Trung Quốc đã sử dụng "nhiều kênh và chiến thuật khác nhau" để thâm nhập vào các cơ quan quân đội, chính phủ và các tổ chức thân Trung Quốc của hòn đảo này.

Mục tiêu nhắm đến của Trung Quốc là các quân nhân đã nghỉ hưu và đang tại ngũ. Chiến lược của nước này là sử dụng tiền bạc, đe doạ hoặc thuyết phục bằng lý tưởng Trung Quốc để họ đánh cắp bí mật quốc phòng, hứa đầu hàng quân đội Trung Quốc và thành lập các nhóm vũ trang yểm trợ các lực lượng xâm lược.

Trung Quốc tuyên bố Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình và từ lâu đã đe dọa sử dụng vũ lực để giành lại hòn đảo này -- động thái luôn bị chính phủ Đài Bắc phản đối.

Mặc dù các chính phủ trên toàn thế giới vẫn tiến hành các hoạt động gián điệp nhưng mối đe dọa này đối với Đài Loan là lớn hơn nhiều, theo nhận định của Peter Mattis, Chủ tịch Quỹ Jamestown.

"Hoạt động này (gián điệp của Trung Quốc) không chỉ dừng ở quy mô thu thập thông tin tình báo, mà được tiến hành với mục đích nham hiểm và mục tiêu cuối cùng là thôn tính (Đài Loan). Chính điều này khiến nó trở nên khác biệt", Mattis, cựu chuyên gia chống gián điệp của CIA phân tích.

"Đây là hành động có tính cốt lõi hơn... đe doạ sự tồn vong của một lãnh thổ hoặc một đất nước".

Dữ liệu chính thức cho thấy, số bị cáo bị truy tố tại Đài Loan với cáo buộc làm gián điệp cho Bắc Kinh đã tăng nhanh trong những năm gần đây.

Theo Cục An ninh Quốc gia Đài Loan, có 64 bị cáo bị truy tố với cáo buộc làm gián điệp cho Trung Quốc vào năm ngoái, trong khi con số này chỉ là 48 người vào năm 2023 và 10 người vào năm 2022.

Trong năm 2024, có 15 cựu binh và 28 quân nhân đang tại ngũ trong số các bị cáo, với án tù lên đến 20 năm.

Ngày 10/3 vừa qua, Bộ Quốc phòng Đài Loan đã công bố kế hoạch về một dự luật mới. Theo đó, quân nhân sẽ bị kết án từ 1 đến 7 năm tù nếu họ tuyên bố trung thành với kẻ thù và gây thiệt hại về lợi ích quân sự.

"Nhìn chung, tỷ lệ truy tố đối với quân nhân vì các vi phạm Đạo luật An ninh Quốc gia là tương đối cao", Tổng Chưởng lý Hsing Tai-chao đánh giá.

"Nguyên nhân là vì quân đội phải tuân theo các tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn do trách nhiệm bảo vệ an ninh quốc gia và quyền tiếp cận vũ khí", Tổng Chưởng lý Hsing nói với AFP.

"Điều này không có nghĩa là những người bình thường không dính líu vào các hoạt động tương tự. Sự khác biệt là những hành động như vậy của họ có thể không cấu thành tội phạm".

Lợi dụng binh lính và các ca sĩ

Đài Loan và Trung Quốc có lịch sử trao đổi chính trị, văn hóa và giáo dục nhờ có chung một ngôn ngữ. Điều này khiến những người làm công tác chiêu mộ của Trung Quốc dễ dàng lôi kéo gián điệp.

Khi những sự trao đổi này thưa dần trong những năm gần đây, do căng thẳng giữa hai bờ eo biển và đại dịch COVID-19, Bắc Kinh đã tìm ra những cách khác để thâm nhập vào hòn đảo này, các nhà phân tích nhận định.

Trung Quốc đã lợi dụng tội phạm, các đền thờ tôn giáo và các nền tảng trực tuyến để tiếp cận các quân nhân đang tại ngũ và đã nghỉ hưu của Đài Loan, sử dụng tiền bạc và thậm chí cả tuyên truyền chính trị để dụ dỗ họ tham gia hoạt động gián điệp.

Các ngân hàng không chính thức đã cho những người gặp khó khăn tài chính vay tiền và sau đó xóa nợ cho họ để đổi lấy thông tin.

Trung Quốc còn tuyển dụng một số gián điệp thông qua các trò chơi trực tuyến.

Họ đã yêu cầu các gián điệp chia sẻ thông tin tình báo quân sự, chẳng hạn như vị trí của các căn cứ (quân sự) và kho dự trữ hoặc thành lập các nhóm vũ trang.

Cơ quan tình báo Đài Loan cho biết, Trung Quốc đã sử dụng "các băng nhóm xã hội đen để tuyển dụng các quân nhân đã nghỉ hưu, với mục đích quy tụ các đồng đội cũ của họ thành 'các đội bắn tỉa' và thực hiện các nhiệm vụ của lính bắn tỉa nhằm vào các đơn vị quân đội Đài Loan và các đại sứ quán nước ngoài".

Trung Quốc đã ép buộc các ca sĩ, những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội và chính trị gia thực hiện yêu cầu của mình, lan truyền thông tin sai lệch, bày tỏ quan điểm ủng hộ Trung Quốc hoặc thu thập thông tin tình báo, theo nghị sĩ Puma Shen của Đảng Dân chủ tiến bộ (DPP).

Mạng lưới gián điệp của Trung Quốc đang "ngày càng rộng lớn" ông Shen nói. Nghị sĩ này đã nghiên cứu các hoạt động gây ảnh hưởng của Trung Quốc và năm ngoái, ông bị Bắc Kinh trừng phạt với cáo buộc "ly khai".

"Họ đang cố gắng làm suy yếu, không chỉ khả năng phòng thủ của chúng ta, mà còn cả hệ thống dân chủ", ông Shen đánh giá.

Nâng cao nhận thức của công chúng

Tổng thống Lại Thanh Đức, cũng thuộc Đảng Dân chủ tiến bộ (DPP), vào đầu tháng 3 đã gọi Trung Quốc là "thế lực thù địch nước ngoài", khi ông đề xuất các biện pháp nhằm chống lại hoạt động gián điệp và sự thâm nhập của Trung Quốc.

Trong số đó có việc đảm bảo sự minh bạch của các cuộc trao đổi giữa hai bờ eo biển liên quan đến các quan chức đắc cử và khôi phục chế độ xét xử quân sự trong thời bình - một vấn đề nhạy cảm ở Đài Loan, nơi việc thiết quân luật đã tồn tại gần 40 năm.

Các cuộc khảo sát gần đây cho thấy, phần lớn người Đài Loan đều phản đối việc thống nhất với Trung Quốc.

Nhưng cần phải làm nhiều hơn nữa để nâng cao nhận thức của công chúng về mối đe dọa mà gián điệp Trung Quốc gây ra cho Đài Loan, Jakub Janda, chuyên gia thuộc tổ chức tư vấn European Values Center for Security Policy ở Đài Bắc, cho biết.

"Hành động phản bội tổ quốc cần được coi là hoàn toàn không thể chấp nhận được", Janda, người ủng hộ việc áp dụng các hình phạt nghiêm khắc hơn, nhấn mạnh.

"Nếu toàn xã hội đạt được nhận thức chung như vậy thì việc chiêu mộ (làm gián điệp) của tình báo Trung Quốc sẽ thực sự khó khăn hơn nhiều".