Tác giả: Hua Ziliang | 2025-04-08

Theo một bài viết gần đây của hãng RAND, Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) chủ yếu quan tâm đến việc bảo vệ quyền lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) hơn là ưu tiên xung đột quân sự, ngay cả khi tiến hành nhiều cuộc tập trận ở Biển Đông và Tây Thái Bình Dương.

Bài viết có tiêu đề "Tính Hợp pháp Chính trị và Quân đội Giải phóng Nhân dân" được RAND công bố vào cuối tháng 1.

Bài viết xem xét sự tiến triển của tính hợp pháp chính trị của Trung Quốc kể từ năm 1949, từ sức hút cách mạng của lãnh tụ Mao Trạch Đông đến mô hình thịnh vượng kinh tế của Đặng Tiểu Bình và hiện nay là chủ nghĩa dân túy quốc gia của Tập Cận Bình.

Các tác giả lưu ý rằng sự trông cậy vào chủ nghĩa dân túy quốc gia của ông Tập đã củng cố vai trò của PLA trong việc thể hiện sức mạnh quốc gia thông qua hiện đại hóa quân đội.

Tuy nhiên, PLA vẫn "e ngại việc leo thang đáng kể có thể dẫn đến thương vong lớn", vì những tổn thất như vậy có thể gây suy yếu tính hợp pháp của ĐCSTQ.

Bài viết phác thảo bốn kịch bản tương lai có thể xảy ra, trong đó ba kịch bản -- Trung Quốc Hồi sinh, Trung Quốc Cực đoan và Trung Quốc Thành trì -- mang đến những hệ lụy quan trọng đối với Đài Loan và an ninh khu vực.

Trong kịch bản Trung Quốc Hồi sinh, Đảng Cộng sản Trung Quốc vượt qua những thách thức kinh tế và tăng cường nền kinh tế, điều này làm cho PLA có khả năng đối đầu với quân đội Hoa Kỳ hơn.

Bắc Kinh có thể sẽ mạo hiểm nhiều hơn, kể cả hành động quân sự chống Đài Loan, nhưng có khả năng sẽ lựa chọn phong tỏa hoặc chiếm đóng các đảo ngoài khơi thay vì một cuộc xâm lược quy mô toàn diện.

Nếu bất ổn chính trị nội bộ nảy sinh trong kịch bản Trung Quốc Cực đoan, Đảng Cộng sản Trung Quốc có thể phải sử dụng chủ nghĩa dân tộc cực đoan để chuyển hướng căng thẳng trong nước, làm tăng khả năng xảy ra các hành động mạo hiểm như phong tỏa hoặc không kích Đài Loan. Tuy nhiên, bước đi này có thể leo thang thành một cuộc xung đột không thể kéo dài.

Mặt khác, nếu suy thoái kinh tế và thống trị thất bại đẩy Trung Quốc vào thế phòng thủ được mô tả trong kịch bản "Trung Quốc Thành trì", thì PLA sẽ ưu tiên ổn định trong nước hơn các xung đột bên ngoài. Ngay cả trong trường hợp này, Bắc Kinh vẫn có thể gây áp lực lên Đài Loan thông qua tấn công mạng và cưỡng ép kinh tế.

Hành động quân sự

Mặc dù bài viết của RAND cho rằng Trung Quốc khó có thể phát động một cuộc chiến quy mô lớn chống Đài Loan trong ngắn hạn, nhưng Trung Quốc đã đẩy nhanh việc tăng cường quân sự để "sẵn sàng chiếm Đài Loan vào năm 2027", Tư lệnh Bộ tư lệnh Chiến lược Hoa Kỳ, Tướng Anthony J. Cotton cảnh báo tại một hội nghị quốc phòng hồi tháng 3.

Chieh Chung, một nghiên cứu viên tại Hiệp hội Dự đoán Chiến lược ở Đài Loan, cho Epoch Times biết hồi tháng 2 rằng Trung Quốc đã đặt ra các mục tiêu sẵn sàng chiến đấu cho năm 2027 và 2030, phù hợp với các mục đích phát triển quân sự rộng lớn hơn của nước này.

Ông Tập Cận Bình đã gắn mục tiêu dài hạn của Đảng Cộng sản Trung Quốc về "sự hồi sinh vĩ đại" của Trung Quốc vào năm 2049 với việc "thống nhất hai bờ eo biển". Nếu thống nhất hòa bình có vẻ như không đạt được, thì hành động quân sự có thể trở thành một lựa chọn khả thi, Chieh giải thích.

Sự sẵn sàng tham gia vào xung đột quân sự quy mô lớn của Đảng Cộng sản Trung Quốc phụ thuộc vào sức mạnh của tính hợp pháp chính trị của mình, RAND bình luận.

Một Trung Quốc ổn định và mạnh mẽ có thể chấp nhận mạo hiểm quân sự có tính toán, nhưng sự bất ổn nội bộ có thể buộc ĐCSTQ huy động chủ nghĩa dân tộc, dẫn đến các hành động gây hấn hơn.

Để đối phó các mối đe dọa tiềm tàng này, Đài Loan nên tăng cường năng lực phòng thủ, theo dõi chặt chẽ động lực nội bộ của Trung Quốc và tăng cường quan hệ đối tác với các đồng minh quốc tế nhằm duy trì sự ổn định trong khu vực và ngăn chặn leo thang quân sự, RAND gợi ý.