Tác giả: Wu Qiaoxi | 2025-06-23

Kho vũ khí hạt nhân của Trung Quốc đang được phát triển với tốc độ không quốc gia nào sánh kịp, theo báo cáo thường niên mới nhất của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI).

Báo cáo công bố ngày 16/6 ước tính rằng, Bắc Kinh đang nắm giữ ít nhất 600 đầu đạn hạt nhân, một sự gia tăng đáng kể từ 500 đầu đạn vào năm trước, với khoảng 100 đầu đạn mới được bổ sung mỗi năm kể từ năm 2023.

Báo cáo cũng cho biết kho vũ khí hạt nhân của Trung Quốc "được cho là sẽ tiếp tục tăng trong thập kỷ tới".

Viễn cảnh này làm dấy lên những lo ngại mới cho Hoa Kỳ và các đồng minh ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương.

Với 600 đầu đạn, Trung Quốc xếp thứ ba thế giới về quy mô kho vũ khí hạt nhân, chỉ sau Nga với 5.459 và Hoa Kỳ với 5.177, theo SIPRI.

Trung Quốc hiện đã vượt Vương quốc Anh và Pháp về số vũ khí hạt nhân và có "kho vũ khí hạt nhân tăng nhanh nhất thế giới", SIPRI nhấn mạnh.

Có thể thấy rõ quỹ đạo gia tăng kho vũ khí của Trung Quốc. SIPRI dự báo rằng, Trung Quốc có thể sở hữu tới 1.500 đầu đạn vào năm 2035 -- mức độ này, nếu đạt được, sẽ đánh dấu sự thay đổi lớn trong cán cân hạt nhân toàn cầu.

Tăng cường năng lực hạt nhân

Việc mở rộng kho vũ khí hạt nhân của Trung Quốc đi kèm với quá trình nâng cấp cơ sở hạ tầng trên diện rộng.

Tính đến tháng 1, Trung Quốc đã hoàn thành hoặc gần hoàn thành khoảng 350 hầm chứa tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) ở sáu khu vực -- ba khu vực ở các sa mạc phía bắc và ba khu vực ở các vùng núi phía đông.

"Tùy theo việc nước này quyết định cấu trúc sức mạnh hạt nhân của mình như thế nào, Trung Quốc có thể có số lượng ICBM ít nhất tương đương với Nga hoặc Hoa Kỳ vào đầu thập kỷ tới", báo cáo của SIPRI cho biết.

Tuy nhiên, tổng số đầu đạn của Trung Quốc vẫn ít hơn nhiều so với Hoa Kỳ hoặc Nga.

Nỗ lực hiện đại hóa [kho vũ khí] của Trung Quốc bao gồm việc triển khai tên lửa với các đầu đạn hồi quyển tấn công đa mục tiêu độc lập, đặc biệt là trên các tên lửa đạn đạo xuyên lục địa DF-5 và DF-41, cùng với việc mở rộng bộ ba hạt nhân với tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm và máy bay ném bom hạt nhân thế hệ tiếp theo.

Hans Kristensen, nghiên cứu viên cao cấp tại SIPRI và là giám đốc dự án thông tin hạt nhân của Liên đoàn Các nhà khoa học Hoa Kỳ, cho rằng, việc phát triển (sức mạnh hạt nhân) này được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố, bao gồm lời kêu gọi của Chủ tịch Tập Cận Bình rằng, Trung Quốc "phải trở thành một cường quốc quân sự đẳng cấp thế giới vào giữa thế kỷ này".

Có thể Bắc Kinh cho rằng, thái độ răn đe ở mức tối thiểu trước đây đã không còn đủ nữa, đặc biệt là khi các hệ thống phòng thủ tên lửa của Hoa Kỳ ngày càng hiệu quả, Kristensen đánh giá, theo bản tin của South China Morning Post ngày 16/6.

Bất chấp sự gia tăng này, Kristensen vẫn nghi ngờ việc Trung Quốc sẽ sử dụng các ICBM chiến lược trong các xung đột khu vực. Ông cho rằng, sự đe dọa về "[một] cuộc tấn công bằng các ICBM chiến lược vào lãnh thổ Hoa Kỳ theo một kịch bản khu vực như đối với Đài Loan có thể không khả thi".

"Điều này sẽ khiến Hoa Kỳ đưa ra đòn trả đũa hạt nhân đáng kể đối với Trung Quốc".

Trung Quốc thực hiện "chính sách 'không sử dụng vũ khí hạt nhân trước' vào bất kỳ thời điểm và hoàn cảnh nào và đã cam kết vô điều kiện không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân chống lại các quốc gia không sở hữu vũ khí hạt nhân và các khu vực không có vũ khí hạt nhân", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Guo Jiakun (Quách Gia Khôn) tuyên bố hôm 16/6, theo tờ Newsweek.

Gia tăng lo ngại

Tuy nhiên, năng lực hạt nhân ngày càng mạnh của Trung Quốc đang khiến các nước trong khu vực ngày càng lo ngại.

Theo bản tin của Indian Express, SIPRI lưu ý rằng, dù Pakistan vẫn là mục tiêu răn đe chính của Ấn Độ, Ấn Độ hiện đang "tăng cường tập trung vào các vũ khí tầm xa có khả năng vươn tới các mục tiêu trên khắp Trung Quốc".

Sự thay đổi này cho thấy, New Delhi đang tìm cách thích ứng với những tác động chiến lược do sự gia tăng sức mạnh hạt nhân của Bắc Kinh. Điều này có thể châm ngòi cho một cuộc chạy đua vũ trang diện rộng hơn ở châu Á.

Việc Trung Quốc đang gia tăng nhanh chóng kho vũ khí hạt nhân gây ra "lo ngại về an ninh" tại Australia, Phó Thủ tướng Australia, Richard Marles phát biểu vào đầu tháng 6 trong chuyến thăm Indonesia.

Việc tăng cường năng lực hạt nhân của Trung Quốc không chỉ liên quan đến tình trạng tương đương quân sự, các nhà phân tích cho biết.

Mục đích thực sự của việc Trung Quốc tăng cường sức mạnh hạt nhân là làm xói mòn sự tin cậy đối với các đảm bảo an ninh từ Hoa Kỳ, từ đó gây áp lực lên các đồng minh như Nhật Bản, Hàn Quốc và Philippines, khiến các nước này phải xem xét lại mối quan hệ với Washington, theo bài viết của Kyle Balzer và Dan Blumenthal trên trang Foreign Policy vào tháng 11 năm ngoái.

"Địa chính trị hạt nhân của Trung Quốc là nhằm làm mất ổn định hàng rào hàng hải hiện đang được thiết lập để chống lại nước này", Balzer và Blumenthal nêu quan điểm.

Theo phân tích của các tác giả, các nhà hoạch định quân sự Trung Quốc ngày càng nhìn nhận những vũ khí hạt nhân hiện đại hóa như một con "át chủ bài" có thể cản trở sự can thiệp từ bên ngoài vào các vấn đề khu vực".

Việc Trung Quốc từ chối tham gia các cuộc đàm phán kiểm soát vũ khí hạt nhân cũng làm phức tạp thêm bức tranh này, có nguy cơ gia tăng sự nghi ngờ chiến lược một cách sâu sắc và thúc đẩy chạy đua vũ trang trong khu vực.

Bắc Kinh đã bác bỏ các đề xuất của Hoa Kỳ về việc minh bạch thông tin và hạn chế vũ khí hạt nhân vì "không công bằng và phi thực tế".