Tác giả: Zarak Khan | 2025-09-10

Việc Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tham dự hội nghị thượng đỉnh SCO tại Thiên Tân, Trung Quốc, từ ngày 31/8 đến 1/9 đã làm dấy lên những cuộc tranh luận đáng kể ở Ấn Độ.

Ông Modi và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cam kết sẽ là "đối tác, không phải đối thủ", nhưng các nhà phân tích cho rằng sự ngờ vực sâu sắc và lập trường cứng rắn của Bắc Kinh có thể làm suy yếu bất kỳ sự ấm lên có ý nghĩa nào trong quan hệ hai nước.

Vực ngăn cách vẫn rộng

Chuyến thăm Trung Quốc của ông Modi — lần đầu sau bảy năm — diễn ra trong bối cảnh những lo ngại đang diễn ra về sự hiện diện quân sự của Trung Quốc dọc biên giới Himalaya và việc mở rộng ảnh hưởng khu vực của nước này.

Các nhà phân tích cho rằng vực ngăn chiến lược giữa hai quốc gia vẫn còn rộng.

Các hành động của Ấn Độ trong khuôn khổ SCO đã làm gia tăng lo ngại của Trung Quốc về cam kết lâu dài của New Delhi đối với khối này.

Tại cuộc họp bộ trưởng quốc phòng SCO hồi tháng 6 ở Thanh Đảo, Trung Quốc, Ấn Độ đã từ chối ký tuyên bố chung mà họ cho là quá thiên vị Pakistan.

Tại hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo hai tháng sau đó, hai nước vẫn còn những bất đồng.

Ấn Độ từ chối ủng hộ dự án kết nối khu vực thuộc Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc.

BRI là một sáng kiến của Bắc Kinh nhằm xây dựng cơ sở hạ tầng toàn cầu để đưa nguyên liệu thô từ các nước nghèo về Trung Quốc.

"Kết nối mà bỏ qua chủ quyền, cuối cùng sẽ đánh mất cả niềm tin và ý nghĩa", ông Modi phát biểu tại hội nghị.

Trung Quốc phật lòng

Quan điểm của ông Modi làm Trung Quốc không hài lòng

Các nhà bình luận do nhà nước Trung Quốc hậu thuẫn đã cáo buộc Ấn Độ hành động như một quân cờ trong các liên minh Phương Tây, đặc biệt là những liên minh có Hoa Kỳ.

"Ấn Độ vẫn coi Trung Quốc là một 'đối thủ giả định', và vẫn chưa dứt được cái thôi thúc 'liên kết với Hoa Kỳ để đối phó Trung Quốc'", ông Zhang Jiadong, giáo sư Đại học Phúc Đán và giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Nam Á, viết trong một bài phân tích trên trang China.com.

Ấn Độ vẫn tham gia Đối thoại An ninh Tứ giác do Hoa Kỳ dẫn đầu và hợp tác với các quốc gia như Nhật Bản, Việt Nam và Philippinesđể cân bằng ảnh hưởng của Trung Quốc, ông nói.

Tuy chuyến thăm của ông Modi tới Trung Quốc là quan trọng, nhưng nó chỉ giới hạn trong khuôn khổ SCO, cho thấy "sự dè dặt chiến lược rõ ràng" của Ấn Độ, ông nói.

Ông Modi đã không tham dự lễ duyệt binh mừng Ngày Chiến thắng hôm 3/9 tại Bắc Kinh, một sự kiện quan trọng nơi Trung Quốc phô diễn sức mạnh quân sự cùng các đồng minh như Nga và Bắc Triều Tiên.

Không gạt bỏ Phương Tây

Quyết định của ông Modi là có chủ đích, nhằm "để ngỏ khả năng hòa giải trong tương lai với Hoa Kỳ", nhà bình luận Antara Ghosal Singh viết trên trang Observer Research Foundation có trụ sở tại New Delhi.

Người khác lại chú ý đến một chặng dừng quan trọng của ông Modi trước khi tới Trung Quốc.

New Delhi dường như "thận trọng cân bằng chuyến thăm Trung Quốc của ông Modi bằng việc dừng chân trước đó tại Nhật Bản, đối tác trong Quad", Trung tâm Stimson có trụ sở tại Hoa Kỳ nhận định vào tháng 9.

Tại Tokyo, hai bên "đã phác thảo kế hoạch hợp tác sâu rộng và bày tỏ lo ngại về hành vi cưỡng ép của Trung Quốc, dù không nêu đích danh Bắc Kinh", trung tâm này cho biết thêm.

Áp lực trong nước

Ấn Độ và Trung Quốc có biên giới chung dài 3.380 km nhưng không hề hòa hợp.

Năm 2020, binh sĩ hai bên đã đụng độ tại một khu vực thuộc vùng Ladakh, Ấn Độ, khiến 20 binh sĩ Ấn Độ thiệt mạng.

Theo các nhà phân tích, tranh chấp biên giới chưa được giải quyết và cuộc giao tranh chết chóc năm 2020 vẫn phủ bóng đen dài lên quan hệ Trung - Ấn.

Chỉ một tuần sau cuộc gặp Modi - Tập, Tham mưu trưởng Quốc phòng Ấn Độ, tướng Anil Chauhan, đã mô tả tranh chấp biên giới với Trung Quốc là "thách thức [an ninh] lớn nhất của Ấn Độ".

Trong khi đó, phe đối lập Ấn Độ đang trông mong bất kỳ dấu hiệu chùn bước nào của ông Modi.

Cuộc gặp giữa ông Modi và ông Tập "phải được đánh giá" trong bối cảnh cuộc giao tranh Trung - Ấn năm 2020, lãnh đạo phe đối lập Ấn Độ, Jairam Ramesh viết trên X.

Chính phủ Modi "đã thúc đẩy hòa giải với Trung Quốc, trên thực tế là hợp thức hóa hành vi xâm lấn lãnh thổ của họ", ông viết.

Ông đặt câu hỏi, phải chăng "bình thường mới" trong quan hệ Ấn - Trung sẽ được định nghĩa như "sự hung hăng và nạt nộ của Trung Quốc".