Tác giả: Shirin Bhandari | 2025-09-16

Philippines vừa khánh thành một căn cứ quân sự mới tại tỉnh cực bắc Batanes, một chuỗi đảo cách Đài Loan khoảng 140km về phía nam. Tiền đồn ở Mahatao là căn cứ quân sự quan trọng nhất của Manila tại Eo biển Luzon cho đến nay, đồng thời nhấn mạnh những quan ngại vềsự hiện diện ngày càng tăng của hải quân Trung Quốc vànguy cơ xung đột lan rộng từ Đài Loan.

Quân đội nước này đã chính thức đưa căn cứ Tác chiến Tiền phương Mahatao vào hoạt động ngày 28/8 với việc tiếp nhận các đơn vị hải quân và thủy quân lục chiến Philippines có nhiệm vụ giám sát eo biển Luzon và bảo vệ quần đảo Batanes.

Lực lượng vũ trang Philippines cho biết, căn cứ này sẽ củng cố việc phòng thủ lãnh thổ, nâng cao nhận thức về vùng biển và tăng cường khả năng ứng phó thảm họa.

Bảo vệ phía Bắc, chuẩn bị đối phó với hành vi hiếu chiến của Trung Quốc

Trang Inquirer.net cho biết, trích từ một tuyên bố của Trung tướng Fernyl Buca, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Bắc Luzon (Nolcom), tiền đồn Mahatao "củng cố khả năng của chúng tôi trong việc bảo vệ biên giới phía bắc".

Nolcom nhận định đây là căn cứ quân sự lớn nhất của Philippines tại Batanes và là cửa ngõ cho các hoạt động quốc phòng và nhân đạo.

Theo các nhà phân tích, tiền đồn mới này cho thấy Philippines ngày càng sẵn sàng trong việc chuẩn bị cho các kịch bản xung đột quanh khu vực Đài Loan.

"Tiền đồn này giúp bù đắp các lỗ hổng an ninh quốc gia trước những cuộc xâm nhập thường xuyên của các thế lực xâm lược nước ngoài, đặc biệt là khi Batanes là tỉnh tiền tuyến ngay sát Đài Loan", nhà phân tích hàng hải Chester Cabalza nói với tờ Philippine Daily Inquirer.

Nơi này "đóng vai trò là một căn cứ dự phòng nếu chiến tranh xảy ra ở eo biển Đài Loan", ông nhận định.

Giá trị chiến lược ngày càng tăng của eo biển

Việc Trung Quốc đang nới rộng sự hiện diện ở các vùng biển tranh chấp gây lo ngại cho cả Manila và Đài Bắc, đồng thời nhấn mạnh giá trị chiến lược của Eo biển Luzon.

Hồi tháng 8, lực lượng chức năng Philippines đã phát hiện ba tàu cảnh sát biển Trung Quốc có vũ trang ở gần Batanes. Đây là lần đầu tiên những tàu này xuất hiện ở khu vực phía bắc như vậy. Các cuộc xâm nhập của Trung Quốc tại Biển Đông vẫn diễn ra thường xuyênbât chấp phán quyết trọng tài năm 2016 đã bác bỏ các yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh đối với gần như toàn bộ vùng biển đó.

Cùng thời điểm, Trung Quốc cũng gia tăng áp lực quân sự lên Đài Loan, diễn tập mô phỏng các cuộc phong tỏa và điều động các nhóm tàu hải quân qua lại eo biển này. Phía Manila quan ngại, những hoạt động này có thể gây mất ổn định vùng biển quanh khu vực.

Hiện có khoảng 200.000 người lao động Philippines đang sinh sống và làm việc ở Đài Loan.

"Chiến tranh ở Đài Loan sẽ kéo Philippines vào một cuộc xung đột," Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. nói vào tháng trước, lưu ý do cả vị trí địa lý và cộng đồng người Philippines đông đảo ở Đài Loan.

Phó Đô đốc đã nghỉ hưu Rommel Ong, người từng là phó tư lệnh hải quân Philippines, cũng đồng ý với quan điểm này.

"Chúng ta sẽ bị kéo vào cuộc xung đột này", ông nói với tờ Philstar.com.

Nếu Bắc Kinh định tấn công vũ trang vào Đài Loan, kiểm soát eo biển Bashi sẽ là điều rất cần thiết, ông Ong đánh giá. Để kiểm soát eo biển này, Trung Quốc có thể sẽ "bắt buộc chiếm các đảo chủ chốt trong nhóm đảo Batanes vì vị trí chiến lược của chúng", ông nhận định.

Tái triển khai lực lượng thủy quân lục chiến

Để chuẩn bị cho khả năng này, lực lượng thủy quân lục chiến Philippines từng được triển khai tại Mindanao đã được điều động đến Batanes từ năm 2022. Hiện họ đóng quân tại các tiền đồn chiến lược, bao gồm đảo Mavulis, chỉ cách Đài Loan 140 km.

Việc triển khai lực lượng tại Batanes gửi đi thông điệp quan trọng, theo ông Ong: “Giải pháp lâu dài tốt nhất cho đất nước là ngăn chặn Trung Quốc ngay từ bây giờ bằng cách củng cố phòng thủ, phá vỡ các tính toán hiện tại của họ và răn đe họ.”

Hợp tác với các nước đồng minh

Các nước đồng minh dù ở gần hay xa đều đang hỗ trợ Philippines.

Washington đang tăng cường phối hợp an ninh với các đồng minh dọc chuỗi đảo đầu tiên chiến lược, từ Nhật Bản qua Đài Loan đến Philippines, được các nhà hoạch định Mỹ xem là yếu tố then chốt để đối phó sức mạnh quân sự Trung Quốc.

Trong những năm gần đây, Hoa Kỳ, Australia cùng với Philippines đã tham gia các cuộc tập trận tập với mục tiêu phòng thủ Batanes. Các cuộc tập trận này có sự góp mặt của các hệ thống vũ khí quân sự của Hoa Kỳ như hệ thống tên lửa pháo binh cơ động cao (HIMARS), hệ thống ngăn chặn tàu viễn chinh hải quân-thủy quân lục chiến (NMESIS) và bệ phóng tên lửa tầm trung Typhon.

Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho rằng, những vũ khí này đe dọa đến hòa bình và ổn định trong khu vực.

Phía Philippines và Australia tuyên bố ý định theo đuổi Thỏa thuận Hợp tác Quốc phòng, dự kiến hoàn tất vào năm 2026.

Australia sẽ sớm tiếp cận cơ sở hạ tầng quân sự Philippines và hỗ trợ xây dựng, nâng cấp tại năm địa điểm.

Canberra tuyên bố, các kế hoạch này sẽ thúc đẩy khả năng tương tác, mở rộng năng lực chung và củng cố khả năng phòng thủ của Philippines theo Khái niệm Phòng thủ quần đảo toàn diện của nước này.

Nhật Bản đã và đang tăng cường quan hệ quốc phòng với Philippines, trong khi Đài Loan cũng kêu gọi hợp tác chặt chẽ hơn với các đối tác cùng chí hướng để chuẩn bị các tình huống khẩn cấp.

Chuyển hướng chiến lược toàn diện

Vì lẽ đó, căn cứ Mahatao là dấu hiệu về sự thay đổi chiến lược trên diện rộng hơn trong tầm nhìn quốc phòng của Manila.

Bên cạnh việc bảo vệ cộng đồng cư dân Batanes, căn cứ này còn giúp Philippines có vị trí vững chắc hơn trong bức tranh toàn cảnh về an ninh khu vực ngay cửa ngõ Đài Loan.

Căn cứ này sẽ trở thành một sự hiện diện ổn định hay một điểm nóng trong tương lai rất có thể phụ thuộc vào khả năng ứng phó với căng thẳng gia tăng của các cường quốc trong khu vực.

Việc Philippines mở rộng năng lực hàng hải cho thấy rõ sự dịch chuyển chiến lược này. Ngày 15/9, Philippines đã tổ chức lễ tiếp nhận BRP Diego Silang, khinh hạm lớp Miguel Malvar thứ hai do HD Hyundai Heavy Industries chế tạo, tại Subic, tỉnh Zambales.

Tổng tham mưu trưởng quân đội Philippines, Đại tướng Romeo Brawner Jr., đã gọi con tàu này là "biểu tượng của quyết tâm quốc gia trong việc bảo vệ những gì thuộc về chúng ta."