Ayon kay Shirin Bhandari | 2025-09-16

Pinasinayaan ng Pilipinas ang isang bagong base militar sa pinakahilagang lalawigan nito, ang Batanes, isang hanay ng mga isla na nasa humigit-kumulang 140km sa timog ng Taiwan. Ang pasilidad sa Mahatao ang pinakamahalagang pag-unlad militar ng Maynila sa Kipot ng Luzon hanggang ngayon at binibigyang-diin ang mga pangamba hinggil sa tumitinding presensyang pandagat ng China at ang panganib na kumalat ang sigalot mula sa Taiwan.

Inaktibo ng militar ang Mahatao Forward Operating Base noong Agosto 28 bilang himpilan ng mga yunit ng Hukbong Dagat at Marino ng Pilipinas na nakatalaga sa pagbabantay sa Kipot ng Luzon at sa pagtatanggol sa mga isla ng Batanes.

Palalakasin ng pasilidad ang depensang panteritoryo, pahuhusayin ang maritime domain awareness, at paiigtingin ang pagtugon sa sakuna, ayon sa Armed Forces of the Philippines.

Depensa sa hilaga, paghahanda laban sa agresyon ng China

“Pinalalakas ng Mahatao ang ating kakayahang ipagtanggol ang hilagang hangganan,” sabi ni Lt. Gen. Fernyl Buca, hepe ng Northern Luzon Command (Nolcom), sa isang pahayag, ayon sa Inquirer.net.

Inilarawan ng Nolcom ang base bilang pinakamalaking pag-unlad militar ng Pilipinas sa Batanes at nagsisilbing tarangkahan para sa depensa at makataong operasyon.

Ipinapakita ng bagong outpost ang lumalaking kahandaan ng Pilipinas na maghanda para sa mga senaryo ng sigalot sa paligid ng Taiwan, ayon sa mga analista.

“Isinasara nito ang mga puwang sa pambansang seguridad laban sa madalas na pagpasok ng mga dayuhang agresor, lalo na’t ang Batanes ay isang front-line na probinsya na nasa ibaba lamang ng Taiwan,” ayon kay maritime analyst Chester Cabalza sa Philippine Daily Inquirer.

“Nagsisilbing contingency base ang pasilidad sakaling magkaroon ng digmaan sa Taiwan Strait,” aniya.

Lumalaking estratehikong halaga ng Kipot

Ang patuloy na lumalawak na presensya ng China sa pinag-aagawang katubigan ay nakakaalarma sa Maynila at Taipei at itinatampok ang estratehikong halaga ng Luzon Strait.

Noong Agosto, nakita ng puwersang Pilipino ang tatlong armadong barko ng Chinese Coast Guard malapit sa Batanes — unang pagkakataon na lumitaw ang mga ito nang ganito kalayo sa hilaga. Nananatiling madalas ang mga paglusob ng China sa South China Sea sa kabila ng 2016 na desisyon ng arbitrasyon na nagpawalang-bisa sa malawakang paghahabol ng Beijing sa halos buong dagat na iyon.

Kasabay nito, pinalakas ng China ang presyur militar sa Taiwan, nagsasagawa ng mga simulasyong blockade at nagpapadala ng mga flotilya ng hukbong-dagat sa Strait. Ayon sa Maynila, maaaring magdulot ito ng kaguluhan sa karatig na katubigan.

Halos 200,000 Pilipinong overseas Filipino workers (OFWs) ang naninirahan at nagtatrabaho sa Taiwan.

“Ang digmaan sa Taiwan ay huhilahin ang Pilipinas na pumasok sa sigalot kahit na ayaw nito,” sinabi noong nakaraang buwan ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. Binanggit niya ang kalapitan at ang malaking pamayanang Pilipino sa Taiwan.

Sumang-ayon si Retired Vice Adm. (ret.) Rommel Ong, dating vice commander ng Philippine Navy.

“Makakaladkad tayo sa sigalot,” sabi niya sa Philstar.com.

Ayon kay Ong, kung nagnanais ang Beijing na magsagawa ng pisikal na pag-atake sa Taiwan, magiging mahalaga ang pagkontrol sa Bashi Channel. Upang maiwasan ito, malamang na mapipilitan ang China na sakupin ang mga pangunahing isla sa Batanes dahil sa estratehikong lokasyon nito.

Muling Pagpapadala ng mga Marines

Upang paghandaan ang posibilidad na ito, ang mga Marines ng Pilipinas na dating nakatalaga sa Mindanao ay muling inilagay sa Batanes simula 2022. Ngayon, sila ang namamahala sa mga estratehikong himpilan, kabilang ang Isla ng Mavulis, 140 km lamang mula sa Taiwan.

Ang mga pagpapadala ng pwersa sa Batanes ay nagpapadala ng mahalagang mensahe, sabi ni Ong. “Ang pinakamahusay na pangmatagalang solusyon para sa bansa ay pigilan ang China ngayon sa pamamagitan ng pagpapalakas ng ating depensa, pagpapalito sa kanilang kasalukuyang kalkulasyon, at pagpigil sa kanila,” dagdag niya.

Pakikipagtulungan sa mga kaalyado

Ang mga kaalyado, malapit man o malayo, ay tumutulong sa Pilipinas.

Pinapalalim ng Washington ang koordinasyon sa seguridad kasama ang mga kaalyado nito sa estratehikong unang hanay ng mga isla. Ito ay isang linya ng mga teritoryo mula Japan hanggang Taiwan at Pilipinas na itinuturing ng mga tagaplano ng US na kritikal sa pagpigil sa kapangyarihang militar ng China.

Ang Estados Unidos at Australia ay nakilahok sa Pilipinas nitong mga nakaraang taon sa mga pagsasanay militar na nag-eensayo sa pagtatanggol ng Batanes. Nagtatampok ang mga ito ng mga sistemang pang-US tulad ng High Mobility Artillery Rocket System (HIMARS), Navy-Marine Expeditionary Ship Interdiction System (NMESIS), at Typhon mid-range missile launcher.

Ayon sa Kagawaran ng Depensa ng Tsina, ang mga armas na iyon ay nagbabantang sirain ang kapayapaan at katatagan sa rehiyon.

Ang Pilipinas at Australia ay lumagda sa isang pahayag ng intensiyon na ituloy ang Kasunduan sa Kooperasyon sa Depensa, na inaasahang matatapos sa 2026.

Malapit nang magkaroon ng access ang Australia sa mga pasilidad militar ng Pilipinas habang sinusuportahan ang konstruksyon at pag-upgrade ng limang site.

Ayon kay Canberra, palalakasin ng mga proyekto ang interoperability, palalawakin ang magkasanib na kakayahan, at patitibayin ang teritoryal na depensa ng Pilipinas sa ilalim ng Comprehensive Archipelagic Defense Concept nito.

Japanay pinalawak ang ugnayan sa pagtatanggol sa Pilipinas, habang hinihikayat ng Taiwan ang mas malapit na pakikipagtulungan sa mga kaalyadong may magkaparehong pananaw upang maghanda sa mga posibleng pangyayari.

Malawakang pagbabago sa estratehiya, isinasagawa

Ang base sa Mahatao, samakatuwid, ay nagpapahiwatig ng mas malawak na pagbabago sa pananaw ng Maynila sa pagtatanggol.

Higit pa sa pagtiyak ng seguridad ng komunidad sa Batanes, inilalagay nito ang Pilipinas nang mas matatag sa rehiyonal na dinamika ng seguridad sa harap ng Taiwan.

Maaaring maging lugar ng katatagan o sanhi ng alitan ang pasilidad, depende sa kakayahan ng mga rehiyonal na kapangyarihan na harapin ang tumitinding tensyon.

Ang pagbabagong ito sa estratehiya ay makikita sa pagpapalawak ng mga kakayahan sa pandagat ng Pilipinas. Malugod na tinanggap ng Pilipinas noong Setyembre 15 ang BRP Diego Silang, ang pangalawang Miguel Malvar-class frigate na itinayo ng HD Hyundai Heavy Industries, sa isang seremonya ng pagdating sa Subic, lalawigan ng Zambales.

Tinawag ni Gen. Romeo Brawner Jr., hepe ng militar ng Pilipinas, ang barko bilang "simbolo ng paninindigan ng ating bansa na ipagtanggol ang nararapat para sa atin."