Theo AFP. | 2025-11-17

Nhìn rõ đường bờ biển dày đặc các tòa nhà chọc trời của Trung Quốc, thuyền trưởng tuần duyên Đài Loan Huang Heng-chun điều khiển tàu tuần tra của mình lao qua vùng biển dữ quanh cụm đảo do Đài Bắc kiểm soát.

Huang và các thành viên trong đội luôn trong trạng thái cảnh giác trước các tàu Hải cảnh Trung Quốc, vốn ngày càng thường xuyên đi vào vùng biển nhạy cảm quanh Kim Môn khiBắc Kinh gia tăng sức ép lên Đài Loan.

Trung Quốc tuyên bố toàn bộ Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình và đe dọa sử dụng vũ lực để đưa hòn đảo này vào tầm kiểm soát.

Chỉ cách điểm gần nhất của Trung Quốc 2 km và cách đảo Đài Loan chính 200 km, Kim Môn đã nằm trên tuyến đầu của những căng thẳng giữa Bắc Kinh và Đài Bắc suốt hàng thập kỷ.

Vào cuối tháng 10, các phóng viên AFP đã có cơ hội hiếm hoi được theo cùng Huang và các đồng nghiệp khi họ rà soát vùng biển quanh Kim Môn để tìm các tàu Trung Quốc.

Hải cảnh Trung Quốc bắt đầu tăng cường tuần tra gần Kim Môn sau khi hai công dân Trung Quốc thiệt mạng trong một vụ rượt đuổi do lực lượng tuần duyên Đài Loan thực hiện gần quần đảo nhỏ này vào tháng 2 năm 2024.

Kể từ đó, “sự xuất hiện của họ đã trở nên thường xuyên hơn nhiều,” Huang, một cựu binh của lực lượng tuần duyên Đài Loan tại Kim Môn, nói với AFP.

Các tàu hải cảnh Trung Quốc đi vào vùng biển của Kim Môn khoảng bốn lần mỗi tháng. “Hiện nay công việc của chúng tôi bao gồm nhiều vấn đề liên quan đến an ninh quốc gia hơn,” Huang cho biết.

Qua dải nước hẹp, AFP có thể nhìn thấy đường chân trời của thành phố Hạ Môn (Trung Quốc), các bến cảng của cây cầu Hạ Môn-Kim Môn chưa hoàn thành và sân bay quốc tế mới của Hạ Môn, dự kiến sẽ khai trương vào năm sau.

Các hoạt động tuần tra xung quanh Kim Môn của Trung Quốc là một phần trong các chiến dịch “vùng xám” của Bắc Kinh chống Đài Loan -- những chiến thuật cưỡng ép nhưng chưa đến mức là hành động chiến tranh -- theo Đài Bắc và các nhà phân tích.

Chúng cũng là cách để Trung Quốc thử nghiệm các chiến thuật cho khả năng phong tỏa Đài Loan trong tương lai.

Trung Quốc hy vọng “làm cho công chúng hoặc người dân cảm thấy khu vực này thuộc về họ,” Huang nói. “Tất nhiên, điều đó hoàn toàn không đúng; nó chưa bao giờ như vậy.”

'Không thể phản ứng quá mạnh'

Lực lượng tuần duyên Đài Loan thực hiện các cuộc tuần tra thực thi pháp luật quanh Kim Môn 24 giờ mỗi ngày, được hỗ trợ bởi hệ thống radar ven biển và hình ảnh nhiệt để phát hiện tàu cá Trung Quốc, các đối tượng buôn lậu và người bơi.

Trong những năm gần đây, lực lượng này đã đóng vai trò “ngày càng quan trọng” trong an ninh quốc gia, Chia Chih-kuo, phó giám đốc chi nhánh Kim Môn-Matsu-Bành Hồ của Cơ quan Tuần duyên, cho biết.

Điều này bao gồm việc theo dõi các tàu hải cảnh Trung Quốc và phản ứng với những tàu khả nghi lảng vảng gần các cáp viễn thông ngầm dưới biển của Đài Loan.

Tuy nhiên, nguồn lực và nhân sự của cơ quan này là “không đủ” cho các “nhiệm vụ ngày càng phức tạp và đa dạng,” Chia cho biết, đồng thời thêm rằng cơ quan hy vọng sẽ được cấp thêm ngân sách.

Lực lượng tuần duyên Đài Loan làvề cơ bản bị hạm đội Trung Quốc áp đảo, hạm đội lớn nhất thế giới.

Khi các tàu 1.000 tấn của Trung Quốc xâm nhập vùng biển Kim Môn, thì Đài Loan theo sát bằng các tàu 100 tấn -- loại tàu lớn nhất mà họ có tại đây, do vùng nước gần bờ nông hơn.

Nhân viên Đài Loan sử dụng bộ đàm, loa phóng thanh và biển báo LED để yêu cầu các tàu Trung Quốc rời đi.

Các tàu Đài Loan cũng được trang bị vòi rồng và súng máy cố định 20mm, nhưng luôn cẩn trọng để tránh một cuộc đối đầu “có thể dẫn đến những hậu quả không thể tưởng tượng,” Huang nói.

“Ở hầu hết các quốc gia, hải cảnh Trung Quốc sẽ được coi như một hải quân khu vực hàng đầu,” Alessio Patalano, chuyên gia chiến lược hàng hải tại King's College London, nhận định.

“Bạn muốn đáp trả, nhưng thực sự không thể đề xuất đáp trả quá mạnh,” Patalano nói với AFP.

“Ngày nay ai dám liều lĩnh leo thang căng thẳng với Trung Quốc… chỉ vì vài hòn đảo mà hầu hết mọi người còn chẳng biết đến?”

'Nhiệm vụ quốc gia'

Các chông chống đổ bộ được bố trí dọc bờ biển Kim Môn và những pháo đài quân sự cũ hướng về phía Trung Quốc là những lời nhắc nhở nghiệt ngã về những trận chiến trong quá khứ của quần đảo này.

Khi những phần tử cộng sản Trung Quốc giành chiến thắng trong cuộc nội chiến năm 1949, kẻ thù Quốc dân của họ chạy sang Đài Loan nhưng vẫn giữ được Kim Môn.

Các hòn đảo từng là điểm nóng trong thời Chiến tranh Lạnh và bị Trung Quốc nã pháo dữ dội vào những năm 1950.

Nhưng chúng vẫn duy trì mối liên kết chặt chẽ với người láng giềng lớn hơn nhiều.

Trung Quốc cung cấp nước cho Kim Môn, và dịch vụ phà đưa cư dân đảo sang Hạ Môn để mua sắm hoặc làm ăn, đồng thời đón khách du lịch Trung Quốc trở lại đảo.

Bắc Kinh đã làm rõ rằng họ muốn tích hợp Kim Môn bằng cách tăng cường các kết nối kinh tế và hạ tầng với Trung Quốc.

Các cuộc tuần tra của lực lượng tuần duyên là “trung tâm” của những nỗ lực đó, Erik Green, một nhà phân tích các hoạt động vùng xám của Trung Quốc tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế ở London, viết vào tháng 7.

Mặc dù có nguy cơ chiến tranh, Huang vẫn nhìn nhận rõ ràng vai trò của lực lượng tuần duyên trong việc bảo vệ “chủ quyền và quyền tài phán” của Đài Loan đối với vùng biển.

“Đó là một hành động cần thiết vì nghĩa vụ quốc gia,” ông nói.

“Chừng nào chúng tôi còn ở đây làm nhiệm vụ, điều đó chứng tỏ chúng tôi vừa có thẩm quyền vừa có khả năng quản lý.”