Oleh Wu Qiaoxi dan AFP | 2025-10-31

GYEONGJU, Korea Selatan — Perdana Menteri baharu Jepun, Sanae Takaichi, dan Presiden China, Xi Jinping, mengadakan pertemuan pertama mereka di Korea Selatan, memperlihatkan perbezaan pendirian dalam pelbagai isu.

Takaichi berkata pada 31 Oktober bahawa beliau menyuarakan “kebimbangan serius” mengenai Laut China Selatan, Hong Kong dan Xinjiang dalam pertemuan tersebut, menandakan usaha kedua-dua pihak untuk membuka saluran dialog meskipun wujud perbezaan mendalam.

Pertemuan antara kedua-dua pemimpin itu diadakan di luar sidang kemuncak Kerjasama Ekonomi Asia Pasifik (APEC), merupakan pertemuan bersemuka pertama mereka.

Takaichi memberitahu wartawan bahawa beliau menginginkan “hubungan strategik dan saling menguntungkan antara Jepun dan China”, namun menegaskan kepentingan untuk mengadakan dialog langsung dan terus terang.

Takaichi memegang jawatan perdana menteri pada 21 Oktober.

Kenyataan tegas kepada Xi

“Kami ... menyuarakan kebimbangan serius berhubung tindakan di Laut China Selatan serta keadaan di Hong Kong dan Wilayah Autonomi Uyghur Xinjiang,” jelas Takaichi, merujuk kepada pertikaian wilayah dan sekatan terhadap hak asasi penduduk di Hong Kong dan Xinjiang.

Menurut agensi berita rasmi China, Xinhua, Xi menyatakan harapan agar kerajaan baharu Jepun mempunyai “pemahaman yang tepat tentang China” dan mengekalkan “haluan umum hubungan dua hala yang aman, bersahabat dan bekerjasama.”

Takaichi turut membangkitkan beberapa isu sensitif, termasuk kepulauan Senkaku yang ditadbir Jepun — dikenali sebagai Diaoyu di China — kawasan yang sering menjadi titik pertembungan kapal kedua-dua negara di Laut China Timur. Beliau juga berbincang dengan Xi mengenai kawalan eksport bahan nadir bumi yang penting kepada pelbagai industri dan menuntut pembebasan rakyat Jepun yang ditahan di China serta jaminan keselamatan ekspatriat Jepun.

“Saya menyampaikan hasrat agar perkara-perkara ini diberi perhatian,” katanya.

Topikmengenai Taiwan turut disentuh. “Pihak China membangkitkan isu Taiwan,” kata Takaichi. “Saya menegaskan bahawa bagi kestabilan dan keselamatan rantau ini, hubungan rentas Selat yang baik amat penting.”

Beijing telah berulang kali menolak dakwaanhak asasi terhadap etnik Uyghur di Xinjiang, dengan menyatakan bahawa dasar yang dilaksanakan telah menghapuskan ekstremisme dan meningkatkan pembangunan ekonomi. China juga menuntut hampir keseluruhan Laut China Selatan sebagai wilayahnya, meskipun satu keputusan tribunal antarabangsa telah menolak kes China pada tahun 2016.

Sebelum pertemuan itu, penganalisis menjangka suasana yang dingin memandangkan Xi tidak menghantar ucapan tahniah kepada Takaichi selepas beliau dilantik.

“Secara keseluruhan, kestabilan tetap menjadi keutamaan bersama,” kata Profesor Yee Kuang Heng dari Sekolah Dasar Awam Siswazah Universiti Tokyo kepada AFP.

Pendirian tegas terhadap China

Takaichi, perdana menteri wanita pertama Jepun, dikenali dengan pendirian keras terhadap China dan sokongan kuat terhadap peningkatan perbelanjaan pertahanan.

Sebagai pengunjung tetap Kuil Yasukuni, yang memperingati wira perang Jepun termasuk penjenayah perang yang disabitkan, beliau sering menimbulkan rasa tidak senang di China dan Korea Selatan. Kedua-dua negara itu pernah mengalami kekejaman tentera Jepun semasa Perang Dunia Kedua atau sebelumnya.

Beliau mengangkat sumpah pada 21 Oktober bersama barisan “Kabinet untuk Kemajuan Tegas,” dengan janji untuk memperkukuh pembaharuan pertahanan, memperdalam pakatan Jepun–Amerika Syarikat dan memperkuat peranan Tokyo di rantau Indo-Pasifik.

Beliau dilihat meneruskan legasi politik mendiang Shinzo Abe dan menyeru agar Jepun meminda perlembagaannya bagi memperkukuh Pasukan Pertahanan Diri.

Takaichi sebelum ini berkata bahawa Tokyo mesti "menangani ancaman keselamatan" yang ditimbulkan oleh Beijing.

Namun sejak mengetuai Parti Demokratik Liberal, tidak lama sebelum dilantik sebagai perdana menteri, beliau tidak lagi mengunjungi Kuil Yasukuni semasa perayaan utama.

Pandangan Takaichi yang menyokong Taiwan sememangnya diketahui umum. Ketika berkempen untuk kepimpinan parti, beliau memberitahu Institut Hudson, sebuah badan pemikir di Amerika Syarikat, bahawa “keamanan dan kestabilan di Selat Taiwan” amat penting bagi Jepun, sambil menegaskan bahawa “sebarang perubahan status quo secara paksaan atau kekerasan tidak boleh dibiarkan.” Beliau menggambarkan Taiwan sebagai “rakan yang sangat penting dan sahabat yang dihargai” yang berkongsi nilai asas serta hubungan ekonomi dan budaya yang rapat dengan Jepun.

Hubungan lebih kukuh dengan Amerika Syarikat

Takaichi berikrar untuk memperkukuh kerjasama pertahanan Jepun dengan Washington. “Pakatan Jepun–Amerika Syarikat merupakan tonggak dasar luar dan keselamatan Jepun serta asas kepada keamanan dan kemakmuran di rantau Indo-Pasifik,” katanya kepada Institut Hudson.

Kira-kira 60,000 anggota tentera Amerika Syarikat ditempatkan di Jepun. Beberapa hari sebelum pertemuannya dengan Xi, Takaichi menjadi tuan rumah kepada Presiden Amerika Syarikat, Donald Trump, di atas kapal pengangkut pesawat Amerika, dan kedua-dua pemimpin menyampaikan ucapan yang menekankan kepentingan pakatan tersebut.

Selepas memegang jawatan, Takaichi mengumumkan bahawa Jepun akan meningkatkan perbelanjaan pertahanan kepada 2% daripada KDNK tahun fiskal ini, dua tahun lebih awal daripada jadual asal.

Selepas memegang jawatan, beliau mengumumkan bahawa Jepun akan meningkatkan perbelanjaan pertahanan kepada 2% daripada KDNK bagi tahun fiskal ini, dua tahun lebih awal daripada jadual asal.

Kebangkitan “Wanita Besi” Jepun ini menandakan langkah Tokyo ke arah strategi diplomatik dan keselamatan yang lebih proaktif serta tegas di rantau Indo-Pasifik — satu pendekatan yang dijangka terus menguji hubungan China–Jepun pada bulan-bulan mendatang.