Oleh AFP dan Focus | 2025-12-15

HONG KONG — Jimmy Lai, ketua media Hong Kong yang bangkit daripada kemiskinan menjadi taikun, menyifatkan dirinya sebagai “pencetus masalah” yang sekian lama mencabar Beijing dengan tabloidnya yang lantang serta sokongan tegas terhadap demokrasi.

Lelaki berusia 78 tahun itu didapati bersalah pada 15 Disember atas tiga pertuduhan dalam perbicaraan keselamatan nasionalnya yang dikecam secara meluas oleh negara-negara Barat sebagai serangan terhadap kebebasan politik dan kebebasan akhbar.

Kira-kira 80 orang beratur di luar bangunan mahkamah Kowloon Barat pada waktu subuh, ada yang menggambarkan diri mereka sebagai penyokong yang bimbang akan kesejahteraan Lai.

Lai memberitahu AFP pada Jun 2020 bahawa beliau “bersedia untuk dipenjarakan”, dan sejak akhir tahun tersebut beliau berada dalam tahanan.

Kenyataan tersebut dibuat dua minggu sebelum Beijing mengenakan undang-undang keselamatan negara yang menyeluruh ke atas hab kewangan berkenaan susulan protes pro-demokrasi berskala besar, dan pada masa tertentu bersifat ganas, pada tahun sebelumnya.

Beliau ditangkap di bawah undang-undang keselamatan baharu pada Ogos tahun tersebut, sekali gus merealisasikan jangkaannya bahawa dirinya menjadi sasaran utama pendakwaan.

“Jika (penjara) tiba, saya akan berpeluang membaca buku yang belum sempat dibaca. Satu-satunya perkara yang boleh dilakukan ialah kekal bersikap positif,” katanya ketika itu.

Hanya segelintir rakyat Hong Kong yang menghasilkan tahap kecaman yang sama dari Beijing seperti yang dilakukan oleh Lai.

Bagi ramai penduduk bandar separa autonomi tersebut, beliau merupakan wira yang tidak disangka-sangka — pemilik tabloid buatan sendiri yang bersifat agresif dan satu-satunya taikun yang sanggup memperolok-olok Beijing.

Namun bagi media negara China, beliau dilabel sebagai “pengkhianat”, “tangan hitam” terbesar di sebalik protes pro-demokrasi, serta ketua “Geng Empat” baharu yang berkonspirasi dengan negara asing untuk melemahkan tanah air.

Titik perubahan Tiananmen

Lai bangkit daripada kemiskinan, seperti kebanyakan taikun Hong Kong.

Beliau dilahirkan dalam sebuah keluarga berada di wilayah Guangdong, China, namun segala kekayaan tersebut lenyap apabila golongan Komunis mengambil alih kuasa pada tahun 1949.

Diseludup masuk ke Hong Kong pada usia 12 tahun, Lai bekerja keras di kilang peluh, mempelajari bahasa Inggeris secara kendiri, dan akhirnya mengasaskan empayar pakaian Giordano yang mencapai kejayaan besar.

Pembongkaran Medan Tiananmen 1989 di Beijing menandakan titik perubahan mendalam dalam kehidupan Lai, memisahkan jalannya daripada rakan sebaya. Beliau kemudian menggambarkan peristiwa 4 Jun sebagai “seperti seorang ibu memanggil saya dalam kegelapan — hati saya terbuka,” menurut Agensi Berita Pusat Taiwan.

Pada tahun berikutnya, Lai menubuhkan majalah Next dan mula menerbitkan ulasan yang keras mengkritik kepimpinan tertinggi China.

Pihak berkuasa mula menutup kedai pakaian beliau di tanah besar, menyebabkan Lai menjualnya dan melaburkan wang tersebut ke dalam empayar tabloid.

Lai juga menjadi subjek beberapa tuntutan mahkamah lain, termasuk satu kes di mana beliau dilepas daripada pertuduhan mengugut seorang wartawan daripada akhbar pesaing.

Namun penglibatan beliau dalam gerakan pro-demokrasi 2019 membawa masalah yang lebih besar, dan beliau dipenjarakan selama 20 bulan atas penyertaannya dalam beberapa perhimpunan.

Satu lagi kes penipuan berkaitan pajakan pejabat menambah hampir enam tahun lagi ke atas hukuman beliau.

Kes-kes tersebut bagaimanapun tidak setimpal dengan sabitan pada 15 Disember.

Lai didakwa atas dua pertuduhan “konspirasi untuk bersekongkol dengan kuasa asing” di bawah undang-undang keselamatan negara yang membawa hukuman maksimum penjara seumur hidup. Beliau juga didakwa atas satu pertuduhan “konspirasi untuk menerbitkan bahan hasutan.”

Dia mengaku tidak bersalah atas semua pertuduhan.

Apabila ditanya mengapa beliau tidak berdiam diri dan menikmati kekayaan seperti taikun lain di Hong Kong, Lai berkata pada 2020 bahawa beliau “terjerumus ke dalamnya, tetapi terasa betul untuk melakukannya.”

“Mungkin saya seorang pemberontak sejak lahir; mungkin saya seseorang yang memerlukan banyak makna dalam hidup selain wang,” katanya.

Menyampaikan kebebasan'

Beliau pernah berkata bahawa beliau tidak mempunyai rancangan meninggalkan Hong Kong walaupun memiliki kekayaan dan menghadapi risiko besar.

“Saya seorang pencetus masalah. Saya datang ke sini dengan tiada apa-apa; kebebasan di tempat ini telah memberikan saya segalanya. Mungkin sudah tiba masanya saya membalas kebebasan itu dengan memperjuangkannya,” katanya.

Dua penerbitan utama Lai -- akhbar Apple Daily dan majalah Next yang hanya dalam bentuk digital -- secara terbuka menyokong protes-protes demokrasi di bandar itu walaupun pesaing lainnya sama ada menyokong Beijing atau mengambil langkah yang jauh lebih berhati-hati.

Kedua-dua penerbitan itu sebahagian besarnya tidak memaparkan iklan selama bertahun-tahun kerana jenama-jenama mengelak daripada menimbulkan kemarahan Beijing, dan Lai menanggung kerugian tersebut dengan wangnya sendiri.

Kedua-dua penerbitan itu popular, menawarkan gabungan menarik berita selebriti, skandal seks dan penyiasatan sebenar.

Apple Daily dipaksa ditutup pada 2021 selepas serbuan polis dan penahanan editor kanan. Next turut ditutup.

Lai mempertahankan akhbarnya sepanjang lebih 40 hari memberikan keterangan bersemangat di mahkamah.

“Nilai teras Apple Daily sebenarnya adalah nilai teras rakyat Hong Kong… (termasuk) kedaulatan undang-undang, kebebasan, pencarian demokrasi, kebebasan bersuara, kebebasan beragama, kebebasan berhimpun,” katanya di mahkamah pada November 2024.

"Penyertaan dalam penyampaikan kebebasan adalah idea yang sangat baik bagi saya," kata Lai.

"Semakin banyak yang anda ketahui, semakin banyak anda terasa bebas."

Dalam sebuah artikel pendapat yang diterbitkan di Washington Post pada 9 Disember, anak perempuan Jimmy Lai, Claire, memberikan amaran bahawa kesihatan bapanya merosot dengan teruk di penjara. Beliau berkata jika China gagal bertindak, “beliau sangat berkemungkinan menjadi syahid bagi kebebasan.” Namun, jika dibebaskan, beliau akan meninggalkan Hong Kong, kerana “beliau hanya ingin menghabiskan sisa hidup dengan aman bersama keluarga.”