Ayon sa Focus at AFP | 2025-05-09

Pinalalakas ng Japan ang estratehikong presensya nito sa Southeast Asia sa pamamagitan ng mas matibay na ugnayang panseguridad at pang-ekonomiya sa Pilipinas, sa gitna ng lumalalang pangamba ng dalawang bansa kaugnay ng patuloy na paninindigan ng China sa mga pinagtatalunang teritoryong pandagat.

Noong Abril 29, ang unang opisyal na pagbisita ni Shigeru Ishiba bilang Punong Ministro ng Japan sa Maynila ay naging isang mahalagang hakbang sa kooperasyon ng Tokyo at Maynila, kasabay ng paglulunsad ng mga bagong inisyatiba upang palakasin ang pagtutulungan sa depensa at pagpapaunlad ng ekonomiya.

Sa isang magkasanib na press conference kasama si Pangulong Ferdinand Marcos Jr. ng Pilipinas, binigyang-diin ni Ishiba ang magkatuwang na paninindigan ng dalawang bansa laban sa mga puwersahang aksyon sa pinag-aagawang katubigan ng rehiyon.

"Umaasa ako na patuloy na magkakaroon ng malapit na ugnayan ang ating dalawang bansa upang tutulan ang mga pagtatangkang baguhin ang kasalukuyang kalagayan sa East at South China Sea sa pamamagitan ng dahas o pamimilit," ani Ishiba.

Iginigiit ng Beijing ang pag-angkin sa halos buong South China Sea, sa kabila ng desisyon ng isang pandaigdigang tribunal noong 2016 na nagpasyang walang legal na batayan ang naturang pag-aangkin.

Kasunduan sa seguridad ng impormasyon

Parehong may alitan sa karagatan laban sa China ang Tokyo at Maynila: ang Japan sa East China Sea at ang Pilipinas sa South China Sea.

Ang magkatuwang na hinaing ng dalawang bansa hinggil sa mga pag-aangkin ng China sa teritoryo ang lalong nagpalapit sa kanila sa isa't isa -- pati na rin sa United States.

Naganap ang pagbisita kasabay ng pakikilahok ng Japan sa pinagsanib na pagsasanay militar kasama ang puwersa ng Pilipinas at United States, na lalong nagpapatibay sa lumalawak na pagkakasunduan sa seguridad ng mga bansang ito sa Indo-Pacific.

Sa Maynila, inanunsyo ng mga opisyal ng Japan at Pilipinas ang pagsisimula ng negosasyon para sa isang kasunduan sa pagkuha at pagbabahagi ng serbisyo, na magpapahintulot sa pagpapalitan ng suporta at suplay ng lohistika sa pagitan ng kanilang mga sandatahang lakas.

Sinabi ni Ishiba na sinimulan na ng Japan at Pilipinas ang pag-uusap para sa isang posibleng kasunduan sa seguridad ng impormasyon, na magpapahintulot sa pagbabahagi ng kumpidensyal na impormasyon at lalong magpapatibay sa kooperasyong pangdepensa.

Ang mga hakbang na ito ay nakabatay sa Reciprocal Access Agreement na nilagdaan ng dalawang bansa noong Hulyo, na magpapahintulot sa pag-deploy ng mga tropa sa teritoryo ng isa't isa. Niratipikahan na ng Pilipinas ang kasunduan, at hinihintay na lamang ang pag-apruba ng lehislatura sa Japan.

'Matatag na kaalyado'

Naging pangunahing tagapagpondo ang Japan sa mga pagsisikap ng Pilipinas na i-modernisa ang mga sasakyang pandagat na nagpapatrolya sa South China Sea at ang mga kakayahan sa pagmamanman sa karagatan. Naging lalong kinakailangan ang mga modernisasyong ito sa gitna ng paulit-ulit na sagupaan ng mga barko ng coast guard ng China at Pilipinas sa mga pinag-aagawang katubigan.

Pinuri ni Marcos ang tinawag niyang "golden age" sa ugnayan ng Maynila at Tokyo, kinikilala ang papel ng Japan sa pagpapalakas ng kakayahang pangdepensa ng Pilipinas. Tinawag niya ang Japan bilang isang "maaasahan at matatag na kaalyado" sa rehiyon.

Inulit ni House Speaker Ferdinand Martin Romualdez ng Pilipinas ang pahayag, binigyang-diin ang "hindi matatawarang papel ng Japan sa pagsuporta sa ating kaunlaran". Tinawag niya ang bansa bilang "isang matatag na kaalyado, mapagkakatiwalaang kaibigan, at mahalagang katuwang."

Kaunlarang pang-ekonomiya

Nangako ang Japan ng suporta upang matulungan ang Pilipinas na makamit ang katayuang upper-middle-income, isang layunin sa pag-unlad na itinuturing na mahalaga para makahikayat ng mas maraming dayuhang pamumuhunan.

Sinabi ni Ishiba na gagamitin ng Japan ang mga "natatanging lakas ng Hapon" upang suportahan ang paglago sa iba't ibang sektor, kabilang ang telekomunikasyon, enerhiya, imprastruktura, at pagbabawas ng panganib sa sakuna.

Ipagpapatuloy ng Tokyo ang pagsusulong ng partisipasyon ng pribadong sektor, ayon kay Toshihiro Kitamura, tagapagsalita ng Japanese Foreign Ministry. Aniya, ginagamit ng Japan ang pribadong kapital at layunin nitong higit pang patatagin ang pamumuhunan mula sa mahigit 1,600 kumpanya ng Hapones sa Pilipinas.

Bukod pa sa malawak na mga estratehiyang pang-ekonomiya at pagpapakilos ng pribadong sektor, binigyang-diin ng mga opisyal ang mga partikular na sektor tulad ng agrikultura bilang maaasahang larangan ng kooperasyon.

Si Ishiba, na dating ministro ng agrikultura, ay nagpahayag ng pagkilala sa matibay na interes ni Marcos sa sektor at nagpahayag ng pag-asang mas lalalim pa ang kooperasyon sa pagpapaunlad ng agrikultura.

Mapagkakatiwalaang katuwang

Sa buong Southeast Asia, patuloy na itinuturing ang Japan bilang isang mapagkakatiwalaang katuwang sa ekonomiya at politika.

Ayon sa isang survey ng ISEAS-Yusof Ishak Institute na inilathala ng mas maaga ngayong taon, 67.4% ng mga sumagot ang "nababahala sa lumalawak na impluwensyang pang-ekonomiya ng China sa rehiyon" -- higit doble kumpara sa 32.6% na positibong tumanggap nito.

Ayon sa ulat, itinuring ng mga tumugon na ang lumalakas na kapangyarihang pang-ekonomiya ng isang bansa ay banta sa pang-ekonomiyang seguridad ng rehiyon.

Habang patuloy na lumalago ang kahalagahang pang-ekonomiya at estratehiko ng Southeast Asia, tila lalo pang lalalim ang pangmatagalang pamumuhunan ng Tokyo sa rehiyon -- na nakaugat sa kapwa paggalang at umuunlad na pakikipag-ugnayan.

Ayon sa survey ng ISEAS, nananatiling ang Japan ang pinaka-mapagkakatiwalaang pangunahing kapangyarihan sa rehiyon ng ASEAN, na may kabuuang antas ng tiwala sa ASEAN-10 na 66.8%, tumaas mula sa 58.9% noong 2024.

"Pinapanatili ng Japan ang katayuan nito bilang isang bansang mapagkakatiwalaan, kung saan pinahahalagahan ng mga mamamayan sa ASEAN ang pagiging maaasahan nito sa pagtupad sa mga pangakong pang-ekonomiya at sa kanilang pagkakaugnay sa kultura," isinulat ng komentaristang si Veeramalla Anjaiah sa isang artikulong inilathala ng Eurasia Review noong Pebrero 27.