Ayon sa Focus at sa AFP | 2025-05-20

Pinatigil ng Taiwan ang huling nuclear reactor nito noong Mayo 17, na nagdulot ng mga alalahanin tungkol sa pag-asa ng isla na may sariling pamahalaan sa inaangkat na enerhiya at sa kahinaan nito laban sa posibleng blockade ng China.

Ang isla, na naglalayong makamit ang net-zero emissions pagsapit ng 2050, ay halos ganap na nakadepende sa inaangkat na fossil fuel upang mapalakas ang mga tahanan, pabrika, at kritikal na industriya ng semiconductor chip nito.

Matagal nang nangako ang Democratic Progressive Party ni Pangulong Lai Ching-te na ititigil ang paggamit ng nuclear power sa isla, habang iginiit naman ng oposisyong Kuomintang (KMT) na mahalaga ang pagpapanatili ng suplay nito para sa seguridad sa enerhiya.

Sarado na ang Ma'anshan Nuclear Power Plant sa katimugang lalawigan ng Pingtung, habang patuloy na pinaiigting ng China ang mga aktibidad ng militar sa paligid ng Taiwan, na inaangkin ng Beijing bilang bahagi ng teritoryo nito at ipinangakong isasailalim sa kontrol nito balang araw.

Noong Abril, nagsagawa ang China ng malawakang ehersisyong militar sa paligid ng Taiwan, kabilang ang simulation ng pag-atake sa mga mahahalagang pantalan at pasilidad ng enerhiya, pati na rin ang pagbangkulong sa isla.

Nag-operate ang Ma'anshan sa loob ng 40 taon sa isang rehiyong kilala sa mga turista at ngayo’y puno ng mga wind turbine at solar panel.

Mas maraming renewable energy ang nakatakdang ipatupad sa naturang lugar, kung saan balak ng Taipower, isang kumpanyang pag-aari ng estado, na magtayo ng isang solar power station na may kapasidad na magsuplay ng kuryente sa tinatayang 15,000 kabahayan taun-taon.

Bagama’t 4.2% lamang ng kabuuang suplay ng kuryente sa Taiwan noong nakaraang taon ang nagmula sa nuclear energy, may mga nangangamba na maaaring magdulot ng kakulangan sa enerhiya ang pagsasara ng Ma’anshan.

"Masyadong maliit ang Taiwan, at sa kasalukuyan, wala nang mas maganda at mas epektibong pinagkukunan ng likas na enerhiya na makakapagpalit sa nuclear power," sabi ni Ricky Hsiao, 41, na nagpapatakbo ng isang guesthouse sa kalapit na lugar.

"Ang katotohanan ay kailangan ng TSMC at iba pang malalaking kumpanya ng maraming kuryente. Lalayas sila sa Taiwan kung hindi magiging matatag ito," sabi niya sa AFP, na tumutukoy sa higanteng gumagawa ng mga chip na Taiwan Semiconductor Manufacturing Co.

Ngunit si Carey Chen, 40, na ina ng dalawang anak, ay nangangamba ng isang aksidente tulad ng Fukushima nuclear meltdown noong 2011 sa Japan, na katulad ng Taiwan ay madalas tamaan ng lindol.

"Kung makakakita tayo ng iba pang matatag na pinagkukunan ng kuryente, sinusuportahan ko ang isang nuclear-free na bansa para sa kaligtasan ng lahat," sabi niya.

Matatag na supply

Sa kasagsagan nito noong dekada 1980, ang nuclear power ay bumuo ng mahigit 50% ng kabuuang enerhiyang nalilikha sa Taiwan, sa pamamagitan ng tatlong planta na nagpapatakbo ng anim na reactor sa iba’t ibang bahagi ng isla.

Dahil sa mga alalahanin matapos ang sakuna sa Fukushima, itinigil noong 2014 ang pagtatayo ng isang bagong planta, kahit nagsimula na ang konstruksiyon.

Dalawang planta ang tumigil sa operasyon sa pagitan ng 2018 at 2023 matapos mawalan ng bisa ang kanilang mga operating permit.

Karamihan sa suplay ng kuryente ng Taiwan ay nakabatay sa fossil fuel, kung saan ang liquefied natural gas (LNG) ay bumubuo ng 42.4% at ang karbon ay 39.3% noong nakaraang taon.

Ang renewable energy ay bumubuo ng 11.6%, na malayo sa target ng gobyerno na 20% pagsapit ng 2025.

Ang solar energy ay nakakaranas ng pagtutol mula sa mga komunidad na nag-aalala tungkol sa paggamit ng mga panel sa mahahalagang lupa, habang ang mga regulasyong nagtatakda ng lokal na paggawa ng mga bahagi para sa wind turbines ay nagpapabagal sa kanilang pagpapalaganap.

Iginiit ni Lai na magiging matatag ang suplay ng enerhiya ng Taiwan kahit na pinapataas ng teknolohiyang artipisyal na intelihensiya ang demand, at ang mga bagong unit ng mga kasalukuyang LNG at coal-fired na planta ay papalitan ang output ng Ma'anshan.

Noong Mayo 13, inamyendahan ng KMT at Taiwan People's Party, na kumokontrol sa parlyamento, ang isang batas na nagpapahintulot sa mga planta ng nuclear na palawigin ang kanilang operasyon ng hanggang 20 taon.

"Hindi ang nuclear power ang pinakamainam na paraan upang makabuo ng kuryente," sabi ng mambabatas ng KMT na si Ko Ju-chun.

"Ngunit ito'y hindi dapat alisin bilang opsyon habang pinauunlad ang teknolohiya, depensa, at pinalalakas ang pambansang seguridad."

banta mula sa Tsina

Ang pag-asa ng Taiwan sa inaangkat na fossil fuel ay lalong ikinababahala sa harap ng banta ng posibleng blockade mula sa Tsina.

Ayon sa datos ng gobyerno, ang isla ay may reserbang LNG at karbon na tatagal lamang ng 11 at 30 araw.

Ang sentralisadong sistema ng kuryente ng Taiwan ay nag-iiwan ng malalaking bahagi ng isla sa panganib ng malawakang brownout sakaling maganap ang isang pagkasira.

"Kung walang enerhiyang nuklear, hindi matitiyak ang ating seguridad sa enerhiya, at maaapektuhan ang pambansang seguridad," sabi ni Yeh Tsung-kuang, isang iskolar sa enerhiya mula sa National Tsing Hua University ng Taiwan.

Ayon sa mga environmentalist, ang mga renewable energy ay ang pinakamainam na paraan upang patatagin ang suplay ng enerhiya ng Taiwan.

"Kung ang bawat komunidad ay may mga solar panel sa kanilang mga bubong, maaaring maging sariling-sustento ang komunidad," sabi ni Tsui Shu-hsin, sekretaryo-heneral ng Green Citizens' Action Alliance.

Ngunit ipinunto ng iba na ang pagtigil ng Taiwan sa paggamit ng nuclear power ay taliwas sa mga nangyayari ngayon sa rehiyon at sa buong mundo.

Ang Japan ay naglalayon na ang nuclear power ay makabuo ng 20-22% ng kanilang kuryente pagsapit ng 2030, mula sa mas mababa sa 10% ngayon.

Nuclear power rin ang naging pinakamalaking pinagkukunan ng kuryente sa South Korea noong 2024, kung kailan ito’y nagbigay ng 31.7% ng kabuuang produksyon ng kuryente ng bansa at umabot sa pinakamataas na antas nito sa loob ng 18 taon, ayon sa datos mula sa pamahalaan.

Sinabi ni Yu Shih-ching, pinuno ng bayan ng Hengchun, kung saan matatagpuan ang Ma'anshan, na ang planta ay nagdala ng mga trabaho at nagpataas ng lokal na ekonomiya.

“Para sa amin, kinakailangan ang nuclear power,” sabi niya, at inilarawan ito bilang “mahalagang puwersang nagtutulak sa pambansang ekonomiya” at “malaking tulong sa mga lokal na lugar.”

Kamakailan, inamin ni Lai na hindi niya isinasantabi ang posibilidad ng pagbabalik sa enerhiyang nuklear balang araw.

"Kung gagamitin natin o hindi ang enerhiyang nuklear sa hinaharap ay nakasalalay sa tatlong pundasyon, kabilang ang kaligtasan ng nuklear, solusyon sa basura ng nuklear, at matagumpay na diyalogo sa lipunan," aniya.