Ayon kay Shirin Bhandari | 2025-11-12

Lumagda ang Pilipinas at Canada sa Status of Visiting Forces Agreement (SOVFA) noong unang bahagi ng Nobyembre, na nagsisilbing bagong yugto sa kanilang ugnayang pandepensa at pagpapatibay ng koordinasyon sa gitna ng umiigting na tensyon sa South China Sea.

Inaangkin ng China ang mahigit 80% ng naturang dagat bilang bahagi ng teritoryo nito, kahit na tinanggihan na ng isang pandaigdigang hukuman ang pag-aangking iyon noong 2016.

Umabot ng halos isang taon ang negosasyon sa SOVFA, ayon sa ulat ng The Diplomat.

Nilagdaan nina Philippine Defense Secretary Gilberto Teodoro Jr. at Canadian Defense Minister David McGuinty ang kasunduan sa Makati, Philippines. Itinatakda ng kasunduang ito ang legal na batayan para sa partisipasyon ng mga sundalong Canadian sa mga pagsasanay militar at gawaing pangkooperasyon sa loob ng bansa. Pinadadali rin nito ang pagpapalitan ng mga puwersa ng sundalo sa Canada.

Sa isang pahayag, sinabi ng Ottawa na ang kasunduan ay "nagbubukas ng bagong yugto sa ugnayang pandepensa ng Canada at Pilipinas, na nagbibigay-daan sa mas malawak na ugnayan, kooperasyon, at pagtutulungan sa pagitan ng dalawang bansa."

Pagpapalawak ng kooperasyon

Ayon kay Teodoro, pinalalakas ng kasunduang ito ang dati nang "matatag" na ugnayan sa pagbabahagi ng impormasyon at ng mga mamamayan sa pagitan ng dalawang bansa.

Ayon kay Teodoro, higit pa sa magkasanib na pagsasanay ang kahalagahan ng kasunduan. "Higit pa sa kasunduang ito, kinikilala namin ang estratehikong kahalagahan nito sa pagpapalawak ng kooperasyon sa seguridad sa karagatan, tulong-pantao, pagtugon sa sakuna, at kakayahan sa cyber defense," sani niya.

Naganap ang paglagda sa kasunduan sa gitna ng tumitinding aktibidad ng China sa mga pinag-aagawang karagatan. Nitong mga nakaraang buwan, ilang barko ng China Coast Guard (CCG) ang bumangga sa mga barko ng Pilipinas at ginamitan sila ng high-pressure water cannons malapit sa Scarborough Shoal at Second Thomas Shoal. Kinondena ng Canada ang “mapanganib na paggamit ng water cannons” at “agresibong kilos sa South China Sea” ng Beijing.

Maaaring magbigay ng mahalagang tulong ang Canada laban sa CCG, ayon sa isang analyst noong Nobyembre.

“Ang karanasan ng Canada sa paggawa ng mga barkong matitibay ang hull ay maaaring makakatulong ng malaki sa hangarin ng Pilipinas na gumawa ng mga barko sa sarili nitong kakayahan ... lalo na sa harap ng agresibong mga kilos ng CCG sa karagatan,” ayon sa Pilipinong iskolar sa geopolitical na si Don McLain Gill sa komentaryo ng Fulcrum.sg.

Pangkalahatang kapayapaan at katatagan

Ayon kay Teodoro, makakatulong ang bagong kasunduan sa “pangkalahatang kapayapaan at katatagan sa rehiyon” sa pamamagitan ng pagtiyak na patuloy na maipagtatanggol ng mga bansa ang kanilang soberanya laban sa lumalalang banta.

Samantala, sinabi ni McGuinty na palalakasin ng kasunduan ang ugnayan ng Canada sa militar ng Pilipinas habang isinusulong ang mas malawak na estratehiya ng Canada para sa Asia-Pacific, na naglalayong magkaroon ng "mas aktibong presensya sa rehiyon."

Ayon sa pahayag ng pamahalaan ng Canada, “Kinikilala ng Canada ang mahalagang papel ng Pilipinas sa rehiyon… Ang patuloy na pakikipagtulungan sa mga katuwang tulad ng Pilipinas ay nagpapakita ng pangmatagalang pangako ng Canada na suportahan ang kapayapaan, seguridad, at katatagan sa Indo-Pacific.”

Pakikipag-alyansa sa mga demokratikong bansa

Ayon kay Gill, ang mga kamakailang kasunduan ng Maynila sa Canada ay bahagi ng tuloy-tuloy na hakbang sa pagpapalawak ng network nito sa seguridad kasama ang mga bansang sumusunod sa pandaigdigang batas at demokratikong pamantayan.

Binigyang-diin niya ang ilang pangyayari bilang patunay ng mas pinatibay na pagtutulungan: ang magkasanib na paglalayag ng dalawang hukbong-dagat noong 2023, ang pagbibigay ng Canada ng teknolohiyang pantukoy sa mga dark vessel noong 2024, at ang apat na multilateral na aktibidad sa pakikipagtulungan sa dagat na isinagawa hanggang 2025.

Ayon kay Gill, palalakasin ng dalawang bansa ang kanilang mga mekanismong pangkooperasyon, na magpapahusay sa pakikipagtulungan sa pagitan ng militar: “Kapag naging epektibo na ang SOVFA, palalakasin nito ang MoU [memorandum of understanding] ng Enero 2024 at paiigtingin ang kooperasyon sa pagitan ng militar ng dalawang bansa," isinulat niya.

Ipinahayag niya ang inaasahang mas mataas na "kahusayan sa pagbabahagi ng impormasyon, magkasanib na paghahanda, at mga operasyon sa pagtugon sa kalamidad."

Ipinapakita ng mga pag-unlad na ito ang dumaraming bilang ng mga kasunduang pandepensa na isinusulong ng Maynila, kung saan ang kasunduan ay nagsisilbing kauna-unahang visiting-force arrangement ng Canada sa Asia-Pacific at ginawa itong ikalimang bansang lumagda ng ganitong kasunduan sa Pilipinas, kasunod ng United States, Australia, Japan, at New Zealand.

Kasalukuyang isinasagawa ang negosasyon para sa katulad na kasunduang pandepensa sa pagitan ng Pilipinas at France.