Ayon kay Wu Ciaoxi | 2025-12-01

Nagsagawa ng bihirang paglalayag sa sensitibong Taiwan Strait ang pinakamalaking naval ship ng New Zealand, habang sinusundan ito ng mga pwersa ng China sa gitna ng patuloy na umiinit na tensyon sa rehiyon.

Ayon kay Defense Minister Judith Collins, dumaan sa Taiwan Strait noong Nobyembre 5 ang replenishment oiler na HMNZS Aotearoa habang naglalakbay mula South China Sea patungong rehiyon ng Hilagang Asya upang suportahan ang pagsubaybay ng United Nations sa mga pandaigdigang parusa laban sa North Korea, iniulat ng Reuters. Sinabi ni Collins na ang pagdaan ay alinsunod sa pandaigdigang batas at sa karapatan sa malayang paglalayag.

“Kabilang dito ang paggamit ng karapatan sa malayang paglalayag, na ginagarantiyahan sa ilalim ng United Nations Convention on the Law of the Sea,” ayon sa kanyang e-mail, batay sa ulat ng Reuters.

Hindi naging pampubliko ang misyon hanggang huling bahagi ng Nobyembre. Ayon sa Reuters, sinabi ng isang source na may kaalaman sa operasyon na mahigpit na sinubaybayan ng mga barko at eroplano ng China ang oiler habang ito’y naglalakbay sa nasabing daanan.

Sinubaybayan ito ng 7 barko ng China

Ayon sa New Zealand Defense Force (NZDF), pitong barkong pandigma ng China ang nagpapatrolya sa paligid ng Aotearoa, at nanatiling ligtas at propesyonal ang mga interaksyon sa dagat. Sinabi rin ng mga opisyal na nanatili sa deck ang isang helicopter ng barko sa Taiwan Strait dahil sa kondisyon ng panahon.

Ayon sa China, na inaangkin ang demokratikong pinamumunuan na Taiwan bilang sarili nitong teritoryo, sila lamang ang may soberanya at hurisdiksyon sa Taiwan Strait.

Sabi ng mga opisyal ng China, inorganisa ng militar ng Beijing ang mga hukbong pandagat at panghimpapawid upang subaybayan ang Aotearoa habang dumadaan sa Taiwan Strait.

“Mahigpit naming tinututulan ang ilang bansa na nagdudulot ng kaguluhan sa Taiwan Strait at nagpapadala ng maling mensahe sa mga grupong nagtataguyod ng ‘kalayaan ng Taiwan,'” ani Jiang Bin, tagapagsalita ng Ministry of Defense ng China.

Ayon sa Ministry of Defense ng Taiwan, ang kanilang sandatahang lakas ay “patuloy na binabantayan ang lahat ng aktibidad militar sa buong rehiyon at tumutugon nang naaayon, upang matiyak ang seguridad ng pambansang depensa.”

Ang pagdaan ay kasabay ng ulat ng Taiwan na nagsagawa ang China ng “joint combat readiness patrol” sa paligid ng isla noong Nobyembre 6, gamit ang mga J-16 fighter jets, na nakatuon ang aktibidad sa loob at paligid ng Taiwan Strait.

Pagpapatupad ng pandaigdigang batas

Ayon kay Collins, binigyang-diin ng paglalakbay ang suporta ng Wellington sa pandaigdigang kaayusang nakabatay sa batas sa Indo-Pacific. Sinabi niya na ang mga pwersa ng New Zealand ay nagpapatrolya sa mga pinagtatalunang karagatan alinsunod sa matagal nang nakagawian at mga legal na pamantayan.

“Isinasagawa ng NZDF ang lahat ng aktibidad alinsunod sa pandaigdigang batas at pinakamahusay na kasanayan. Sa paggawa nito, ipinakikita namin ang aming pangako sa pandaigdigang sistemang nakabatay sa batas sa aming kalapit na rehiyon -- ang Indo-Pacific,” ayon sa kanya, batay sa ulat ng Radio New Zealand.

Ang Aotearoa, na ginawa sa South Korea, ay pangunahing idinisenyo bilang barko para sa logistic at resupply at hindi nagdadala ng mabibigat na armas pandigma, bagaman kaya nitong magpatakbo ng helicopter at mag-refuel ng ibang barko sa dagat. Nasa deployment ito mula noong Setyembre matapos ang maintenance sa Singapore at nakatakdang manatili ng ilang buwan sa Northeast Asia para sa pagpapatupad ng mga pandaigdigang parusa at mga gawain sa pakikipag-ugnayan sa rehiyon.

Walang pormal na ugnayang diplomatiko ang New Zealand sa Taiwan ngunit, tulad ng maraming bansa, nagpapanatili ito ng de facto na embahada sa Taipei.

Tulad ng Singapore, may kasunduan ito sa malayang kalakalan sa Taiwan.

Ipinakikita ng pamahalaan ng New Zealand ang mga pagdaan tulad ng sa Aotearoa bilang karaniwang paggalaw na alinsunod sa kanilang patakaran, kahit na pinalalakas ng China ang aktibidad panghimpapawid at pandagat sa paligid ng Taiwan at nagbabala na hindi nito isinasantabi ang paggamit ng pwersa upang makontrol ang isla.

Sa nakalipas na walong taon, tatlong beses nang dumaan ang hukbong-dagat ng New Zealand sa Taiwan Strait na naitala sa publiko -- noong 2017, 2024, at 2025. Huling naglakbay ang Aotearoa sa nasabing daanan noong Setyembre 2024 kasama ang isang barkong pandigma ng Australia. Patuloy na isinasagawa ng mga hukbong-dagat ng US at mga kaalyado nito ang pana-panahong pagdaan, na karaniwang tinutuligsa ng Beijing bilang mapanghamong kilos.