Theo Focus và AFP | 2025-09-03

BẮC KINH -- Bắc Kinh đã tổ chức một lễ duyệt binh quy mô lớn vào ngày 3/9 để kỷ niệm 80 năm kết thúc Thế chiến II, với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tuyên bố "không gì có thể ngăn cản được" Trung Quốc khi ông chủ trì cuộc đại duyệt binh lần thứ 3 của mình tại Quảng trường Thiên An Môn.

Sự kiện này có sự tham dự của Tổng thống Nga Vladimir Putin và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un, được xem là sự kết hợp giữa tưởng niệm lịch sử, phô trương sức mạnh quân sự, đồng thời thể hiện năng lực và quan hệ chính trị của Trung Quốc.

'Chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ'

“Đại công cuộc phục hưng dân tộc Trung Hoa là không thể ngăn cản, và sự nghiệp cao cả vì hòa bình và phát triển của nhân loại nhất định sẽ giành thắng lợi”, ông Tập phát biểu.

Dù không trực tiếp nhắc đến Đài Loan – vùng lãnh thổ mà Trung Quốc coi là của mình, ông đã kêu gọi các lực lượng “kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia, sự thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ”.

Sự kiện năm nay đánh dấu lần thứ 3 ông Tập Cận Bình duyệt binh từ trên cổng Thiên An Môn kể từ khi nhậm chức. Khác với mười năm trước, khi ông Tập từng nhân dịp duyệt binh năm 2015 để tuyên bố cắt giảm 300.000 quân và cam kết rằng Trung Quốc sẽ “không bao giờ tìm kiếm bá quyền”, bài phát biểu năm 2025 của ông không còn những cử chỉ mang tính hòa dịu như vậy.

Thay vào đó, bài diễn văn nhấn mạnh một thập kỷ cải cách quân sự sâu rộng, trong đó Quân Giải phóng Nhân dân (PLA) đã được tổ chức lại thành năm bộ tư lệnh chiến khu, hàng trăm sĩ quan cao cấp đã bị thanh trừng và ngân sách quốc phòng tăng hơn 70%.

Bộ ba tâm điểm

Hình ảnh gây chú ý nhất trên truyền thông quốc tế là cảnh Tập Cận Bình đi giữa Putin và Kim Jong Un trên thảm đỏ trước khi lễ duyệt binh bắt đầu. Truyền hình nhà nước phát cảnh ba nhà lãnh đạo bắt tay và trò chuyện, một hình ảnh giàu tính biểu tượng giữa bối cảnh cả ba quốc gia đang gia tăng đối đầu với phương Tây.

Đây là lần đầu tiên Kim Jong Un công khai xuất hiện cùng Tập và Putin, và cũng chỉ là chuyến công du nước ngoài lần thứ hai của ông trong vòng sáu năm qua.

“Trung Quốc… cho thấy họ có khả năng hiệu triệu và ảnh hưởng chính trị khi đưa Putin và Kim đến cùng một sự kiện”, ông Lam Peng Er, Viện Nghiên cứu Đông Á thuộc Đại học Quốc gia Singapore nhận định.

Tổng cộng có 26 nguyên thủ nước ngoài tham dự lễ duyệt binh, chủ yếu đến từ Trung Á và Đông Nam Á. Tỷ lệ lãnh đạo Đông Nam Á tham dự đặc biệt cao, phản ánh nỗ lực của Bắc Kinh trong việc củng cố quan hệ với các nước láng giềng phía Nam giữa bối cảnh tranh chấp trên biển.

Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto ban đầu tuyên bố sẽ không tham dự vì tình hình bất ổn trong nước, nhưng bất ngờ đáp xuống Bắc Kinh rạng sáng ngày 3/9 để dự lễ.

Các lãnh đạo phương Tây hoàn toàn vắng mặt.

Tên lửa, máy bay không người lái và vũ khí laser

Cuộc duyệt binh kéo dài 90 phút phô diễn nhiều loại vũ khí tối tân nhất của Trung Quốc.

Truyền thông nhà nước mô tả màn trình diễn là minh chứng cho nỗ lực hiện đại hóa của PLA, trong khi các chuyên gia quốc phòng nước ngoài phân tích kỹ lưỡng từng loại khí tài.

Điểm nhấn bất ngờ là màn ra mắt tên lửa đạn đạo liên lục địa DF-61 (ICBM), lập tức trở thành chủ đề được quan tâm hàng đầu trên mạng xã hội Trung Quốc.

Thông số về tầm bắn và khả năng mang đầu đạn của loại tên lửa này chưa được tiết lộ.

Lễ duyệt binh cũng trình diễn tên lửa đạn đạo liên lục địa DF-5C, được tờ Global Times mô tả là có khả năng tấn công “bất kỳ nơi nào trên Trái Đất” và đóng vai trò răn đe chiến tranh.

Các loại vũ khí khác được trình diễn bao gồm tên lửa chống hạm thế hệ mới (từ YJ-15 đến YJ-20), máy bay không người lái dưới nước hiện đại như HSU100, hệ thống phòng không laser LY-1 và “sát thủ vệ tinh” HQ-29. Toàn bộ đội hình gồm các phương tiện không người lái trên bộ, trên biển và trên không đã nhấn mạnh bước tiến mạnh mẽ của Trung Quốc trong chiến tranh bằng máy bay không người lái.

Chủ nghĩa dân tộc và tính chính danh

Mặc dù lễ duyệt binh nhằm tưởng niệm cuộc kháng chiến chống Nhật của Trung Quốc trong Thế chiến II, các nhà phê bình cho rằng sự kiện này mang thông điệp chính trị nhiều hơn tính lịch sử.

Các nhà quan sát khác cho rằng Đảng Cộng sản Trung Quốc tự khắc họa mình là lực lượng cứu quốc trong thời chiến, đồng thời giảm nhẹ vai trò quan trọng của Quốc dân đảng (Kuomintang) – lực lượng từng giành nhiều thắng lợi trên chiến trường.

Quốc dân đảng từng cầm quyền tại Trung Quốc từ năm 1928 đến 1949 trước khi thất bại trong cuộc nội chiến và rút sang Đài Loan.

Làm tăng thêm sự nhạy cảm chính trị, bà Hung Hsiu-chu – cựu Chủ tịch Quốc dân đảng – cũng đã từ Đài Loan sang Bắc Kinh dự lễ duyệt binh.

Sự hiện diện của bà tại sự kiện đã gây chú ý lớn ở Đài Loan, nơi chính quyền đã ban hành lệnh cấm quan chức tham dự.